R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

sasa mehnat jamoasini ish­
lash huquqi ham mustahka-
mlangan.

---

Pensiyalar, nafaqalar, ijtimoiy yordam boshqa turlarining
miqdori rasman belgilab qo‘yilgan, tirikchilik uchun zarur eng
kam miqdordan oz bo‘lishi mumkin emas».
Bular sirasiga pensiya, nafaqa va ijtimoiy nochor fuqaro- 
larni pul va shunga o ‘xshash shakllardagi moddiy ta ’minotlar 
bilan ta ’minlash kiradi. Bozor iqtisodiyotiga o ‘tishning besh 
tam oyilidan biri, davlatning olib borayotgan iqtisodiy va 
ijtimoiy islohotlarini amalga oshirishda kuchli ijtimoiy siyosat 
olib borishga asoslanadi. Undan tashqari 0 ‘zbekiston Respub­
likasining «Fuqarolarning davlat pensiya ta ’minoti to ‘g‘risi- 
dagi» qonuni qabul qilindi.
Hozirda Respublikamizning bir qator organlari va institut- 
lari fuqarolarning ijtimoiy ta ’minoti masalalari bilan shug‘ul- 
lanib, ularning Konstitutsiyaviy huquqlarini davlat tomonidan 
ijtimoiy himoya qilish mexanizmi yaratilgan. Ijtimoiy ta ’minot 
huquqi bilan malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqi 
bir-biri bilan uzviy bog‘liqdir.
Malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqi 
— shaxslarga 
maxsus tibbiy bilimlarga ega malakali shifokorlar yordamida 
tibbiyot muassasalarida yoki tibbiy xizmat k o ‘rsatish mumkin 
b o ‘lgan joylarda maxsus kerakli tibbiy yordam olish bilan 
ifodalanadi.
O ‘zbekistonda har bir inson m alakali tibbiy xizmatdan
foydalanish huquqiga ega 
( 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitu­
tsiyasining 40-moddasi).
«Fuqarolarning sog‘lig‘ini saqlash to ‘g‘risida»gi 0 ‘zbekiston 
R espublikasining 1996-yil 29-avgustdagi qonunining 13- 
moddasida: « 0 ‘zbekiston Respublikasi fuqarolari sogiiqni saqlash 
borasida daxlsiz huquqqa egadirlar. Davlat yoshi, jinsi, irqi, millati, 
tili, dinga munosabati, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va 
ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar fuqarolarning sog‘lig‘i saqlanishini 
ta’minlaydi. Davlat fuqarolarda kasalliklarning har qanday shakl­
lari borligidan q at’i nazar, ularning kamsitishlardan himoya 
qilinishini kafolatlaydi» deb mustahkamlangan.
Fuqarolar sog‘lig‘ini saqlash huquqi quyidagilarda namoyon 
b o ia d i:
1) Fuqarolarning sog‘liqni saqlashga doir huquqlari davlat 
tom onidan kafolatlanishini ta ’minlash;
2) Fuqarolarning sog‘lom turmush tarzini shakllantirish;
3) Davlat organlari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, 
ja m o a t b irla sh m a la rin in g fu q a ro la r s o g i i g ‘ini saq lash
sohasidagi faoliyatini huquqiy jihatdan tartibga solish.
116

---

M am lakatim izda fuq arolarning sog‘lig‘ini saqlashning 
davlat tomonidan belgilangan asosiy prinsiplari quyidagilardan 
iborat:
— Sog‘liqni saqlash sohasida inson huquqlariga rioya 
qilinishi;
— Aholining barcha qatlamlari tibbiy yordamdan bahra- 
mand bo‘la olishi;
— Profilaktika chora-tadbirlarining ustunligi;
— Sog‘liq‘ini yo‘qotgan taqdirda fuqarolarning ijtimoiy 
himoya qilinishi;
— Tibbiyot fanining amaliyot bilan birligi.
0 ‘zbekiston Respublikasida so g iiq ni saqlashning davlat,
xususiy va boshqa tizim lari yig‘indisidan ib o ra t yagona 
sog‘liqni saqlash tizimi amal qiladi.
0 ‘zbekiston Respublikasida bu sohada, shuningdek, «OITS 
bilan kasallanishning oldini olish to ‘g‘risida»gi qonun, «Aholini 
sil kasalligidan muhofaza qilish to ‘g‘risida»gi qonun, «Davlat 
sanitariya nazorati to ‘g‘risida»gi qonun, «Qon va uning tarkibiy 
qismlari donorligi to ‘g‘risida»gi qonun va ular asosida qabul 
qilingan boshqa huquqiy hujjatlar muhim o ‘rin egallaydi.
Shaxsning barkam ol b o iish id a bilim olish huquqi k atta 
ahamiyat kasb etadi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi­
ning 41-moddasida