Yangi oʻquv materialini mustahkamlash
2.8Yangi oʻquv materialini oʻzlashtirish darajasini tekshirish boʻyicha tezkor soʻrov oʻtkazadi
2.9. Darsda oʻzlashtirgan bilimlarini tekshirish maqsadida boshlangʻish nazorat olinadi
|
Tinglaydi, yozib oladi
Yozib oladi
Diqqat qiladi
Savollarga javob beradi
Kuzatadi, ma’lumotlarni daftarga qayd qiladi
Savollarga javob beradi,
test topshirigʻini bajaradi
|
3-bosqich: Yakuniy qism.
10 daqiqa
|
Mashgʻulotni yakunlash
Mavzu yakunlanadi, bajarilgan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida muhim ahamiyatga ega
ekanligiga oʻquvchilar e’tiborini qaratadi
Uyga vazifa berilishi
Nazorat savollariga javob qaytarish
|
Diqqat qiladi
Topshiriqni yozadi
| ilova
Baholash mezoni va ko’rsatkichlari
t/r
|
Nazariy bilimlarni baholash
|
ball
|
1
|
Savollarga to'liq javob berish, misol dalil keltiradi, Mavzu haqida to’liq ma’lumotlarni keltiradi, yangi ma’lumotlarni amaliyotda qo’llay oladi
|
5
|
2
|
Savollarga noto'liq javob beradi, mavzu haqida tushunchalarini to’liq bayon eta olmaydi
|
4
|
3
|
Savollarga qisman javob beradi, yangi va o’tilgan mavzular bo’yicha qisman bilimga ega
|
3
|
4
|
Savollarga umuman javob bera olmaydi, yangi mavzu va o’tilgan mavzular yuzasidan bilimga ega emas.
|
2
| ilova
Kichik guruhlarda ishlash qoidasi
1
|
Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo’lmog’i kerak
|
2
|
Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim
|
3
|
Kichik guruh oldiga qo’yilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqt ajratiladi
|
4
|
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur.
|
5
|
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, ishlab chiqarish ta’limi ustasi ularga yo’riqnoma berishi lozim.
|
6
|
Nima bo’lganda ham muloqotda bo’ling, bajargan ishini erkin namoyon etish
|
67
Fan bo'yicha o'quvchilarni o'zlashtirish, baholash mezonlari
ilova
№
|
Baholash mezonlari
|
Baholar
|
“5” – a’lo
|
“4” - yaxshi
|
“3” - qoniqarli
|
“2” - qoniqarsiz
|
1.
|
Nazariy
ma’lumotlarni o’zlashtirishi
|
|
|
|
|
2.
|
Amaliy
ma’lumotlarni o’zlashtirishi
|
|
|
|
|
3.
|
Joriy nazorat
natijalari
|
|
|
|
|
4.
|
O’rtacha bahosi
|
|
|
|
|
6-mavzu: Otlarning 3-turlanishi. Genus masculinum.
Reja:
III turlanish otlarga umumiy tavsifni;
III turlanish otlarning muhim xususiyatlarini;
Teng va noteng murakkab otlarni;
III turlanish masculinum otlarini;
Biz o'rganadigan tibbiy atamalarni ko'pchilik qismini III turlanish otlari tashkil etadi. Shuning uchun ham ularni o'rganishimiz kerak. III turlanishdagi otlarga masculinum, femininum, neutrum, rodidagi otlar kirib, ular Nom. sing-da, har-xil qo'shimchaga ega bo'lib, Gen. Sing-da har uchchala rodda ham bir hil ya' ni - is qo'shimchasiga ega bo'ladi.
IIIturlanish otlarni rodi Nom sing qo'shimchasiga qarab aniqlanadi. Ular har - xil bo'lishi maxsus diqqat talab etadi.Masalan:
Apex, icis, m - uch, bosh, cho'qqi
gaster, tris, f - me'da (oshqozon)
tuber, eris, m - do'mboq
ren, renis, n - buyrak
III turlanish masculinum va femininum otlari kelishiklarda bir hil qo'shimchalarga ega bo'ladi.
III turlanish otlari tenglik darajasiga ko'ra teng murakkab va noteng murakkab otlarga bo'linadi.Ular o'ziga xos xususiyatga egadir. Masalan:
Nom. sing. – cutis
Gen. sing. – cutis
Ya;ni bu atamada har ikkala kelishikda ham bo'g'imlar soni bir xIIIigini ko'rib turibmiz shuning uchun ham teng murakkab ot deyiladi.
Noteng. murakkab otlarga esa Nam sing - ga nisbatan Gen. Sing - da bir bo'g' in ortiq bo'ladi.Masalan:Nom. Sing - Pulmo - o'pka. Gen. Sing - Pulmonis
Bu misolda bitta bo'g'in ortiqcha kelayotganligini ko'rishimiz mumkin. III turlanish otlarning turlash uchun ham avval ot negizi topib olinadi. Undan keyin tegishli kelishik qo'shimchasini qo'shib turlanadi.
Ot negizini topish uchun Gen. Sing, ko'rinishidan - is qo'shimchasini olib tashlab hosil qilinadi.
Shuning uchun III turlanish otlarni Nom. Sing, bilan birgalikda Gen. Sing qo'shim-chasini ham bilish kerak. Aks xolda negizini topib bo'lmaydi, usiz es turlab bo'lmaydi.
Masalan:Nom. Sing. – cortex; Gen. Sing. - corticis bunda Gen. Singdan - is olib tashlansa negiz cortic qoladi yokiNom. Sing. – Pulmo; Gen. Sing. - Pulmonis bunda negiz pulmo -dir
IIIturlanish otlarning lug’at shaklida Nom. Sing. - da ot nomi to'la berilib verguldan keyin Gen. Sing, qo'shimchasi va rodi ko'rsatiladi.Masalan: Pulmo, onis, n – o’pka.
IIIturlanish otlar tarkibida bir bo’g'inli otlar ham ko'plab uchraydigan lug'at ko'rinishi o'ziga xos ko'rinishiga egadir.
Nom. Sing. - da ot nomi to'la beriladi, verguldan keyin Gen.Sing – da ham otni to'la kelishikdagi ko'rinishi berilib keyin tarjimasi beriladi.Masalan:
Pes, pedis, m - oyoq
car, cordis, m - yurak va h.k.
III turlanish otlarning kelishik qo'shimchalari quyidagilardan iboratdir.
Casus
|
Singularis
|
pluralis
|
m.f.
|
n.
|
m.f.
|
n.
|
Nom.
|
har xil
|
har xil
|
-es
|
-a
|
Gen.
|
-is
|
-is
|
-um
|
-um
|
Dat.
|
-I
|
-i
|
-ibus
|
-ibus
|
Acc.
|
-em
|
Nom
|
-es
|
-a
|
Abl.
|
-e
|
-e
|
ibus
|
ibus
|
Turlanish namunasi
Casus
|
Singularis
|
pluralis
|
m.f
|
N
|
m.f
|
n
|
Nom.
|
cortex
|
Cor
|
cortices
|
corda
|
Gen.
|
cortis
|
cordis
|
corticum
|
cordum
|
Dat.
|
cortici
|
cordi
|
corticibus
|
cordibus
|
Acc.
|
cortecem
|
Cor
|
cortices
|
corda
|
Аb.
|
cortice
|
corde
|
corticibus
|
cordibus
|
IIIturlanish otlarni qaysi rodga mansubligini bilish uchun Nom. Sing. qo'shimchasiga qarab aniqlaniladi. Shuning uchun ham ularni esda saqlab qolish kerak.
Jumladan III turlanish masculinum rodi Nom va Gen. Sing. qo'shimchalar quyidagilardan iboratdir.
Nom.
Sing.
|
Gen. Sing.
|
Misollar (Nom. Sing. Gen. Sing.)
|
- 0
|
-onis
-inis
|
Pulmo - Nom homo -
|
pulmonis - Gen. - o'pka
hominis - odam
|
- or
|
-oris .
|
liquor-
|
liquoris - suyuqlik
|
- os
|
-oris
|
Flos
|
floris - qul
|
- er
|
-eris
|
Aether
|
aetheris - efir
|
-
|
-ris
|
Venter
|
ventris - meda
|
- ex
|
-icis
|
Cortex
|
corticis - po'stloq
|
- es
|
-edis
|
Pes
|
pedis - oyoq
|
-
|
-etis
|
Paries
|
parietis - to'siq
|
-
|
-itis
|
Stipes
|
stipitis - novda
|
IIIturlanish masculinum rodiga oid otlarni yasalishida quyidagi so'z yasovchi elementlar ishtirok etadi.
I.-tor,-sor, -xor xarakatni bildiradi.
Masalan: flexor – bukuvchi; extensor - to'g’rilovchi (yozuvchi) adductor - yaqinlashtiruvchi
II.-or- qo'shimchasi jismoniy yoki ruhiy holatni bildiradi.
Masalan: dolor - og' riq; rubor - qizarish
IIIturlanish otlari rod, son, kelishikka qarab I guruh sifatlari bilan moslanadi.
Masalan: cortex, amarus - achchiq po'stloq (m.rod)
III-Nom radios, amara - achchiq ildiz (f.rod)
III-Nom liquor flavis- sariq suyuqlik (f.rod)
III-Nom Quyidagi otlarni negizini toping!
Aether, vomer, liquor, flos, sapo, cor, pes, cortex, aer, carbo.
Namuna: Aehter-Nom; Aehteris-Gen. negiz Aehter.
Quyidagi otlarni yod oling!
1.Apex,ics, m - uchki qism, boshi
2.cor,cordis, m - yurak
3.cortex, ics,m-po'stloq
4.gaster, tris,m-meda, oshqozon
5. pes, pedis,m -oyoq
6. pulmo, onis,m-o'pka
7. ureter,eris,m -siydik yo'li
8. calor, oris,m-issiqlik
9. dalor,oris,m-og' riq
10. paries,etis,m-to’siq
11. tumor,oris,m-shish,o’sma
12. vomer,eris,m-dimoq suyagi
13. aetrher,eris,m-efir
14. auctor,oris,m-muallif
15. aer,aeris,m –havo
16. carbo,onis,m-ko'mir
17.odor,onis,m-hid
18. sapo,onis,m-sovun
19. sapor,oris,m-maza
20. pulvis,eris,m-kukun
21. Adonis,idis,m-Adonis, gulzardak
22. ren.enis,m-buyrak
23. aden,enis,m-bez
24. lien,enis,m-taloq
25. tuber,eris,m-do' mboq
26. flos,oris,m-gul
27. os,ossis-suyak
28. os,oris-og'iz
Do'stlaringiz bilan baham: |