O’zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta’lim vaziligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o’zbek tili va adabiyoti universiteti

Tadqiqotning obyekti: Qo’qon xonligining madaniy hayoti va adabiyotning rivojlanishiga ta’sir etgan ichki va tashqi omillar, shu davrda O’rta Osiyo madaniy hayotida va tarixnavisligida tutgan o’rni tadqiqot ob’ekti hisoblanadi.Shuningdek, Po’lotjon Domulla Qayumovning “Tazkirayi Qayumiy” asari Muhammad Alixonning ijodini o’rganishdagi asosiy manba hisoblanadi.
Kurs ishining predmeti:Qo’qon adabiy muhitining maorif tizimini yoritib berish, Muhammad Alixonning Qo’qon adabiy muhitidagi tutgan o’rnini ochib berish, uning devonini o’rganish, devonladagi she’riy asarlar bilan tanishib chiqish, Maadalixonning she’riy merosini mazmun-mohiyati bilan tanishib chiqish va ularni tahlil qilish.
Tadqiqot usullari:Kurs ishida ilmiy sharh, qiyosiy-tarixiy, tavsifash, nazariy va ma’rifiy tahlil usullaridan foydalaniladi.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Muhammad Alixonning hayoti va faoliyati, adabiy merosi alohida o’rganilmagan. Shoir haqida ba’zi bir ma’lumotlar sanoqli maqolalarda uchraydi, xolos. Shu bois kurs ishi darajasida tarjimayi holini topish va tiklash, asarlarini tabdil etish, sharhlash adabiyotshunosligimizda yangilikdir, uning she’riy asarlarini o’rganish adabiyotshunosligimizda yangilikdir.
Kurs ishining tuzilishi va hajmi: Kurs ishi kirish, 3 faslni o’z ichiga olgan asosiy qism, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. Ishning umumiy hajmi 25 sahifani tashkil etadi.


I bob. Muhammad Alixon hayoti va ijodi
1.1.Muhammad Alixon hayoti va ijodi
An’ana – o‘tmishdan kelajak-ka meros qoladigan, avloddan avlodga o‘tadigan, jamiyat hayotining turli sohalarida namoyon bo‘ladigan moddiy va ma’naviy qadriyat. Milliy, madaniy, maishiy, ijtimoiy-siyosiy, diniy va boshqa An`analar bor. A.lar xalqlarning tarixiy rivojlanishi jarayonida shakllanadi. Odamlarning turmush tarzi, moddiy sharoitlari turli An`analarning shakllani-shiga ta’sir qiladi. Muayyan ijtimoiy tartib-qoidalar, axloq me’yorlari, urf-odat, marosim va boshqa An`ana sifatida namoyon bo‘ladi. An`analarni: a) ijtimoiy-tarixiy hodisa; b) jamiyat hayotidagi jarayonlarning tarkibiy qismi; v) kishilar hayoti va faoliyatini belgilash mezoni; g) jamiyat va odamlarni boshqarishning ma’naviy omillaridan biri sifatida tavsiflash mumkin. An`analar yoshlarni tar-biyalash, ularni keksa avlod tajribalariga o‘rgatish vositasi hamdir. Har bir davrning o‘z An`analari bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan o‘zgarib, mazmunan boyib boradi, ba’zilari yo‘qoladi, yangilari vujudga keladi. Shuningdek, bir zamonning An`analari ikkinchi zamonga mos kelmasligi mumkin. Davr talabiga javob bermaydi-gan An`analar unutiladi. Har bir xalqning A.larida o‘sha xalqning turmush tarzi, madaniy kamolot darajasi, milliy ong va qiyofasi ham aks etadi. Bir hudud aholisi yoki xalqiga xos A.larga har xil mafkuraviy, partiyaviy nuqtai na-zardan yondoshish, boshqa hudud yoki xalq nuqtai nazaridan baholash noto‘g‘ri. O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan 570so‘ng sobiq sho‘rolar tuzumida joriy etilgan An`anaviy bayram va tantanali kunlarning ko‘plari o‘z ahamiyatini yo‘qotdi. O‘zbek xalqining qadimdan tarkib top-gan, hozir ham keng amal qilinadigan An`analari bor. Bular jumlasiga keksalarga hurmat, qarindosh-urug‘, mahalla-ko‘y bilan oqibatli, yaqin aloqada bo‘lish, el-yurtga sadoqat, hashar, mehmondo‘stlik, nonni e’zozlash va boshqa kiradi. O‘zbekistonda Navro‘z, Mustaqillik kuni, Konstitutsiya kuni, Ro‘za hayiti, Qurbon hayiti va boshqa xalq bayramlari yaxshi A.lar sifatida hayotga singib ketdi.