Reja: Yog` kislotalarining elementar tarkibi, lipidlar tarkibidagi yog` kislotalari


-rasm. Normal tuzilishdagi to`yingan yog` kislotalari uglevodorod radikalida uglerod atomlarining bir-biriga nisbatan joylashuvi



Download 165,91 Kb.
bet6/7
Sana02.06.2023
Hajmi165,91 Kb.
#948362
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
To’yingan va to’yinmagan yog’ kislotalar, olinisi va xossalari

2-rasm. Normal tuzilishdagi to`yingan yog` kislotalari uglevodorod radikalida uglerod atomlarining bir-biriga nisbatan joylashuvi



3-rasm. Stearin kislotasi molekulasining modeli

Bunda C – C bog`lari uzunligi 0,154 nm. C – C – C burchagi kattaligi esa 1160 ni tashkil etadi.


Ushbu struktura sxemasiga qarab, shuni payqash mumkinki kislota molekulasidagi uglerod soni birtaga oshganda, molekula 0,13 nm ga uzayadi. Uglerod atomlari soni odatda juft bo`lgan va gomologik qatorda bir-biriga yaqin turadigan to`yingan yog` kislotalari uzunligi esa bir-biridan 0,26 nm ga farq qiladi.
Shunga asosan, to`yingan yog` kislotalarining ikkita assotsiatsiyalangan (qo`shilgan) molekulasi uzunligi (nm) quyidagi formula orqali tasvirlanishi mumkin:
L = [(n-1) . 0,13+0,1] . 2+0,27;
bunda n – kislota molekulasidagi uglerod atomlari soni;
0,13 nm – uglerod atomi soni birtaga oshganda molekula uzunligining o`zgarishi;
0,1nm – metil guruhlari hisobidan molekula uzunligining o`zgarishi.
0,27nm – molekulalar assotsiatsiyasini hosil qiluvchi O-H….O guruhlari uzunligi.

Shu formulaga asosan ko`pgina to`yingan yog` kislotalarining uzunligi hisoblangan, masalan, pal’mitin kislotasi – 2,195 nm, stearin kislotasi – 2,455 nm, araxin kislotasi – 2,715 nm va h.k.


Yog` kislotalarida izomerlanish
To`yinmagan yog` kislotalari uglevodorod radikali tuzilishini o`rganishda uni xayolan ikki qismga – to`yingan va to`yinmagan qismlarga bo`lib o`rganish oson. Chunki ularning to`yingan qismi strukturasi xuddi to`yingan yog` kislotalarinikiday va molekulaning bu qismi xuddi 3-rasmda ko`rsatilganday to`g`ri chiziqli (pryamolineynaya molekula). Qo`shbog` (yoki uchbog`) joyida esa ma`lum bir farqlar kuzatiladi. Olefin kislotalarda to`yinmagan uglerod atomlari orasidagi bog`lanish uzunligi 0,134 nm ni tashkil etadi. Bu to`yingan uglerodlar orasidagi bog`lanish masofasidan (0,154 nm) kichik. C –C = C orasidagi burchak 1200 ni tashkil etadi, C – C – C uchun esa bu burchak 1160 C ga teng edi.
Shu bilan birga shuni ham nazarda tutish kerakki, tsis-izomer kislotalarda qo`shbog`ga nisbatan bir tomonga joylashgan molekulaning ikkala qismi bu qo`shbog`ga nisbatan ma`lum burchak ostida qayrilgan holda joylashadi (4- va 5 -rasmlar):
Tsis-izomer to`yinmagan yog` kislotalarining har bir qo`shbogi joyida bunday qayrilish holati kuzatiladi, shu sababli tsis-izomer holatida kislotalarning to`yinmaganlik darajasi qanchalik yuqori bo`lsa, ularning molekulasidagi uglevodorod radikali strukturasining qayrilish (egilish) darajasi ham shunchalik katta bo`ladi (6- rasm):
Lekin trans-izomer holatida strukturaning bunday qayrilishi kuzatilmaydi va to`yingan yog` kislotalari strukturasidan juda kam farq qiladi (7-, 8- va 9- rasmlar):




Download 165,91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish