Qisqartirilgan so‘zlar ruyhati

Tezkorlikning fiziologik asoslari. 

Reaksiyalanish latent vaqti beshta tarkibiy qismdan iborat: 

1)  retseitorda qo‘zg‘alishning paydo bo‘lishi; 

2)  qo‘zg‘alishni markaziy nerv sistemasiga uzatish; 

3)  qo‘zgalishning nerv yo‘llari bo‘ylab o‘tib borishi va effektor signal xosil 

bo‘lishi; 

4)  signalning markaziy nerv sistemasidan muskulga o‘tkazilishi; 

5)  muskulning qo‘zg‘alishi va unda mexanik aktivlik paydo bo‘lishi.  

3.2.Oddiy reaksiya  tezkorligini   tarbiyalash. 

Reaksiyalar  oddiy  va  murakkab  bo‘ladi.  Oddiy  reaksiya  oldindan  mahlum 

bo‘lgan  signal  ilgaridan  mahlum  bo‘lgan  harakat  bilan  javob  berishdir. 

Reaksiyalarning  qolgan  barcha  tiplari  murakkab  reaksiyalardir.  Tezkorlikni  juda 

ko‘pi oddiy reaksiyalar uchun xarakterlidir: ayrim vaziyatlarda tezda biror qarorga 

---

 

39 

keluvchi  kishilar  boshqa  sharoitlarda  ham  tezroq  biror  fikrga  keladilar.  Tez 

bajariladigan  xilma  —xil  mashqlar  bilag`  shug`ullanish  oddiy  reaksiya  tezligini 

yaxshilaydi.  Reaksiya  tezkorligiga  doir  mashqlar  amalda  harakatlarning  tezligiga 

tahsir  etmaydi.  Oddiy  reaksiya  tezkorligini  tarbiyalashda  bir  necha  uslubla  edan 

foylaniladi. Bulardan eng ko‘p tarqalgani to‘satdan paydo bo‘ladigan signalga yoki 

tevarak— atrofdagi vaziyatning o‘zgarishiga mumkin qadar tezroq,        reaksiya      

ko‘rsatish            uslubidir.            Bu          uslub            yangi  shug`ullanuvchilar  bilan 

o‘tkaziladigan Mashg‘ulotlarda tez orada ijobiy natijalar ko‘rsatadi. 

Reaksiya tezkorligi katta ahamiyatga bu xollarda uni takomillashtirish uchun 

maxsus  uslubiyatlardan  foydalaniladi.  Bu  uslubiyatlardan  biri  —  analitik 

yondashish  uslubiyati  —  reaksiya  tezkorligini  engillashtirilgan  sharoiglarda  va 

undan keyingi harakat tezligini takomillashtirishdan iboratdir.