O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Fosforli o’g’itlar. O’simliklar o’z vegetatsiyasi davomida tuproqdan o’rtacha 60 kg/ga miqdorda fosforni olib chiqib ketadi va tuproqga qaytarmaydi. O’simliklar uchun zarur fosfor ekin maydonlarini fosforlash orqali to’ldirib turiladi. Ayniqsa o’simliklar azotli o’g’itlar bilan yaxshi ta’minlanganda ularning fosforga bo’lgan talabi ortadi. Masalan, fosforli o’g’itlarning g’o’zaga berilish miqdori 1:0,7 kutilgan hosilni olish mumkin. Fosforli o’g’itlar suvda erishiga qarab uch guruhga bo’linadi. Bular suvda eriydigan, suvda erimaydigan, ammo kuchsiz nordon muhitda eriydigan va suvda hamda kuchsiz kislotalik muhitda ham erimaydigan fosforli o’g’itlardir.

Hozirgi vaqtda superfosfatni donador va ammiaklashtirib, ammofos tayyorlanmoqda. Unda 48-60% P₂O₅, 11% azot bo’ladi. Fosforli o’g’itlarning fosfori suvda erimaydigan, ammo kuchsiz kislotada eriydigan formasiga pretsipitat kiradi (H₃PO₄ + 2Ca). Uning tarkibida o’simlik o’zlashtiradigan 25-38% P₂O₅ bor. Fosfori suvda ham va kuchsiz kislotada ham erimaydigan o’g’itga fosforit uni va suyak uni kiradi