O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Ichki muhit 
- yuqori darajadagi 
rahbariyatning maqsad 
va qadriyatlari; 
- tashkiliy strategiya; 
- tashkiliy madaniyat; 
- texnologiya; 
- tizim; 
- miqyos. 
O‘rganish, tahlil va 
rejalashtirish 
- ichki muhit; 
- tashqi muhit; 
- inson resurslarini 
rejalashtirish; 
- mehnat ko‘rsatkichlari tahlili. 
Kadrlarni tanlash 
- jalb etish (yollash); 
- tanlash. 
Baholash 
- ma’lumotlarni to‘plash; 
-ma’lumotlardan foydalanish. 
Qoplash 
-to‘la qoplash; 
-ish natijalari asosida qoplash; 
-ikkilamchi qoplash. 
Takomillashtirish 
- o‘qitish va rivojlantirish; 
- tashkiliy jihatdan 
takomillashtirish. 
O‘rgatish va qo‘llab 
quvvatlash 
- xodimlar huquqlari; 
- xavfsizlik va salomatlik; 
- kasaba uyushmasi va 
rahbariyat o‘rtasidagi 
munosabatlar 
Kim mas’ul? 
- yuqori darajadagi rahbariyat; 
- ish joyidagi menejerlar; 
- inson resurslarini boshqarish 
bo‘limlari; 
- xodimlar. 
Tashqi muhit 
- iqtisodiyot, bozor; 
- demografiya; 
- qadriyatlar; 
- qonunlar; 
- raqobatchilar. 
Umumiy vazifalar 
- jalb etish; 
- saqlab turish; 
- rag‘batlantirish; 
- qayta o‘qitish. 
Aniq vazifalar 
- unumdorlik;
- mehnat sifati; 
- raqobatda ustunlikka 
erishish; 
- ishchi kuchining 
samaradorligi. 
Pirovard natijalar 
- oyoqqa turish; 
- raqobatbardoshlik; 
- o‘sish; 
- rentabellik; 
- moslashish. 
Inson resurslarining boshqarish bo‘yicha rollar 
- biznes bilan bo‘glovchi bo‘g‘in; 
- imkoniyat beruvchi; 
- tekshiruvchi; 
- innovatsiya; 
- moslashish. 
1.4-rasm.
Inson resurslarini boshqarish xizmatining vazifalari 

---

35 
Bugungi kunda inson resurslarini boshqarishning muvaffaqiyati ko‘p 
jihatdan tashqi va ichki muhitni o‘rganish, tahlil etishga hamda inson 
resurslarini rejalashtirishga bog‘liqdir. Inson resurslari sohasidagi 
faoliyatning barcha turlarida huquqiy me’yorlarning roli beqiyosdir. 
Bular qatorida tashqi muhitning boshqa jihatlarini, shu jumladan 
mamlakat ichkarisidagi va jahon bozoridagi raqobatni, demografik 
o‘zgarishlar va ishchi kuchlari o‘zgarishini hamda umumiy iqtisodiy va 
tashkiliy tendensiyalarni o‘rganish hamda tahlil etib borish talab qilinadi. 
Kompaniya yoki firma ichki muhitining muhim xususiyatlari qatoriga 
korxona yoki tashkilot strategiyasi, maqsadlari, yuqori daraja rahba-
riyatning maqsad va qadriyatlari, mehnat madaniyati va tarkibi kiradi. 
Ushbu xususiyatlarni muntazam o‘rganib borish va tahlil etish 
kompaniya yoki firma ehtiyojlarini ta’minlashni kafolatlash bilan bir 
qatorda, inson resurslarini boshqarish bo‘yicha chuqur asoslangan qarorlar 
qabul qilish imkonini beradi. 
Inson resurslarini rejalashtirish qisqa muddatli va istiqbolli bo‘ladi. 
Rejalashtirishda ish joylari uchun kerak bo‘lgan ishchi va mutaxassislar 
malakasi va qobiliyatlarini aniqlash uchun kompaniya yoki firmadagi 
mehnat jarayonini chuqur tahlil etish kerak bo‘ladi.
Inson resurslariga ehtiyojni rejalashtirishda yuqorida qayd etilgan 
jihatlarni hisobga olish: 
1. Bugun qanday malakaga ega bo‘lgan va qancha miqdordagi personal 
kerak hamda kelgusida qancha kerak bo‘lishini.
2. Ana shunday personalni qaysi yo‘l bilan (ishchi va mutaxassislarni 
tashqaridan jalb etish orqali yoki korxonada mavjud bo‘lgan ishchi 
kuchidan foydalangan holda) ishga jalb etish. 
3. Personalni o‘qitish, malakasini oshirish, qayta tayyorlash uchun 
qanday o‘rgatuvchan va personalni rivojlantiradigan dasturlar zarur 
bo‘lishini aniqlash imkonini beradi. 
Kompaniya yoki firmaning inson resurslariga qo‘shimcha ehtiyoji 
ma’lum bo‘lgandan so‘ng personalni tanlash yuzasidan amaliy ishga 
kirishiladi.