Правила технической эксплуатации электроустановок потребителей


-§. Техник хужжатларни юритиш



Download 4,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/49
Sana23.02.2022
Hajmi4,1 Mb.
#141990
TuriПравила
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   49
Bog'liq
ПТЭ

7-§. Техник хужжатларни юритиш
98. Х,ар бир корхонада, электр курилмаларни эксплуатация 
килишига ижозат бериш учун асос булган техник хужжатлар булиши 
шарт.
Уларнинг таркибига куйидагилар киради:
курилишнинг зичлигига караб 1:500 ёки 1:200 масштабдаги 
бош план, унга бинолар, иншоотлар ва ер ости коммуникациялари 
киритилади;
энергия билан таъминловчи ташкилот ва «Уздавэнергоназорат» 
инспекцияси билан келишилган лойиха хужжатлари (чизмалар, 
тушунтирувчи ёзувлар ва боищалар), кейинчалик киритилган барча 
узгаришлар билан;
беркитилган ишларини кабул килиш далолатномалари, электр
39


курилмаларни эксплуация кил ишга кабул килиш далолатномалари, 
электр ускуналарни синаш, улчаш ва созлаш далолатномалари ва 
баённомалари;
бирламчи ва иккиламчи электр бирикмаларнинг ишчи ижро 
схемалари;
асосий электр ускуналарнинг техник паспортлари; 
электр ускуналарни, аппаратураларни ва электротехник 
буюмларнинг мувофиклик сертификатлари;
электр курилмаларга хизмат курсатиш буйича йурикномалар, 
шунингдек хар бир иш жойи буйича лавозим йурикномалари ва 
мехнат мухофазаси буйича йурикномалар;
корхона электр таъминотининг умумий схемаси.
Бундан ташкари, хар бир цех ёки мустакил ишлаб чикариш 
участкаси буйича куйидагиларга эга булиши зарур:
электр 
ускуналар 
ва 
химоя 
воситаларининг 
техник 
маълумотлари, шунингдек уларга берилган инвентар ракамлари 
курсатилган руйхати журналига ёки паспорт карталарига (паспорт 
маълумотларига ёки журналларга ускуналарни синаш, таъмирлаш 
ва ревизия баённомалари ва далолатномалари илова килинади);
электр ускуналар, электр курилмалар ва иншоотларнинг 
чизмаларига, эхтиёт кисмлар чизмалари комплектига, хаво ва кабель 
трассаларининг бажарилган чизмалари ва кабель журналларига;
ер ости кабель трассалари ва ерга улаш курилмаларининг 
бинолар ва доимий иншоотларга богланган чизмаларига, шунингдек 
улаш муфталари урнатилган ва бошка коммуникациялар билан 
кесишиш жойлари курсатилган чизмаларга;
бутун корхона буйича ва алохида цехлар ва у част кал ар 
(булинмалар) буйича тузилган электр таъминотининг умумий 
схемасига;
цехлар, участкалар (булинмалар) да электр курилмаларга 
хизмат курсатиш буйича эксплуатация килиш йурикномалари 
комплектига ва хар бир иш жойи буйича лавозим йурикномалари 
комплектига ва мехнат мухофазаси буйича йурикномаларга.
Юкорида курсатилган хужжатлар комплекти энергетика 
объектининг техник архивида сакланади.
99. 
Эксплуатация килиш жараёнида электр курилмаларида 
амалга оширилган барча узгаришлар зудлик билан схемалар ва 
чизмаларда, электр хужалигига жавобгар шахенинг имзоси, унинг
40


лавозими ва узгариш киритилган сана курсатилиб, акс эттирилиши 
шарт.
Схемаларга киритилган узгартиришлар хавдцаги маълумот- 
лар, ушбу схемаларни билиши зарур булган барча хизматчилар 
эътиборига (тезкор журналга ёзиш билан) етказилиши шарт.
Схемаларнинг амалдаги эксплуатацияга мослиги камида 2 
йилда 1 марта текширилганлиги хакида белги куйилиб, текши­
рилиши шарт.
100.
Электр таъминотининг зарур схемалар комплекта электр 
хужалиги учун жавобгар шахсда, унинг иш жойида булиши шарт.
Цех, участка (булинма) электр курилмаларининг ва улар билан 
электр богланган бошка булинмаларнинг тезкор схемаларининг 
комплекта ушбу булинманинг навбатчи ходимида сакланиши шарт.
Асосий схемалар, ушбу электр курилма хонасининг куринарли 
жойига осиб куйилади.
101.
Мазкур 
Коидаларда 
кузда 
тутилмаган, 
алохида 
ишлаб чикариш шароитларига ёки электр курилмаларга эга 
истеъмолчиларда, ушбу электр курилмаларга хизмат курсатувчи 
электротехник ходимлар учун ишлаб чикариш характери, ускуналар 
ва технология хусусиятлари хисобга олинган холда бош мухандис 
ёки корхонанинг электр хужалигига жавобгар шахе томонидан 
тасдикланган эксплуатация й}фикномалари ишлаб чикилган булиши 
шарт.
102.
Х,аР бир иш жойи буйича лавозим йурикиомаларида 
куйидагилар курсатилган булиши шарт:
ушбу лавозимдаги хизматчилар учун билиши мажбурий 
булган ускуналарга хизмат курсатиш йурикномалари руйхати, НТХ,, 
электр ускуналарнинг схемалари;
ходимларнинг хукуклари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги;
юкори турувчи, буйсунувчи ва иш буйича алокада булган 
бошка ходимлар билан узаро муносабатлар.
103.
Электр ускуналарни эксплуатация килиш шароитлари 
узгарган холларда йурикномаларга тегишли куши мчал ар киритила- 
ди ва бу хакда ушбу йурикномаларни билиши шарт булган ходимлар 
хабардор килиниб, фармойишлар журналига ёзиб куйилади.
Иш жойи буйича лавозим йурикномалари 5 йилда 1 марта, 
эксплуатация килиш йурикномалари 3 йилда 1 марта кайта куриб 
чикилади.
41


104.
Х,ар бир ишлаб чикариш участкасида, цехида тасдиклан­
ган руйхат буйича йурикномалар комплекта булиши шарт, цехнинг, 
участканинг электр хужалигига жавобгар шахсида йурищюмаларни 
тулик комплекти ва тегишли ходимнинг иш жойида -зарур комплект 
сакланиши шарт.
105.
Тезкор ходимларнинг иш жойларида (подстанцияларда, 
таксимловчи курилмаларда ёки электр ускунага хизмат курсатувчи 
ходим учун ажратилган хоналарда) куйидаги хужжатлар юритилиши 
шарт:
тезкор схема ёки схема-макет; 
тезкор журнал;
электр курилмаларда ишларни бажаришга наряд бланклари; 
алмашлаб улаш бланклари;
электр ускуналардаги нуксонлар ва бузукликлар журнали ёки 
картотекаси;
назорат улчаш асбоблари ва электр энергиясини хисобга олиш 
асбобларининг курсаткичлари ведомостлари;
бириктирилган участкада тезкор хизмат курсатиш буйича 
мустакил бажариладиган ишлар руйхати;
ишлаб чикариш йурикномаларини хисобга олиш журнали; 
аварияга карши машгулотларни хисобга олиш журнали; 
электр курилмаларни шахсан бир узи куздан кечиришга хукуки 
бор шахслар, тезкор фармойишлар бериш хукукига эга шахслар, 
энергия билан таъминловчи ташкилотнинг жавобгар навбатчилари 
руйхатлари;
релели химоя, автоматика ва телемеханика журнали ва релели 
химоя ва автоматикани урнатмалар карталари; 
фармойишлар журнали.
Махаллий шароитлардан келиб чиккан холда, 
тезкор 
хужжатлар хажми бош мухандис ёки электр хужалигига жавобгар 
шахе карори билан тулдирилиши ёки камайтирилиши мумкин.
106.
Тезкор 
хужжатлар, 
назорат-улчов 
асбобларининг 
кайд этувчи диаграммалари, электр энергиясини хисобга олиш 
асбобларининг курсаткичлари ведомостлари, БАТ тезкор-маълумот 
комплекси томонидан шаклланадиган чикиш хужжатлари катьий 
хисобга олинадиган хужжатларга киради ва белгиланган тартибда 
сакланиши керак.
Тезкор хужжатларни даврий равишда (корхонада белгиланган
42


муддатларда, камида бир ойда 1 марта) юкори турувчи электротехник 
ёки маъмурий техник ходимлар куриб чикиши шарт, уларнинг электр 
ускуналар ишидаги нуксонлар ва бузилишларни бартараф килиш 
чораларини куришлари мажбурий.
8-§. Х авфсизлик техникаси, ёигин ва экология хавфсизлиги
107.
Электр курилмаларни ва улар жойлашган бинолар ва 
иншооглар тузилиши, уларни эксплуатация килишни ташкил 
килиш ва таъмирлаш мехнат мухофазаси стандартлари тизимлари 
талабларига ва ХТК га жавоб бериши шарт.
108. Электр курилмаларга хизмат курсатишда кулланиладиган 
химоя воситалари, мосламалар ва асбоблар мехнат хавфсизлиги 
буйича амалдаги НТХ га мос равишда курик ва синашлардан утиши 
шарт.
109. Электр хужалиги ходимлари лавозими (касби) учун 
мажбурий хажмдаги электр ускуналар ва электр курилмаларда 
ишлар бажарилганда хавфсизлик талабларини }фнатадиган мехнат 
мухофазаси буйича йуршдаомаларга амал кил ишлар и шарт.
Йурикномалар, хавфсизлик техникаси ва мехнат мухофазаси 
буйича йурикномаларни ишлаб чикиш буйича амалдаги низомларга 
мос равишда ишлаб чикилади.
110.
Электр хужалигини хар бир хизматчиси, хизмат 
курсатилаётган ускунага тааллукли мехнат хавфсизлиги ва иш 
жойида мехнатни ташкил килиш талабларини билиши ва бажариши 
шарт.
111.
ХаР бир корхонада хавфсиз мехнат шароитларини 
яратиш буйича ишлар, ушбу ишларни хавфсиз бажарилишини ва 
ташкил этилишини ягона тизимини, электротехник, технологик 
ва бошка ходимларнинг функционал вазифаларини, уларнинг 
узаро муносабатларини ва лавозим буйича жавобгарликларини 
урнатадиган мехнат хавфсизлигини бошкариш тизими хакндаги 
низомга мос келиши шарт.
Корхона рахбари ва электр хужалигига жавобгарлар (бош 
энергегиклар, булим ва электр таъминоти хизмати бошликлари) 
электр хужалиги хизматчилари учун хавфсиз мехнат шароитларини 
яратиш ва ходимларни электр токидан шикастланиш холларини 
олдини олиш буйича ташкилий-техник ишлар учун шахсий 
жавобгарлик олиб борадилар.
43


Корхоналар таркибий булиималарининг электр хужалигига 
жавобгарлари (электр цехи, подстанциялар, хизматлар, лабо- 
раториялар бошликлари, уеталар ва бошкалар) хавфсиз ва еоглом 
мехнат шароитларини яратиш, кургазмали кулланма билан 
инструктаж йурикнома бериш ва ходимларга хавфсиз ишлаш усул- 
ларини ургатиш, шунингдек доимий равишда ускунанинг мехнат 
хавфсизлиги стандартлари тизимига мос келишини назорат килиш, 
ходимларнинг мехнат хавфсизлиги талабларига риоя килишларини 
ва бажарилаётган иш характеридан келиб чикиб улар химоя 
мосламалари, махсус кийимлар ва бошка шахсий химоя воситалари 
куллашларини тизимли назорат килиб бориш буйича ташкилий ва 
техник тадбирларни утказилишини таъминлашлари шарт.
112. 
Х,ар бир бахтсиз ходиса, шунингдек мехнат хавфсизлиги 
талаблари бузилиши холатлари, содир булиш сабабларини ва уларни 
юзага келтирган айбдорларни аникдаш ва бундан кейин бундай 
холатлар такрорланмаслигини олдини олиш чораларини куриш 
учун, синчиклаб текширилиши шарт.
Бахтсиз ходисалар хакида хабар бериш, уларни текшириш 
ва хисобга олиш, конунчиликда белгиланган тартибда амалга 
оширилиши шарт.
Бахтсиз ходисаларни тугри ва уз вактида текширилиши 
ва хисобга олиниши, учун жавобгарликни, Н-1 шаклидаги 
далолатномаларни 
расмийлаштирилиши, 
далолатномаларда 
курсатилган чора-тадбирларнинг бажарилиши учун жавобгарликни 
рахбарлар, бутун корхона ва унинг тегишли таркибий булинмалари 
электр хужалигига жавобгарлар олиб борадилар.
ИЗ. Электр курилмаларда юз берган бахтсиз ходисалар учун 
жавобгарликни хавфсизлик талабларини ёки мехнат мухофазаси 
буйича йурикномани бевосита бузган шахслар билан бирга, корхона 
ва унинг таркибий булинмалари электр хужалигига жавобгарлар, 
шунингдек мехнат хавфсизлигини ва ишлаб чикариш санитариясини 
таъминламаган, мехнат хавфсизлиги стандартларини бажармаган 
ва бахтсиз ходисаларни олдини олиш учун зарур чоралар курмаган 
бошка маъмурий-техник ходимлар хам олиб борадилар.
114. 
Электр курилмаларда гурухли бахтсиз ходисалар ва 
окибати улим билан тугаган бахтсиз ходисаларни текшириш 
материаллари корхонанинг барча таркибий булинмалари электр 
хужалиги ходимлари билан ишлаб чикилиши шарт. Бундай бахтсиз 
ходисаларни олдини олиш учун тадбирлар ишлаб чикилиши шарт.
44


115. Корхона таркибий булинмалари электр хужаликларининг 
барча ишлаб чикариш ходимлари электр токи таъсирига тушган 
одамни озод килишни ва унга биринчи ёрдам беришни амалий 
уеулларига, шунингдек бошка бахтсиз ходисаларда жабрланган- 
ларга биринчи ёрдам курсатиш уеулларига ургатилган булиши шарт.
116. Корхонанинг ишлаб турган электр курилмаларида бегона 
ташкилотлар курилиш-монтаж, созлаш ва таъмирлаш ишларини 
утказаётганда курилиш-монтаж, созлаш, таъмирлаш ва эксплуатация 
килувчи ходимларнинг узаро харакатларини хисобга олувчи мехнат 
хавфсизлиги, ишлаб чикариш санитарияси, портлаш ва ёнгин 
хавфсизлиги буйича хамкорликда чора-тадбирлар ишлаб чикилиши 
шарт.
Битта ускунада ёки иншоотда бир вактнинг узида бир нечта 
ташкилот иш бажарганда, ишларнинг бирлашган иш жадвали 
тузилиши шарт. Ушбу тадбирлар ва иш жадваллари корхона электр 
хужалигига жавобгар томонидан тасдикданиши шарт.
Иш жойини тайёрлаш, ишларнинг бирлашган иш жадвалини 
бажариш ва мехнат хавфсизлиги буйича биргаликда тузилган 
тадбирларни бажариш буйича харакатларни мувофиклаштириш 
учун, шунингдек ишга куйиш учун жавобгарликни корхонанинг ва 
тегишли таркибий булинманинг электр хужалигига жавобгарлари 
олиб борадилар.
Бегона ташкилотлар рахбарлари, ушбу ташкилотлар ходимлари 
малакаси мувофиклиги учун, уларнинг хавфсизлик талабларига 
риоя килишлари ва уз участкаларида мехнат хавфсизлиги буйича 
тадбирларни ташкил килишлари ва бажаришлари учун жавобгарлик 
олиб борадилар.
117. Корхона электр хужалигининг хар бир булинмасида 
аптечкалар ёки дори-дармон ва тиббий воситалари бор биринчи 
ёрдам сумкалари булиши шарт.
Ходимлар соха меъёрларига мос равишда махсус кийим, 
махсус оёк кийими ва бошка индивидуал химоя воситалари билан 
таъминланган булишлари шарт.
118. Ишлаб турган ускуналар бор хоналарда (бошкарув, 
релели шчитлар ва шунга ухшашлардан ташкари), очик ва ёпик 
таксимлаш курилмаларида (бундан кейин — ОТК, ЁТК), кудукларда, 
камераларда, электр станция ва электр тармоклари каналлари 
ва тунелларида, курилиш майдончаларида, таъмирлаш зонасида
45


булганларида, шунингдек хдво электр узатиш линияларига хизмат 
курсатаётганда ходимлар химоя каскаларини кийишлари шарт.
119.
Электр 
ускуналарнинг, 
электр 
курилмаларнинг, 
шунингдек улар урнатилган бинолар ва иншоотларнинг ёнгин 
хавфсизлиги, саноат корхоналари учун амалдаги намунавий ЁХК 
талабларини ва улар асосида ишлаб чикилган, алохида ишлаб 
чикариш хусусиятларини хисобга олган соха коидалари талабларини 
кондириши шарт.
120
.
Конунчиликка мувофик корхоналар ва ташкилотларнинг 
ёнгин хавфсизлигини таъминлаш учун жавобгарликни ушбу 
объектларнинг рахбарлари олиб борадилар.
121.
Алохида цехлар, лабораториялар ва бошка ишлаб чикариш 
участкаларида ёнгин хавфсизлиги учун жавобгарликни уларнинг 
рахбарлари, улар йук булганда - уларнинг вазифаларини бажарувчи 
хизматчилар олиб борадилар.
122
.
ХаР бир корхонада ёнгинга карши режим урнатилган 
булиши ва ишлаб чщариш хусусиятларини хисобга олувчи ёнгинга 
карши тадбирлар бажарилиши шарт.
123. ЁХК га мувофик хар бир цехда, лабораторияда, устахонада 
ва корхонанинг бошка булинмаларида ёнгин хавфсизлигининг 
аник чоралари ва ёнгинга карши режим хакида йурикнома ишлаб 
чикилиши шарт.
Ёнгин хавфсизлиги чора-тадбирлари хакида йурикнома 
булинмалар рахбарлари томонидан, ёнгин хавфсизлиги буйича 
мухандис - инспектор билан биргаликда ишлаб чикилади, ёнгиндан 
саклаш хизмати билан келишилади (агар у корхонада мавжуд 
булган холда) ва корхона рахбари ёки бош мухандиси томонидан 
тасдикданади. Йурикнома куринарли жойда осиб куйилади.
124.
Хар бир хизматчи объектдаги ЁХК талабларини ва ёнгин­
га карши режимни аник билиши ва бажариши, ёнгинга ёки ут олиш­
га олиб келувчи харакатларга йул куймаслиги шарт.
125.
Амалдаги ёнгин хавфсизлиги коидаларини бузилишида 
айбдор шахслар, уларнинг килган харакатлари ёки харакатсизликлари 
характеридан келиб чикиб, Узбекистон Республикасининг амалдаги 
конунларига мувофик жавобгарлик олиб борадилар.
126.
Корхонанинг барча хизматчилари ёнгинга карши 
йурикнома (кириш ва иккиламчи), ёнгин-техник минумуми буйича 
машгулотлар 
у г и ш л а р и
шарт. Бу машгулотлар корхона рахбари 
тасдикдаган дастур буйича утказилади.
46


У 
Киш 
тугаганда хизматчилар зачет топширишлари шарт. Зачет 
иатижалари тегишли хужжатлар билан расмийлаштирилади, унда 
урганилган мавзу буйича бахолар курсатилади.
Электротехник ходимлар даврий равишда, электр курил­
маларни эксплуатация килишда мехнат хавфсизлиги коидалари 
буйича билим текширувидан утиш билан бир пайтда, ЁХК буйича 
хам билим текширувидан утишлари шарт.
127.
Объектда юз берган хар бир ёнгин ёки ут олиш буйича 
корхона рахбари ёки юкори турувчи ташкилот томонидан тузилган 
комиссия томонидан текширув утказилади. Текширув натижалари 
далолатнома билан расмийлаштирилади. Текширишда ёнгин (ут 
олиш) юзага келиш сабаблари ва айбдорлари аникданади, курилган 
зиён аникланади, текширув натижалари буйича ёнгинга карши 
тадбирлар ишлаб чикилади.
Корхоналарда юз берган ёнгинга электр курилмаларнинг 
(электр ускунанинг) алокаси булган холларда текшурув буйича 
комиссияда 
«Уздавэнергоназорат» 
инспекцияси хизматчилари 
иштирок этадилар.
128.
Электр курилмаларни эксплуатация килишда бевосита 
ёки билвосита атроф-мухитга таъсир киладиган ифлос моддаларни 
атмосферага чикариб ташлашни ва сув объектларига окова 
сувларни чикаришни камайтириш ёки йук килиш, товуш босимини 
пасайтириш ва табиий манбалардан сув истеъмолини камайтириш 
чоралари кабул килиниши шарт.
129.
Атмосферага ифлослантирувчи моддаларни чикариб 
ташлаш, рухсат этилган чегаравий ёки вактинчалик келишилган 
ташлашлар меъёридан, сув объектларига 
ифлослантирувчи 
моддаларни ташланиши — рухсат этилган чегаравий меъёрлардан, 
шовкин таъсири — хар бир объект учун )фнатилган шовкин куввати 
меъёридан ошмаслиги шарт.
130.
Катта 
хажмдаги 
мойли 
электр 
ускуналарни 
(трансформаторларни, мойли реакторларни, учиргичларни ва ш.у.) 
эксплуатация килувчи корхонада уни атроф-мухитга авариявий ёки 
бошка ёппасига чикиб кетишини олдини олиш буйича тадбирлар 
ишлаб чикилиши шарт.
131.
Электр курилмаларни эксплуатация килишда захарли 
чикиндилар юзага келадиган корхоналарда уларни уз вактида 
утилизация килиш, зарарсизлантириш ва кумиш таъминланиши 
шарт.
47


132. Белгиланган санитария меъёрларига ва табиатни мухофаза 
килиш талабларига риоя килишни таъминлайдиган курилмаларсиз 
ёки ушбу талабларга риоя килишни таъминламайдиган, ишга 
яроксиз курилмали электр курилмаларни эксплуатация килиш ман 
килинади.

Download 4,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish