О`zbekiston respublikasi

Mavzu yuzasidan savollar:

1. 
   Rivojlantiruvchi muhitni tashkil etish tamoyillari, rivojlantiruvchi muhitni tashkil etishga qо`yiladigan talablarni yoriting.
   
2. 
   Rivojlantiruvchi muhitni tashkil etish uchun zaruriy jihozlarni bilasizmi?
   

2. seminar

Mavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalarning tadqiqotchilik faoliyati va ilmiy- tabiiy tajribalar o`tkazish

Mashg`ulot rejasi:

1. 
   Maktabgacha yoshdagi bolalarning ilk tadqiqotchilik faoliyati.
   
2. 
   Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ilmiy-tabiiy tajribalar o‘tkazish.
   

Ilm-fan va tabiat markazida bolalar ilk tabiiy-ilmiy tushunchalarni о`rganib boradilar. Ushbu markazda bolalarning tabiat hodisalari haqida bilib olgan tushunchalari va kо`chadan topilgan narsalar bilan mashg`ul bо`lishlari uchun foydalaniladi. Bolalar kichik tajribalar о`tkazishi, laboratoriya tashkil etishi va о`zlari narsa va hodisalarni о`rganib, о`ziga xos xususiyatlarini aniqlaydilar.Masalan, tabiatdagi tabiiy unsurlar suv,havo va qum, tuproqning xususiyatlarini о`rganadilar.Amaliyotda sinab kо`radilar. Ushbu markazda bolalar loy va qum xususiyatlarini ajrata oladi, turli tuzilmalarni qurishi mumkin bо`ladi.Masalan maktabga tayyorlov guruhlarida quyidagi kichik tajribalarni о`tkazish maqsadga muvofiqdir.

1-tajriba. Parchalangan qum
Bolalar maydonchani quruq qumdan balandlatish uchun tavsiya etiladi. Sirtdan bir bо`yoq ustidan qumni seping. Qumga bosmadan qalamni olib qо`ying. Qumning yuzasiga ba‘zi og`ir narsalarni qо`ying (masalan, kalit). Qumdagi obyektdan chap qismning chuqurligiga e‘tibor bering. Endi siz trayni silkitib qо`yishingiz kerak. Kalit va qalam bilan xuddi shunday qiling. Chizilgan qum qalamchasida ikki barobar chuqur chо`kib ketadi. Og`ir narsaning nusxasi tarqoq qumga qaraganda, qumda sezilarli darajada farqlanadi. Xulosa: tarqoq qum sezilarli zichroq. Ushbu xususiyat quruvchilarga yaxshi ma‘lum.

2. 
   tajriba. Loyning tuzilishi va xususiyatlari
   

1. 
   Tarbiyachi navbatma navbat bolalarga tosh va loyni bosib kо`rishni taklif qiladi va ular barmoqlarning izlari qayerda qolganini,qayerda qolmaganligini aniqlashadi. Bolalar shunday deb xulosa qilishadi: loyda izlar qolgan, toshda esa yо`q. Sabablarini bolalar о`zlari tarbiyachi bilan birgalikda topadilar, loy yumshoq, tosh esa qattiq. Toshdan hech narsa yasab bо`lmasligi, loyni esa yushoqligi uchun turli shakllarga keltirish mumkinligini tushunadi.Qismlarga bо`lish mumkin ekanligini bilib oladi.
   
2. 
   Bolalar qо`lida toshlar, qо`lida roll, ularni о`rganib olib, og`irligi, hajmi, qattiqlik va boshqalar bilan solishtirsak, ustoz, bolalarni qо`llarida toshlarni
   

ezib tashlash, turli yо`nalishlarda tortib olish, shakllarini о`zgartirish va ularni qismlarga bо`lishga urinishni taklif qiladi. Birgalikda tarbiyachi bilan bolalar tosh xususiyatlarini oydinlik kiritadilar: Agar ajablanmasangiz mumkin emas hech narsa, chunki qattiq tosh qismlarga bо`linadi mumkin emas.

3. 
   Bolalar qо`llaridagi loyni olib, uni ezib tashlashadi, uni turli yо`nalishlarga tortib qismlarga bо`ladilar. Tarbiyachi bilan birgalikda bolalar loy xususiyatlarini aniqlab beradi: yumshoq, u qismlarga bо`linadi, shakllar о`zgarishi mumkin, u haykaltarosh bо`lishi mumkin.
   

3. 
   tajriba. Nima tezroq?
   

Bolalar qumli shisha idishga suv quyadilar; qumning qanday ekanligini muhokama qiling, suv qayerda yо`qolganligini kо`rsating. Keyin xuddi shunday loydan qilinganligiga e‘tibor bering. Qanday qilib loy suvni (juda sekin) sо`rib oling, barcha suv sо`rilib bо`ladimi. Xulosa: qum loydan kо`ra tezroq suvni shimib oladi.