O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/114
Sana09.07.2022
Hajmi3,88 Mb.
#761469
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   114
Bog'liq
O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi u

metallografiya
deb aytiladi

Qattiq moddalar ikkiga: amorf moddalar va kristall moddalarga bo’linadi. 
Amorf moddalarning atomlari tartibsiz joylashgan bo’ladi, ularni 
sindirilganda ham tartibsiz yo’nalishda sinadi, siniqlarida tekis yuzalar bo’lmaydi. 
qizdirilganda asta-sekin yumshab boradi va suyuqlanadi, ularning muayyan bir 
suyuqlanish va qotish temperaturasi bo’lmaydi. (Elim, kanifol, shisha va 
boshqalar.) 
Amorf 
degan so’z-shaklsiz demakdir. 
Hamma metall va qotishmalar kristall tuzilishiga ega. Kristall moddalarni 
atomlari aniq fazoviy geometrik shaklda tartibli joylashgan bo’ladi. 
Ba`zi moddalar sharoitga qarab, ba`zan amorf, ba`zan esa kristall xolatda 
bo’lishi mumkin (kauchuk, yelim va h.k). Kristallar xaqidagi fan 
kristollografiya
 
deb ataladi. 
Kristall moddalar muayyan suyuqlanish va qotish temperaturalariga ega 
ularning atomlari muayyan geometrik shakllarga egadir, ularning xossalari turli 
yo’nalishlarda turlicha bo’ladi, bu xususiyat 
anizotropiya
 
deb ataladi
.
Kristall 
moddalarning 
mexaniq 
puxtaligi, 
issiqlik 
va 
elektr 
o’tkazuvchanligi, suyuqlanish tezligi va temperaturasi, ularni atom tuzilishiga 
bog`lik va xossalariga ta`sir etadi. Kristall moddalar buzilganda ularning bo’laklari 
ham tekis yuzali bo’lib, ba`zan ularni batartib tuzilganligi ham ko’rinib turadi. 


14 
Kristallar ko’pincha eritmalardan olinadi eritma qizdirilganda erituvchi 
bug`lanib, kristall hosil bo’ladi. Bu hodisa 
kristallanish
 
deb ataladi. Kristallanish 
sharoitiga qarab, kristallar mayda yoki yirik donli bo’lishi mumkin.
Eritma past temperaturada asta- sekin bug`latilsa yirik kristallar va yuqori 
temperaturada bug`latilib, tez sovitilsa mayda kristallar hosil bo’ladi. Mayda donli 
po’latlar qattiq, yirik donli po’latlar yumshoq bo’ladi. Hosil bo’lgan kichik bir 
kristall atrofida muntazam ravishda o’suvchi yirik kristall olish mumkin. Bu 
protsessni 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish