O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Har qanday tishning yerga ishlov berish chuqurligini 
tayinlashda mahalliy tuproq xossalarini e’tiborga olish zarur. 
Qator oralig‘i 90 sm bo‘lgan paxtazordagi begona o‘tlarni 
yo‘qotish va tuproqni qisman yumshatish maqsadida kultivator 
ishchi qismlarini har bir jo‘yakda joylashtirish sxemasi 
27-, 28-, 
29-rasmlarda
misol tariqasida keltirilgan. 
 
 

---

73 
II Bob bo‘yicha xulosalar 
(ularni eslab qoling) 
1.
Respublikamizda sug‘oriladigan hamda lalmi dehqonchi-
likning hamma sohalarida tuproqqa sayoz ishlov beradigan 
mashinalardan keng foydalaniladi. 
2.
Dalaga sayoz ishlov berish uchun tuproqning xossalariga 
mos bo‘lgan mashina turi va ishchi qismini tanlash kerak. 
3.
Yerni ekin ekishga tayyorlashda ishlatiladigan mashinalar 
ichida eng arzon va sudrashga qarshiligi oz bo‘lgani tishli 
tirmadir. 
4.
Qurg‘oq va serkesak, ayniqsa, bug‘doy o‘rimidan so‘ng 
yozda 
shudgorlangan 
yerning 
tuprog‘ini 
maydalab 
yumshatish uchun disksimon tirmadan foydalanish yaxshi 
natija beradi. 
5.
Tuproqni o‘ta mayin holatga keltirib maydalash uchun 
tuproq frezasidan foydalangan ma’qul. 
6.
Kuzda shudgorlangan yerga bahorgi ekin ekishdan oldin 
tuproqqa yoppasiga ishlov beradigan kultivator, xususan, chizellar 
bilan ishlov berish juda yaxshi natija beradi. 
7.
Resurstejamkor texnologiyalar asosida g‘alla ekishda plug 
bilan shudgorlanmagan yerga bir yurishda bir nechta ishni bajarib, 
urug‘ ekib keta oladigan kombinatsiyalashtirilgan agregatdan 
foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi. 
8.
Sug‘oriladigan ekin (paxta, makkajo‘xori, kartoshka, 
sabzavot va hokazo) qatorlari oralig‘idagi tuproqni yumshatib 
namlikni saqlash, begona o‘tlarni yo‘qotish, o‘g‘itlash kabi 
ishlarni universal chopiq kultivatori sifatli bajara oladi. 
9.
Chopiq kultivatori bilan ekinzorga ishlov berganda iloji 
boricha himoya zonasini, kamaytirib ishlov berish keyinchalik 
begona o‘t qoldiqlarini yo‘qotish uchun qo‘shimcha sarflanadigan 
qo‘l mehnatini keskin kamaytiradi. 
10.
Chopiq kultivatoridan sifatli foydalanish o‘smay qolgan 
ekin rivojlanishini jadallashtirish imkonini beradi. 

---

74 
11.
Chopiq kultivatorining ishchi qismlarini maxsus shablon 
yordamida joylashtirish samarali natija beradi. 
12.
Qator oralig‘i jo‘yagining shakliga moslab, u yerdagi 
tuproqni pog‘onalab yumshatish juda foydali.