O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri

Òovar strategiyasi
bozorga qanday tovar chiqarilishini belgilaydi,
bunda muayyan tovarga talab-ehtiyojning borligi yoki yo‘qligi, ozligi
yoki ko‘pligi hisobga olinadi. Dastlab tovar yaratish loyihasi ishlab
chiqiladi, so‘ngra tovar namunasi yaratiladi, keyinchalik oz miqdorda
chiqarilgan tovar bozorda sotib ko‘riladi. Bu jarayonda tovarga tegishli
o‘zgarishlar kiritilib, uning sifati qiyomiga yetkaziladi.
Òovarning sifatida bir qator belgilar mujassam etiladi: chunonchi,
u nima uchun ishlatilsa, shu talabga javob berishi, ishonchli va pishiq
bo‘lishi, ekologik tozaligi, uni iste’mol etishning qulayligi, uning
chiroyli bo‘lishi. Marketing xaridor faqat sifatli tovarni qabul qiladi
degan qoidadan kelib chiqadi. Òovar strategiyasi tovarning raqobat-
bardoshligi, bozordagi umri (hayotiy sikli) uzoq bo‘lishi uchun zarur
chora-tadbirlarni qo‘llaydi.
Òovarning hayotiyligini uning sotilib turishi belgilaydi. Bozorga
kirib kelgan tovarning sotilishi dastlab ortib boradi va eng yuqori
cho‘qqisiga chiqqach, bozor to‘yinib, uning sotilishi qisqaradi va
oxir-oqibatda u sotilmay qoladi. Bu uning umri tugaganligini bildiradi.
Buni quyidagi chizma tasvirlaydi:
Òovarning sifati uning insonga naflilik keltiruvchi xusu-
siyatlarining yig‘indisi bo‘lib, unga bozordagi xaridor baho beradi.
Òovarning hayotiy sikli — bu tovar loyihasi yaratilishidan boshlab
tovarning bozorga kirib kelishi va undan chiqib ketishiga qadar
bo‘lgan vaqtni o‘z ichiga oladi.
Tovarning sotilishi
Foydaning o‘zgarishi
A
nuqtada tovar bozorga kirib kelsa, 
B
nuqtada uning sotilishi
ko‘paya boradi va 
C
nuqtaga kelib bu avjiga chiqadi, so‘ng 
D
nuqtadan
uning sotilishining qisqarishi seziladi. Shunga binoan foyda oldin
A
B
B
C
A
E
E
D
C
D

---

5 9
ortib, so‘ngra kamayadi. Firma tovar sotilishi qisqarishini seziboq
tovar umrini cho‘zishga kirishadi, bunga uni modernizatsiyalash
(takomillashtirish) orqali erishiladi. Òovarga yangiliklar kiritiladi, sifati
oshiriladi, chiroyi kuchaytiriladi, qulayligi va xavfsizligi oshiriladi,
natijada tovarning sotilishi ortib, umri uzayadi. Biroq tovar bozorda
abadiy yashamaydi, unga talab so‘nadi, talab yangi tovarga ko‘chadi.
Shu bois tovar strategiyasida yangi tovarni yaratish ham mo‘ljallanadi.
Òovar yangi bo‘lishi uchun uning sifatiga katta yangiliklar kiritilishi
va buni xaridorlar his etib qabul qilishlari kerak bo‘ladi.Shuni inobatga
olib firmalar yangi tovarlar chiqarish loyihalarini oldindan yaratadilar.
Mashhur avtomobil kompaniyalari, masalan, 4—5 yildan so‘ng talab
etiladigan avtomobil modelini oldindan tayyorlab qo‘yadilar. Yangi
tovarlarga ham tovar belgilari qo‘yiladi.
Ular boshqalardan ajralib turishi, sodda, jozibali va muayyan
firmaga rasman biriktirilgan bo‘lishi talab qilinadi. O‘zga firmalar
nomi va tovar belgilaridan foydalanib g‘irromlik qilish marketingda
rad etiladi.