Psixologik trening asoslari

Nazorat uchun savollar 
1.Trenerga qo‘yiladigan talablar haqida tushuncha bering?
2.Trening guruhlaridagi boshlovchilarni tayyorlash va attestatsiya qilish 
masalasini yoritib bering?
3.Trening guruhi boshlovchisining asosiy rollarini ta’riflang?
4.Guruhni boshqarish uslublarini mohiyatini tushuntiring? 
5.Trenerni kasbiy etikasi haqida fikr bildiring?
 
 
 
 
 

---

133 
11-Mavzu: TRENING GURUHLARINING ASOSIY YO‘NALISHLARI 
 
Reja: 
1.Geshtal’t yo‘nalish. 
2. Guruhiy tahlil yo‘nalishi.
3.Guruhda tranzakt tahlil. 
4.Psixodramatik yo‘nalish.
5.Tana-taktil to‘siqlar bilan ishlash.
6.Trening guruhida NLP dasturida ishlash. 
 
Tayanch tushunchalar: 
Geshtal’t, guruhiy tahlil, tranzakt tahlil, 
psixodramatik yo‘nalish, tana-taktil to‘siqlar, NLP dastur
 
 
1.Geshtal’t yo‘nalish. 
Geshtal’t terapiya metodi Frederik Peres tomonidan 
asoslangan bo’lib, ushbu metod geshtal’t psixologiyaning “shakl-fon” nazariyasi 
zamirida ishlab chiqilgan, ya’ni biror ob’ekt shakl bo’lsa, boshqa ob’ektlar shu 
shaklni 
anglashga 
yordam 
beruvchi 
fon 
sifatida 
xizmat 
qiladi. 
Geshtal’tterapiyada birorta anglanilgan shakl bo’lsa, boshqa xislar anglanilmay 
qoladi, degan tamoyilga tayaniladi. Geshtal’t “yaxlitlik” degan ma’noni 
anglatib, fonda vujudga keluvchi shakl bo’lishi mumkin. Odam ruhiy 
muammolarining kelib chiqishida anglanmay qolgan tuzilmani geshtal’t sifatida 
xizmat qilishi mumkin. Bu muammoni yechish uchun geshtal’t vujudga kelishi, 
mijoz esa o’zini anglab yetishi shart. Buning uchun terapevt “shu yerda va 
hozir’ tamoyilini qollaydi. Masalan, verbalizatsiya orqali “shu yerda va xozir 
anglayapman” deb boshlanuvchi suzlar bilan murojaat qiladi. Keyin bu 
holatlarning yaxshi yoki yomonligi, qulay yoki noqulayligi anglanadi. 
Geshtal’tterapevt mijozga o’zini anglashiga yordam berish uchun uning xatti-
harakatlariga diqqatini qaratishi, ya’ni xatti-harakatni anglash orqali hisni 
anglashga, hisni anglash orqali esa geshtal’t tuzilishiga, muammo yechilishiga 
yordam berishi mumkin. Mijozdagi himoyalanish mexanizmlarini uning o’ziga 
anglatish ham geshtal’tterapiyaningvazifasidir, ya’ni odam tashqi olam 
yo’naltirgan ehtiyoj energiyasining ijtimoiy qarama-qarshilik natijasida o’ziga 
qaytarilishidir.Bu narsa retroflektsiya deb atalib, u “o’ziga qaytarish” ma’nosini 
anglatadi. Bu energiya keyinchalik shu yo’nalishdagi boshqa ehtiyojlar vujudga 
kelishiga to’siq bo’lishi mumkin. Masalan, birovni urishga ehtiyoj tug’ilishi 
natijasida odam ko’nglida og’riq paydo bo’lishi va buning sababini anglash 
og’riq zarbini yuqotishi mumkin. Keyinchalik Peres odam o’zini – o’zi 

---

134 
qiynashini, “bu narsani qilaman va buni qilmayman” degan mulohazasini 
“yuqori va pastki” deb nomlagan.