O'zbekistonda sement sanqati

                     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

68 

       Mavzu:     MAXSUS SEMENTLAR 

 

                                       Reja: 

1.  Tomponaj sementlar 

2. Sulfomineral sementlar 

3. Kislotaga chidamli sement. 

 

Hozirgi  kunda  yuzlab  va  minglab  neft  hamda  gaz  quduqlari  kovlanmoqda. 

Ko`pincha bu quduqlarning chuqurligi bir necha ming metrga yetadi.  

Quduqni  o`rab  olgan  aylanasimon  bo`shliq  devorlarining  ba`zi  qismi  suv 

qatlami yoki bo`sh g`ovakli jinslar, hatto g`orlardan iborat bo`ladi.  Bu esa neft va 

gaz ishlab chiqarishni qiyinlashtiradi.  

Chunki  gaz  va  neft  shu  g`ovak,  g`orlar  orqali  katta  masofalarga    yoyilib 

ketishi mumkin. Shuning uchun bu bo`shliq, ya`ni quvur orqasi bilan quvur ichki 

devorlari  o`rtasi  suv  va  gaz  o`tkazmaydigan  massa  bilan  to`ldiriladi,  ya`ni 

tamponlanadi  (gaz  mustahkam  berkitilgan  po`lat  quvurlar  yordamida  osonlikcha 

chiqarib olinadi).  

Shuning  uchun  har  bir  gaz,  neft  quduqlarini  qazib,  ulardan  foydalanish 

hamda  kapital  ta’mirlashda  portlandsement    turlaridan  biri  bo`lgan  tamponaj 

sementlari ishlatiladi. 

Tamponaj  sementlari  birinchi  ikki  sutka  davomida  kerakli  qotish 

mustahkamligiga  erishishi  lozim.  Qisqa  vaqt  ichida  sement  qorishmasining 

erishgan mustahkamligi quduq stvolida kolonnani mahkam biriktirilishi va natijada 

qayta burg`ulash hamda perforatsiya davrida va singdiruvchan jinslardan barqaror 

ravishda himoya qilinishini ta`minlashi lozim.  

Sanab  o`tilgan  barcha    talablarni  qanoatlantirish    uchun  sementtoshning 

mustahkamligi qanchaga teng bo`lishi murakkab masaladir. Mustahkamlik qiymati  

2-3 ga teng zahira  koeffitsiyenti bilan birga  kamida 3,5 MPa bo`lishi kerak, deb 

taxmin qilindi. 

Sementning turli sharoitlarda ishlatilishi unga qo`yildigan   hamma talabiga 

to`la  javob  bera  olmaydi.  Sement  sanoati  asosan  2  xil  tamponaj  ishlab  chiqaradi. 

Uning  bir  turi  “sovuq”  quduqlarga,  ikkinchi  turi  esa  “issiq”  quduqlar  uchun 

mo`ljallangan.  Bulardan  tashqari,  boshqa  maxsus  tamponaj  sementlaar  ishlab 

chiqarish usullari ham o`zlashtirilmoqda.  

“Sovuq” va “issiq” quduqlar uchun mo`ljallangan sementlarga qo`yiladigan 

talablar  juda  jiddiy.  Tamponaj  sementlar  ishlab  chiqarish  murakkabdir.  “Sovuq” 

quduqlar  uchun  mo`ljallangan  tamponaj  sementlarda  C

3

S  va  C

3

A  minerallarining 

yig`indisi  60%  ga  teng,  u  portlandsementni  o`ta  mayda  tuyush  (solishtirma  sirti 

300-350 m

2

/kg ga tenglanguncha) orqali olinadi.  

Undagi  gips  miqdori  3%,  “issiq”  quduqlar  uchun  mo`ljallangan  tamponaj 

sementning  tishlashish  muddatini  sekinlatish  uchun  unga  kam  alyuminatli 

portlandsement qo`shiladi. Bunday sement taxminan 75

o

C issiqlikda ishlatiladi.