O„zbekiston xalqaro islom akademiyasi

 
1-topshiriq
. 
Berilgan savollarga yozma va og„zaki javob bering 
 
1.
О‗zbek tili ilmiy terminlarining nechta turi mavjud?
2.
Istiqloldan keyin ilm-fan tilining taraqqiyotida ―Davlat tili haqida‖gi Qonunning roli 
bormi?
3.
О‗zbek tili diplomatik terminologiyasi tizimida kо‗hna sо‗zlarning ulushi qay darajada? 

---

54 
 
2-topshiriq
. 
Berilgan matnni o„qing, sohaviy terminlarni aniqlang, qaysi sohaga 
tegishliligini ayting va sohaviy terminlarning mazmun-mohyatini tushuntiring
 
Hadis ilmi bilimdoni – Ziyovuddin Maqdisiy 
Ziyovuddin Muhammad ibn Abdulvohid ibn Ahmad Maqdisiy Sa‘diy Solihiy hijriy 579-
yili tug‗ilgan. U kishi Damashq, Bag‗dod, Isfahon, Naysaburiy, Haravayn kabi shaharlarga ilm 
talabida tashrif buyurgan va hadislar eshitgan. Shu bilan birga besh yuztadan kо‗proq olimdan 
hadis yozib olgan. Bir qancha kitoblar tasnif etgan, hadislarni sahihga, roviylarni adolatli va 
adolatsizga ajratgan. U kishining shogirdlari Umar ibn Hojib aytadi: ―Ustozimiz Abu Abdulloh 
vaqtlarini ulamolar bilan о‗tkazar, shuningdek, ibodatga juda tirishqoq edilar‖. 
U zot kо‗p ilmlarni tasnif etgan. Hadis ilmiga qiziqqani sababli kо‗proq hadis ilmida 
kitoblar yozgan. U kishining mashhur kitoblaridan biri ―Ahadiysu muxtora‖dir. Yana bir ahamiyatli 
tomoni shundaki, Ziyovuddin Maqdisiy oldin tekshirilmagan hadislarni birinchilardan bо‗lib 
tekshirib, sahih yoki zaifligini aniqlagan. U kishining sahih hadislarini hamma tasdiqlagan. 
Zarkashiy aytadilarki: ―Ziyovuddinning hadislari Ibn Hibbon hamda Imom Termiziylarning 
hadislariga yaqindir‖. Bu kitobda asosan, shar‘iy amallarning fazilatlari tо‗g‗risida bahs yuritiladi. 
Asar о‗n bobdan iborat bо‗lib, birinchi bobda tahorat va namoz amallarining fazilati tо‗g‗risida baxs 
yuritiladi. Ikkinchi bobda Ramozon rо‗zasining fazilati haqida, uchinchi bob zakot amalining 
fazilati haqida, tо‗rtinchi bob Islom dinining beshinchi farzi bо‗lmish haj amalining fazilati 
tо‗g‗risida, beshinchi bobda Islomdagi nikoh amalining fazilati haqida, oltinchi bobda Alloh yо‗lida 
infoq qilish amalining fazilati haqida, yettinchi bob Qur‘oni karim fazilati haqida keyingi bobda 
janoza namozining fazilati tо‗g‗risida, keyingi bobda ilm fazilati haqida baxs yuritiladi. Shu bilan 
birga boshqa amallarning ham fazilatlari tо‗g‗risida baxs yuritiladi. 
Bu kitob qayta – qayta chop etilib, undan kо‗p xalqlar foydalandi. Muallif targ‗ib-tarhib 
(rag‗batlantirish va qо‗rqitish), axloq va amallar fazilatida boshqa mualliflar yо‗lini tutib, ba‘zi 
lozim joylarni kengaytirdi. Nafslarga ta‘sir о‗tkazuvchi, qalblarni yumshatuvchi solih kishilarning 
hikoyalariga qattiq ahamiyat berdi va unga yangicha ilmiy foydalar kiritib, oxirgi asr mashoyixlari 
hamda hozirgi avlod solihlarining hikoyalari qо‗shildi. Umrini ilmga baxshida etgan olim hijriy 
643-yilida vafot etgan.