O’quv-uslubiy majmua O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 14-avgustdagi № bd-5110100 02 bilan tasdiqlangan falsafa fanidan namunaviy dastur asosida ishlab chiqilgan

ISBOTLASH QOIDALARI: isbot to’g’ri bo’lishi uchun amal qilish zarur bo’lgan qoidalar:Ular tezisning argumentlarining va isbotlash usulining qoidalarini o’z ichiga oladi.

YO’LDOSH O’ZGARISHLAR METODI – hodisalarning sababli bog’lanishini tekshirishning induktiv metodlaridan bo’lib, bu metod bo’yicha, agar bir hodisaning yuzaga kelishi har safar unga yo’ldosh bo’lgan ikkinchi hodisani zaruran yuzaga keltirsa, demak bu hodisaning birinchisi ikkinchisining sababidir.

KATTA TERMIN –sillogizmning kattaasosda joylashgan termin bo’lib, u hulosaning predikatidir.

KATEGORIYA– (grek. kategoria – ta’rif berish, fikr aytish) – obyektiv reallikdagi hodisalarning asosiy xususiyat va qonunlarini aks ettiradigan va davrning ilmiy – nazariy muhitni, tafakkurning xarakterni belgilab beradigan umumiy tushunchalar. Formal mantiqda esa u umumlashtirishning chegarasi bo’lib hisoblanadi

KELIB CHIQMAYDI - (lot non sequitur) – isbotdagi xatolardan biri bo’lib, bunday xato yetarliasos qonunini buzish natijasida kelib chiqadi. Bu xatoning mohiyati shundan iboratki, tezisning isboti uchun keltirilgan asoslar to’g’ri, chin bo’lsa - da, biroq u tezisning isboti uchun yetarli emas. SHuning uchun bu «asoslardan tezisning chinligi kelib chiqmaydi» deb ataladi. «Kimki ko’p isbotlashga intilsa, u hech narsani isbotlamaydi» (lot. qui nimium probat, nihil probat) – isbotdagi xatolardan bo’lib, isbot jarayonida tezisning isboti uchun juda ko’p asoslar keltirilib, bu asoslar tezisning isboti uchun yetarli bo’libgina qolmay, balki ortiqcha hisoblanadi.