O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

Mutal Burxanov 
(1916-2002)
o‘zbekistcm xalq artisti, o‘zbekiston Respublikasi davlat 
madhiyasining muallifi Mutal (Mutavakkil) Burhonov 1916-yil 
Buxoroda tug‘ildi. musiqadan ilk saboqni samarqand musiqa va 
xoreografiya institutida, so‘ngra Moskva shahrida, taniqli musiqa 
allomalaridan oldi. 1941-1942-yillarda moskva mudofaasi 
ko‘ngillilari safida bo‘ldi, biroq sog‘ligi yomonlashganligi 

---

132
sababli Toshkentga qaytib keidi. 1947-yildan yana o‘qishni 
davom ettirib, 1949-yili moskva konservatoriyasini bitirdi.
m.Burxonov ijodiy faoliyatini 30-yillarning ikkinchi 
yarmidan boshlab, o‘zining “ishqida”, “Namedonam chi nom 
dorad”, “Ey, bulbul”, “Tabassum qilmading” kabi romanslarini 
yozdi. 1941ylida Uyg‘un va izzat sultonning “ alisher Navoiy” 
she’riy dramasiga musiqa, 1942-yili T.sodiqov, TJalilov, 
m.Vaynbeig, a.Klumovlar bilan hamkorlikda “o‘zbekiston 
qilichi” musiqali dramasiga musiqa bastaladi. o‘rta osiyo 
xalq qo‘shiqlarini o‘zbek xalq cholg‘u asboblari va jo‘rsiz xor 
uchun qayta ishladi, bir qator bolalar qo‘shiqlarini ham yozdi. 
1947-yilda Temur Fattoh she’riga o‘zbekiston davlat madhiyasi 
musiqasini yaratdi.
Kompozitor 50-yillarda “Bahor qushlari” nomli vokal 
poema, “abu ali ibn sino” nomli simfonik syuita, “alisher 
Navoiyga qasida” kabi asarlarini yaratdi. Uning turli janrlarda 
yaratgan asarlari, jo‘rsiz xor uchun qayta ishlagan sharq xalqlari 
kuylari, vokalsimfonik asarlari, kino musiqalari zamonaviy 
musiqa san’atimizning oltin xazinasidan o‘rin oldi.
M.Burxonov quyidagi kinofllmlaiga musiqa bastalagan: 
“samolyotlar qo‘nolmadi”, “maftuningman”, i.akbarov, 
m.leviyev bilan hamkorlikda “orol baliqchilari”, “surayyo”, 
“Boy ila xizmatchi” va boshqalar.
Kompozitor mutal Burxonov mustaqillik yillarida ham katta 
g‘ayrat bilan ijod qildi. 1991-yilda “alisher Navoiy” nomli 
operasini, abdurahmon Jomiy she’riga “shir-u shakar” yangi 
qo‘shig‘ini, o‘zbekiston davlat madhiyasi musiqasini, qatag‘on 
yillarda shahid ketgan Fayzulla Xo‘jayev, abdulla qodiriy, 
abdurauf Fitrat kabi elning asl farzandlari va o‘zining akasi 
hamda amakilarining porloq xotiralariga bag‘ishlangan “abadiy 
xotira” rekviyem marsiyasini yaratdi.
o‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi mutal 
Burxonovning o‘zbek musiqasi san’ati ravnaqidagi xizmatlari 

---

133
yuksak baholandi. U “o‘zbekiston xalq artisti” fahriy unvoni, 
o‘zbekiston va qoraqalpog‘iston davlat mukofotlari sohibidir. 
o‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoniga binoan, 
“Buyuk xizmatlari uchun” ordeni bilan mukofotlangan.