O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus talim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Insonparvar  

lashish 

 

 

Demokratiya-

lashish 

   

Globallashish 

 

Differentsiya 

lashish 

 

 

Siyosiylashish 

Jamiyat 

hayotining 

hamma 

sohalariga 

ta‟sir 

кўрсатиш 

Inson umrining 

barcha bosqichlariga 

umumiy ta‟sir 

ko‟rsatish 

Milliy 

chegaralar 

doirasida 

qolib 

ketmaslik 

HOZIRGI 

DAVRDA 

MAFKURAVIY 

JARAYONLAR-

NING 

XUSUSIYAT-

LARI 

---

 

 

Poraxo‟rlik 

Korruptsiya 

 

   Ashaddiy millatchilik 

Loqaydlik 

 

ICHKI 

TAHDIDLARNING 

KO‟RINISHLARI  

Odamlarni boy-

kambag‟alga bo‟lib 

muomala qilish 

Merkantilizm (ishlab chiqarishni 

rivojlantirish èmas, balki pul 

jamg‟arish, chetga ko‟proq mol 

sotish, yoki ortiqcha mol-dunyoga 

hirs qo‟yish) 

Befarqlik 

O‟zligini 

anglamaslik 

«Ma‟naviy èmigratsiya» 

(baxtini o‟z vatanidan èmas, o‟zga 

joylardan qidirish) 

Vatandoshlarning 

hayotiga xiyonat 

qilish 

 

Yonidagilarni 

mensimaslik 

Nosog‟lom 

mahalliychilik 

---

 

 

Yosh mustaqil 

davlatlarni sobiq 

ittifoqqa 

birlashtirish g‟oyasi 

 

Axloqsizlik 

g‟oyalarini 

yoyib, xalqni 

ma‟naviy 

jihatdan 

buzishga 

intilishlar 

 

Islom xalifaligi 

bayrog‟i ostida 

musulmon 

xalqlarini yangi 

imperiyaga 

birlashtirishga 

intilishlar 

 

Tariximizni, milliy 

qadriyatlarimiz va 

dinning mohiyatini 

soxtalashtirishga 

urinishlar 

Turli mafkuraviy 

vositalar orqali 

mintaqaviy va 

davlatlararo 

mojarolarni 

keltirib     

chiqarishga 

qaratilgan 

harakatlar 

 

JIDDIY SALBIY 

TA‟SIR 

KO‟RSATUVCHI 

MAFKURA 

VIY TAHDIDLAR 

---

 

Mafkuradagi mutloq jamoaviy va mutloq individual 

yondashuvlarning salbiy oqibatlari 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi 

                                                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

XVII-XIX  asrlarda  umummilliy  manfaatlar  о„rniga  tor  va 

cheklangan,  shaxsiy  va  sulolaviy  manfaatlarning  ustun  qо„yilishi, 

jamiyat  hayotida  ma‟naviy-ahloqiy  qadriyatlarning,  ilm-ma‟rifatning 

qadrsizlanishi  о„zbek  davlatchiligining  tanazzulga  yana  bir  bor  yuz 

tutishiga, mustaqillikning boy berilishiga, Turkistonda mustamlakachilik 

tuzumi  о„rnatilib,  pirovardida  milliy  davlatchilikning  yana  bir  bor 

tugatilishiga olib keldi. Shunga qaramasdan, chuqur tarixiy ildizlarga ega 

bо„lgan  milliy  g„oyalar  tamomila  yо„q  bо„lib  ketmadi.  Aksincha, 

mustamlakachilik sharoitida ular milliy davlatchilikni tiklash, millatning 

ijtimoiy  taraqqiyoti  va  istiqboli  uchun  kurash  bayorog„i  sifatida  yana 

ilgari surila boshladi. 

 

       

Yuqorida  ta‟kidlanganidek,    о„tgan  asrning  sо„nggi  о„n  yilligi  va 

yangi  asr  boshlarida  rо„y  bergan  yirik  ijtimoiy-siyosiy  о„zgarishlar 

dunyodagi ikki qarama-qarshi qutblar kurashiga barham bersada, dunyoda 

turli xil manfaatlarni ifoda etadigan mafkuralar kurashi tо„xtagani yо„q. 

 

Bugungi  kunda  dunyoda  mavjud  bо„lgan  ommaviy  qirg„in  qurollari 

yer  kurramizni  bir  necha  bor  yakson  qilish  imkoniga  ega.  Ammo  hozirgi 

kunda  eng  qattiq  xavf  insonlar  qalbini  va  ongini  egallash  uchun  uzluksiz 

davom  etayotgan  mafkuraviy  kurash,  ya‟ni  axborotning  turli  shakllari 

orqali    inson  ongi  va  qalbiga  tajovuz  solishdir.  Shuni  unutmasligimiz 

kerakki,  har  qanday  axborot  huruji  shaxsga,  jamiyatga,  millat  va  davlat 

manfaatlariga qarshi qaratilgan bо„ladi. 

---

 

 

 

 

H

OZI

RGI

 ZAMON

DA

 I

N

SON QA

LBI 

VA

 O

NGI 

UC

H

U

N

 

KURA

SHNING 

NAMOY

ON 

B

О

„LIS

H 

XUSU

SIY

ATLA

RI

 

 

Bugungi dunyoning mafkuraviy  

manzarasi о„zgarib bormoqda 

Mafkuraviy jarayonlarning 

globallashuvi rо„y bermoqda 

Jahon maydonlarini mafkuraviy 

jihatdan bо„lib olishga urinishlar 

kuchaymoqda 

Kо„p qutbli dunyoning mafkuraviy 

tizimi tо„la barqarorlashmagani aniq 

bо„lib bormoqda 

Geopolitik maqsadlar va mafkuraviy 

siyosat uyg„unlashmoqda 

О„rta Osiyo mintaqasidagi 

mafkuraviy jarayonlar 

murakkablashmoqda 

Mustaqillikni qо„lga kiritgan 

davlatlarda yangi mafkuraviy 

tamoyillar ahamiyati tobora 

ortmoqda 

Mustaqil О„zbekiston о„ziga xos 

milliy istiqlol mafkuravi tamoyillari 

asosida yashamoqda 

---

 

   

3- ilova: 

FSMU texnologiyasi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

Jadvalni to„ldiring 

1-guruh 

  Savol 

Buzg„unchilik  g„oyalariga  qarshi  kurashning 

tarixiy zaruriyati 

(F) Fikringizni bayon eting 

 

(S)  Fikringiz  bayoniga  sabab 

ko„rsating 

 

(M) 

Ko„rsatgan 

sababingizni 

isbotlovchi dalil keltiring 

 

(U)Fikringizni umumlashtiring 

 

2-guruh 

  Savol 

Mafkuradagi 

mutloq 

jamoaviy 

yondashuvning salbiy oqibatlari  

(F) Fikringizni bayon eting 

 

(S)  Fikringiz  bayoniga  sabab 

ko„rsating 

 

(M) 

Ko„rsatgan 

sababingizni 

isbotlovchi dalil keltiring 

 

(U)Fikringizni umumlashtiring 

 

 

 

 

Ushbu texnologiya munozarali masalalarni  hal etishda xamda 

o‟quv  jarayonini  baxs-munozarali  o‟tkazishda  qo‟llaniladi,  chunki 

bu texnologiya talabalarni o‟z fikrini ximoya qilishga, erkin fikrlash 

va  o‟z  fikrini  boshqalarga  o‟tkazishga,  ochiq  holda  baxslashishga 

hamda 

shu 

bilan 

birga 

baxslashish 

madaniyatini 

o‟rgatadi.Tinglovchilarga  tarqatilgan  oddiy  qog‟ozga  o‟z  fikrlarini 

aniq  va  qisqa  holatda  ifoda  etib,  tasdiqlovchi  dalillar  yoki  inkor 

etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi. 

F – fikringizni bayon eting 

S – fikringiz bayoniga sabab ko‟rsating 

M – ko‟rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring 

U-   fikringizni umumlashtiring 

 

 

---

3-guruh 

  Savol 

Axborot xurujlariga qarshi kurashish 

mumkinmi? 

(F) Fikringizni bayon eting 

 

(S)  Fikringiz  bayoniga  sabab 

ko„rsating 

 

(M) 

Ko„rsatgan 

sababingizni 

isbotlovchi dalil keltiring 

 

(U)Fikringizni umumlashtiring 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

G„OYAVIY TAHDIDLARNING YO„NALISHLARI mavzusidagi ma‟ruza bayoni 

  Reja: 

1. 

XXI asrda mafkuraviy  munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy, 

siyosiy sabablari 

2. 

Buzg„unchilik g„oyalarining reaktsion mohiyati va ularga qarshi kurashning 

tarixiy zaruriyati 

3. 

Mafkuradagi mutloq jamoaviy va mutloq individual yondashuvlarning salbiy 

oqibatlari 

4. 

Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi 

1-masalaning  bayoni:  XXI  asrda  mafkuraviy  munosabatlar    keskinlashuvining 

ijtimoiy,  iqtisodiy,  siyosiy  sabablari  mavjud.    Mafkuraviy  tahdidlar,  ularning  mazmun-

mohiyati  va  asosiy  yo„nalishlari    Prezident  Islom  Karimovning  qator  asarlarida, 

jumladan,  “O„zbekiston XXI  asrga  intilmoqda,  xavfsizlikka tahdid, barqarorlik  shartlari 

va  taraqqiyot  kafolotlari”    hamda  “Yuksak  ma‟naviyat  –  yengilmas  kuch”  asarida 

atroflicha yoritib berilgan. 

Insoniyat yangi yuz yillikka – XXI asrga va uchinchi ming yillikka qadam bosdi. 

Yangi asr axborot asri, yuqori texnologiya va avtomatlashtirish asri, kibernetika asri deb 

atalmoqda. XXI asrni  inson salohiyati va aqliy  qobiliyatlarining cheksiz imkoniyatlarini 

ochish  va  yanada  oshirish  asri  deb  atash  bilan  birga  jahon  ijtimoiy  taraqqiyotida  yangi 

davr – demokratik jarayonlarda keskin burilish davri desak ham to„g„ri bo„ladi. 

XX  asr  oxirida  ro„y  bergan  «jahon  sotsializm  sistemasining»  inqirozi  natijasida 

Sharqiy Yevropada va Osiyo qit‟asidagi bir qancha mamlakatlarda, Sobiq SSSR o„rnida