O„zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari

reaksiya 

yaxshi 

bo„lganiholda,harakat chastotasi oz bo„lishiham kuzatiladi. 

 

Egiluvchanlik va uni rivojlantirish usuliyati 

 

Egiluvchanlik  –  jismoniy  fazilat  bo„lib,harakat  tayanch  apparatlarining 

morfofunksional 

xususiyatlari 

demakdir. 

Bu 

xususiyatlar 

shu 

apparat 

zvenolariningharakatchanligi,  uning  maksimal  amplitudasi  (og„ishi,  egilishi, 

buklanishi,  cho„zilishi,  qayishqoqligi,  buralishi  vahokazolar)  bilan  o„lchanadi. 

Egiluvchanlik  aktiv,  passiv  bo„lishi  mumkin.  Muskul  kuchi  evaziga 

bo‘ladigan  egiluvchanlik  aktiv;  tashqi  qarshilikni  inersiya  yoki  og‘irligi  evaziga 

tashqi taosir kuchi vahokazolarhisobiga namoyon qilinadigan egiluvchanlik passiv 

egiluvchan-lik deyiladi.  

Emotsionallik  ko„tarinki  kayfiyat  va  boshqalar  egiluvchan-likning  namoyon 

bo„lishiga  ijobiy  yoki  salbiy  taosir  ko„rsatishi  amaliyotda  isbotlangan. 

Egiluvchanlik 

chegaralanadi 

unda 

cho„zila-digan 

muskullarning 

qo„zg„aluvchanligi  mu‟im  a‟amiyatga  ega.  CHunki  uning  tabiatida  cho„zilayotgan 

muskullarnihimoyalash,  saqlash  xususiyati  mavjud.  CHo„zilayotgan  muskullarning 

egiluv-chanligi  ortishi  bilan  ularning  qo„zg„aluvchanlikholati  yuqori  darajaga 

ko„tariladi.  Bunda  cho„ziluvchan  muskullarning  faoliyati  maolum  darajada 

pasayadi.  

Egiluvchanlikni  namoyon  bo„lishi  tashqi  mu‟it  temperatu-rasigaham  bog„liq. 

Temperaturaning  ortishi  bilan  egiluvchan-lik  ortib  boradi.  Erta  tongdan  tungacha 

bo„lgan  vaqt,  boshqa  jismoniy  sifatlarga  qaraganda,  egiluvchanlikka  ko„p  taosir 

qiladi.  Masalan,  ertalab  egiluvchanlik  ancha  kamaygan  bo„ladi.  Mashg„ulot vaqtida 

---

 

  

egiluvchanlik  turli  sharoitlar  („arorat,  kunning  vaqti)  taosirida  o„zgarishini 

eotiborga olish lozim.   

Egiluvchanlikni  yomonlashuviga  olib  boradigan  noqulayholatlarni,  chigal 

yozish  (razminka)  mashqlari  yordamida  muskul-larni  qizitish  bilan  bartaraf  etish 

mumkin.  Egiluvchanlik  charchash taosirida sezilarli o„zgaradi, aktiv egiluvchanlik 

ko‘rsatkichlari  esa  ortib  boradi.  Bolalar  kattalarga  qaraganda  ancha  egiluvchan 

bo„ladi,  degan  fikr  unchalar  to„g„ri  emas.  Bu  fikrni  boshqacharoq  –  bolalarda 

egiluvchanlikni  tarbiyalash  kattalarga  nisbatan  osonroq  ko„chadi,  deb  tushunsak 

to„g„rirok  bo„ladi.  Aktiv  egiluvchanlik  bevosita  muskul  kuchi  bilan  aloqa-dor. 

Lekin 

kuchni 

rivojlantiradigan 

mashqlar 

bilan 

shug„ulla-nish 

bo„g„inlardaharakatchanlikni  susaytirishi,  chegaralash  mumkin.