O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi servis xizmati fanidan

Yopiq buterbrodlar.

• 
  Oq baton non qobig’i tozalanib ko’ndalangiga 2 bo’linib uzunasiga 0,5 sm qalinlikda yupqa kesiladi .
  
• 
  Non ustidan sariyog’ surtilib ustidan yupqa kesilgan mahsulot (go’sht, baliq uldurug’i yoki pishloq va hakoza) qo’yib, ustidan sariyog’ surtilgan ikkinchi non bo’lagi bilan berkitilib engil bosib qo’yiladi va kengligi 7-8 sm qilib kesiladi.
  
• 
  Sandvichlar 2 yoki 3 qavatli yoki aralash mahsulotli qilib tayyorlanadi. Bunday usulda tayyorlangan buterbrodlarga bug’doy uni bulochka nonchalari bilan tayyorlanadigan dorojniy buterbrodlari kiradi.
  
• 
  Buning uchun noncha ko’ndalangiga o’rtasidan kesilib bir cheti o’zaro ilinadigan holda qoldirilib kesilgan yuziga sariyog’ surtilib noncha orasiga yupqa kesilgan mahsulot qo’yiladi.
  
• 
  Mahsulot bilan birga yangi yoki konservalangan achchiq bo’lmagan qalampir, kok piyoz va boshqalar yupqa kesib qo’yilishi mumkin. Mahsulot sifatida pishloq, kolbasa, qovurilgan yoki pishirilgan go’sht, kotlet va boshqalar ishlatiladi.
  

Mustahkamlash uchun savollari
1.Tuxum turlarini izohlab bering?
2.Tuxumdan tayyorlanadigan taomlarni yozing?

4. 
   Mavzu. Parxez taomlari ularni tayyorlash tartibi. Issiq ichimlik va shifobaxsh damlamalarni tayyorlash texnologiyasi
   

Reja
1. Davolovchi taom asoslari
2.Parhez dasturxonlarining tavsifi
3.Parhez quyuq issiq taomlari
4.Parhez suyuq taomlari
5.Parhez shirin taom va ichimliklar
6. Parxez taomning kimyoviy tarkibini va tо‘yimliligini hisoblash
Tayanch iboralar : parxez, konserva, rezavor-meva sharbatlari, konsentratlar, javdar noni, nordon mahsulotlar, sabzavotlar, ichaklarni shishiruvchi mahsulotlar, ziravorlar, sof kofe, какао, achchiq choy, gazli va alkogol ichimliklar
Kasalliklarni davolash va ularning oldini olish uchun ishlatiladigan taomlar parhez yoki davolovchi taom deb ataladi. Parhez taomlar umumiy ovqatlanish qoidalariga asoslangan bo'lib, sifat jihatdan muhim ozuqaviy mahsulotlar bilan balanslangan bo'lishi kerak. Parhez taomlarini kasalxonalarda, sanatoriylarda, parhez taomli oshxonalarda, ochiq umumiy ovqatlanish korxonalarining parhez taomlari bo'limlarida, o'quv korxonalari, zavod, fabrika, institut va boshqa korxonalarning kasallik oldini olish bo'limlarida va boshqa joylarda tashkil qilish mumkin.
Parhez taomidan foydalanuvchi shaxs uchun shifokor ko'rsatmalari bilan parhez va iste'mol uchun ruxsat etiluvchi taom yoki mahsulotlar belgilanadi. Parhez taomlari yoki mahsulotlari o'z xususiyati va kasal turi bo'yicha 1, 2, 5, 7, 9, 10, 11,15 raqamlari bilan belgilanib, umumiy holda qo'llanadigan parhez dasturxonlarihisoblanadi. Parhez taomlari shifokor nazoratida iste'molga berilishi shifokor belgilagan vaqt mobaynida iste'mol qilish qat'iy amalga oshirilishi kerak.
Parhez taomlari uchun oliy navdagi mahsulotlar hamda sanoat korxonalarida ishlab chiqarilgan parhez konservalari, rezavor-meva sharbatlari, konsentratlarini ishlatish mumkin. Ko'p parhez taomlari uchun ziravorlar, har xil maza beruvchi mahsulotlar, tarkibida ko'p miqdorda o'tkir maza beruvchi yoki ekstraktiv mahsuloti bo'lgan, yog'liq va birlashtiruvchi to'qimasi ko'p bo'lgan mahsulotlarni uning tarkibiga yangi rezavor-mevalar, sabzavotlar, meva sharbatlari, sut va sut mahsulotlari, o'simlik yog'i, yangi baliqlar kiriti-lishi shart.
Parhez taomlarini tayyorlashda issiq ishlov berish usullaridan suvda pishirish, bug'da yoki oz suvda dimlab pishirish ko'proq qo'llaniladi. Ba'zan pishirilgandanso'ng qovurish shkafida yuzaki qobiq hosil qilib olinadi. Ba'zi hollarda esa pishgan mahsulot qovurib ham olinadi.
Parhez taomlarni tayyorlashda umumiy ishlatiladigan asbob-anjomlardan tashqari, mayda ko'zli go'sht qiymalagich, yanchuvchi mashina, ezuvchi mashina, bug' qozonlari, sovituv shkaflari, turli asbob-anjomlar (ezuvchi elak, yog'och kapkir, chilcho'plar, o'lchov idishlari va boshqalar) hamda marmitlar zarur bo'ladi.
Parhez taomi mahsulotlariga ishlov berish davolanayotgan kimsa va shifokor ko'rsatmasiga asosan amalga oshirilishi kerak. Shu sababdan parhezlarga qo'yiladigan talab qoidalarini o'rganish lozim. Ular parhez dasturxonlarining tavsifidao'rganiladi.

1.