O zbekiston respublikasi

oshiriladigan kimyoviy va fizik-texnologik jarayonlar. Fan-texnika
taraqqiyotini jadallashtirish omillari va istiqboli. Kadrlarni tayyorlash,
malakasini oshirish yo`nalishlari, tartibi va standartlari. Mulkchilik turlari,
marketing va menejment faoliyatining rivojlanishi.
Amaliy mustaqil ishlar: Sanoat miqyosida ko`p seriyali ishlab
chiqarish uchun tavsiya etish mumkin bo`lgan mahsulot namunasini
(maketi, modeli) tayyorlash, unda qo`llanilgan xom ashyo, ijodiy
g`oya va dizayn yechimlarini asoslash.

84
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
Kasb tanlashga yo`llash (4 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Kasblar tasnifini, kasblarda mehnat
turlarining (odam-tabiat, odam-texnika, odam-odam, odam-belgili
tizim, odam-badiiy obraz) ta`rifi. Kasb-hunar egallashda inson
salomatligiga qo`yilgan talablar. O`zbekistonda uzluksiz ta`lim tizimi.
Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining yo`nalishlari, ularning
bir-biridan farqi, umumiy tomonlari. O`quvchi yoshlarni kasb-hunarga
yo`naltirish tizimi.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasblarni tasniflash bo`yicha topshiriqlar
bajarish. Tanlangan kasb-hunar turini egallashda inson salomatliga
qo`yilgan talablar haqida referat tayyorlash.
Servis xizmati yo`nalishi
Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi (14 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Hunarmandlarning bozor munosabatlari
asosidagi faoliyatlari, uyushmalari va uning istiqbollari. Xalq
hunarmandchiligi bo`yicha ko`rgazma va tanlovlarda ishtirok etish tartib
qoidalari.
Amaliy mashg`ulot: To`qishning murakkab usullari. Bolalar
panchosini to`qish. Bayram sovg`asi uchun suvenir tayyorlash. Bluzka
tikish.
Amaliy mustaqil ishlar: Xalq hunarmandchiligining tanlangan
yo`nalishi bo`yicha zamonaviy dizayn talablari bilan uyg`unlashtirilgan
mahsulot tayyorlashdagi ish usullarini egallash.
Ishlab chiqarish asoslari (16 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: O`zbekistondagi ishlab chiqarish turlari.
O`zbekiston xalq xo`jaligida yengil va oziq-ovqat sanoatining ishlab
chiqarish asoslari va uning tarkibi, o`zaro munosabati, bir-biriga
bog`liqligi. Texnologik jarayon haqida asosiy tushuncha. Yangi texnika va
ilg`or texnologiya, uning ifodalanilishi. Mehnat predmetiga mexanik
ta`sir etish (gazlamalarning olinishi, ularni bichish-tikish, pardozlash,
mahsulotlarga birlamchi va ikkilamchi ishlov berish, yarim fabrikatlar
va h.k.) orqali amalga oshiriladigan texnologik jarayonlar. Ishlab chiqarishda
amalga oshiriladigan kimyoviy va fizik-texnologik jarayonlar. Fan-texnika
taraqqiyotini jadallashtirish omillari va istiqboli. Kadrlarni tayyorlash,

85
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
malakasini oshirish yo`nalishlari, tartibi va standartlari. Mulkchilik turlari,
marketing va menejment faoliyatining rivojlanishi.
Amaliy mustaqil ishlar: yengil va oziq-ovqat sanoatlar miqyosida
ko`p seriyali ishlab chiqarish uchun tavsiya etish mumkin bo`lgan
mahsulot namunasini (maketi, modeli) tayyorlash, unda qo`llanilgan
xom ashyo, ijodiy g`oya va dizayn yechimlarini asoslash.
Kasb tanlashga yo`llash (4 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Kasblar tasnifini, kasblarda mehnat
turlarining (odam-tabiat, odam-texnika, odam-odam, odam-belgili
tizim, odam-badiiy obraz) ta`rifi. Kasb-hunar egallashda inson
salomatligiga qo`yilgan talablar. O`zbekistonda uzluksiz ta`lim tizimi.
Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining yo`nalishlari, ularning
bir-biridan farqi, umumiy tomonlari. O`quvchi yoshlarni kasb-hunarga
yo`naltirish tizimi.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasblarni tasniflash bo`yicha topshiriqlar
bajarish. Tanlangan kasb-hunar turini egallashda inson salomatliga
qo`yilgan talablar haqida referat tayyorlash.
Qishloq xo`jaligi asoslari
Ishlab chiqarish asoslari (30 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: O`zbekistondagi ishlab chiqarish turlari.
O`zbekiston xalq xo`jaligida qishloq xo`jalik asoslari yo`nalishi bo`yicha
sanoatda moddiy ishlab chiqarish asoslari va uning tarkibi, o`zaro
munosabati, bir-biriga bog`liqligi. Texnologik jarayon haqida asosiy
tushuncha. Yangi texnika va ilg`or texnologiya, uning ifodalanilishi.
Mehnat predmetiga mexanik ta`sir etish (agrotexnika, mexanizatsiya,
yarim avtomatlar va h.k) orqali amalga oshiriladigan texnologik jarayonlar.
Ishlab chiqarishda amalga oshiriladigan kimyoviy va fizik-texnologik
jarayonlar. Fan-texnika taraqqiyotini jadallashtirish omillari va istiqboli.
Kadrlarni tayyorlash, malakasini oshirish yo`nalishlari, tartibi va
standarti. Mulkchilik turlari, marketing va menejment faoliyatining
rivojlanishi.
Amaliy mustaqil ishlar: qishloq xo`jalik asoslari yo`nalishi bo`yicha
sanoatda miqyosida ko`p seriyali ishlab chiqarish uchun tavsiya etish
mumkin bo`lgan mahsulot namunasini (maketi, modeli) tayyorlash,
unda qo`llanilgan xom ashyo, ijodiy g`oya va dizayn yechimlarini asoslash.

86
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
Kasb tanlashga yo`llash (4 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Kasblar tasnifini, kasblarda mehnat
turlarining (odam-tabiat, odam-texnika, odam-odam, odam-belgili
tizim, odam-badiiy obraz) ta`rifi. Kasb-hunar egallashda inson
salomatligiga qo`yilgan talablar. O`zbekistonda uzluksiz ta`lim tizimi.
Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining yo`nalishlari, ularning
bir-biridan farqi, umumiy tomonlari. O`quvchi yoshlarni kasb-hunarga
yo`naltirish tizimi.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasblarni tasniflash bo`yicha topshiriqlar
bajarish. Tanlangan kasb-hunar turini egallashda inson salomatliga
qo`yilgan talablar haqida referat tayyorlash.
9-sinf
"Texnologiya va dizayn" yo`nalishi
Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi (10 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Xalq hunarmandlari tomonidan eksport
va ichki bozor uchun ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar. Xalq
hunarmandchiligida foydalanilayotgan nodir materiallar, asbob-uskunalar.
Hunarmandchilik mahsulotlarini tashqi shakli uzviyligi va yaxlitligi
ta`minlanishiga ko`ra baholash. Kompozitsion yaxlitlik. Xalq
hunarmandchiligiga oid tanlangan bitta kasb-hunar turini tavsiflash.
Amaliy mashg`ulot: kichik hajmda belanchak, shaxmat doska va
donalarini yasash.
Amaliy mustaqil ishlar: Xalq hunarmandchiligining tanlangan
yo`nalishi bo`yicha zamonaviy dizayn talablari bilan uyg`unlashtirilgan
mahsulot tayyorlash bo`yicha ish usullarini egallash. Loyihalash
bosqichida mahsulot tashqi shakli uzviyligi va yaxlitligini ta`minlash.
Ishlab chiqarish asoslari (16 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Zamonaviy ishlab chiqarishning bozor
munosabati bilan uzviyligi. Yog`och va metallga ishlov berish texnologiyasi
yo`nalishlarida ishlab chiqarish va uning mohiyati. Ishlab chiqarishni
tayyorlashga oid texnologik hujjatlar ro`yxati va ularning mazmuni.
Texnologik hujjatlarning yagona tizimi va uning davlat standartlari. Mahsulot
ishlab chiqarishni nazorat qilish, o`lchash va taqqoslash texnologiyasi.
Olinadigan daromad va uni taqsimlash qoidalari. Ishlab chiqarish
korxonasida mehnatni unumli tashkil etish, tejamkorlik va ishbilarmonlik

87
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
asoslari. Mehnatni ilmiy tashkil etish. Tabiatni muhofaza qilish va ishlab
chiqarish.
Amaliy mustaqil ishlar: Maktab atrofidagi ishlab chiqarish
korxonalarida qo`llanilayotgan ishlab chiqarish texnologiyalari, ularda
shakllangan tejamkorlik tizimi, mehnat unumdorligini hisoblash va
oshirish yo`llarini o`rganish. Detallarni vintlar, mixparchinlar,
payvandlash, yelimlash usuli bilan qo`zg`almas, yarim harakatchan va
qo`zg`aluvchan biriktirish texnologiyasi asosida mahsulot namunasini
tayyorlash.
Kasb tanlashga yo`llash (8 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: kasb tanlashga doir reja tuzish. Kasb
tanlashdagi xatolar va qiyinchiliklar. Kasbni to`g`ri tanlashning mohiyati
va istiqboli. Kasb tanlashda shaxs kasbiy qiziqish, moyillik va qobiliyatlarini
e`tiborga olish. Kasb tanlashdagi onglilik va mustaqillik. Kasblarning
murakkablik omillarini tahlil qilish. Kasbga yaroqlilikni belgilash va
kasbga moyillikni tarbiyalash usullari.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasbga doir shaxsiy reja tuzish. Tanlangan
kasb-hunarga doir ma`lumotlar to`plash va tahlil qilish. Kasbiy qiziqish
va moyilliklarni aniqlash bo`yicha amaliy mashqlar bajarish. Kasb egallash
va ishga joylashishga doir shaxsiy rejani referat shaklida tayyorlash hamda
himoya qilish.
Servis xizmati yo`nalishi
Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi (10 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Xalq hunarmandlari tomonidan eksport
va ichki bozor uchun ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar. Xalq
hunarmandchiligida foydalanilayotgan nodir materiallar, asbob-uskunalar.
Hunarmandchilik mahsulotlarini tashqi shakli uzviyligi va yaxlitligi
ta`minlanishiga ko`ra baholash. Kompozitsion yaxlitlik. Xalq
hunarmandchiligiga oid tanlangan bitta kasb-hunar turini tavsiflash.
Amaliy mashg`ulot: turli mavzuga oid panolar tayyorlash, kalta shim
(kapri),  zamonaviy modelda ko`ylak tikish.
Amaliy mustaqil ishlar: Xalq hunarmandchiligining tanlangan
yo`nalishi bo`yicha zamonaviy dizayn talablari bilan uyg`unlashtirilgan
mahsulot tayyorlash bo`yicha ish usullarini egallash. Loyihalash
bosqichida mahsulot tashqi shakli uzviyligi va yaxlitligini ta`minlash.

88
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
Ishlab chiqarish asoslari (16 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Zamonaviy ishlab chiqarishning bozor
munosabati bilan uzviyligi. Gazlamaga ishlov berish texnologiyasi va
pazandachilik asoslari yo`nalishlarida ishlab chiqarish va uning mohiyati.
Ishlab chiqarishni tayyorlashga oid texnologik hujjatlar ro`yxati va ularning
mazmuni. Texnologik hujjatlarning yagona tizimi va uning davlat
standartlari. Mahsulot ishlab chiqarishni nazorat qilish, o`lchash va
taqqoslash texnologiyasi. Olinadigan daromad va uni taqsimlash qoidalari.
Ishlab chiqarish korxonasida mehnatni unumli tashkil etish, tejamkorlik
va ishbilarmonlik asoslari. Mehnatni ilmiy tashkil etish. Tabiatni  muhofaza
qilish va ishlab chiqarish.
Amaliy mustaqil ishlar: Maktab atrofidagi ishlab chiqarish
korxonalarida qo`llanilayotgan ishlab chiqarish texnologiyalari, ularda
shakllangan tejamkorlik tizimi, mehnat unumdorligini hisoblash va
oshirish yo`llarini o`rganish.
Kasb tanlashga yo`llash (8 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: kasb tanlashga doir reja tuzish. Kasb
tanlashdagi xatolar va qiyinchiliklar. Kasbni to`g`ri tanlashning mohiyati
va istiqboli. Kasb tanlashda shaxs kasbiy qiziqish, moyillik va qobiliyatlarini
e`tiborga olish. Kasb tanlashdagi onglilik va mustaqillik. Kasblarning
murakkablik omillarini tahlil qilish. Kasbga yaroqlilikni belgilash va
kasbga moyillikni tarbiyalash usullari.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasbga doir shaxsiy reja tuzish. Tanlangan
kasb-hunarga doir ma`lumotlar to`plash va tahlil qilish. Kasbiy qiziqish
va moyilliklarni aniqlash bo`yicha amaliy ishlar. Kasb egallash va ishga
joylashishga doir shaxsiy rejani referat shaklida tayyorlash hamda himoya
qilish.
Qishloq xo`jaligi  asoslari
Ishlab chiqarish asoslari (26 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: Zamonaviy ishlab chiqarishning bozor
munosabati bilan uzviyligi. Qishloq xo`jalik asoslari yo`nalishida ishlab
chiqarish texnologiyasi va uning mohiyati. Ishlab chiqarishni tayyorlashga
oid texnologik hujjatlar ro`yxati va ularning mazmuni. Texnologik
hujjatlarning yagona tizimi va uning davlat standartlari. Mahsulot ishlab
chiqarishni nazorat qilish, o`lchash va taqqoslash texnologiyasi.

89
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
Olinadigan daromad va uni taqsimlash qoidalari. Ishlab chiqarish
korxonasida mehnatni unumli tashkil etish, tejamkorlik va ishbilarmonlik
asoslari. Mehnatni ilmiy tashkil etish. Tabiatni muhofaza qilish va ishlab
chiqarish.
Amaliy mustaqil ishlar: Maktab atrofidagi ishlab chiqarish
korxonalarida qo`llanilayotgan ishlab chiqarish texnologiyalari, ularda
shakllangan tejamkorlik tizimi, mehnat unumdorligini hisoblash va
oshirish yo`llarini o`rganish.
Kasb tanlashga yo`llash (8 soat)
Shakllantiriladigan bilimlar: kasb tanlashga doir reja tuzish. Kasb
tanlashdagi xatolar va qiyinchiliklar. Kasbni to`g`ri tanlashning mohiyati
va istiqboli. Kasb tanlashda shaxs kasbiy qiziqish, moyillik va qobiliyatlarini
e`tiborga olish. Kasb tanlashdagi onglilik va mustaqillik. Kasblarning
murakkablik omillarini tahlil qilish. Kasbga yaroqlilikni belgilash va
kasbga moyillikni tarbiyalash usullari.
Amaliy mustaqil ishlar: Kasbga doir shaxsiy reja tuzish. Tanlangan
kasb-hunarga doir ma`lumotlar to`plash va tahlil qilish. Kasbiy qiziqish
va moyilliklarni aniqlash bo`yicha amaliy ishlar bajarish. Kasb egallash
va ishga joylashishga doir shaxsiy rejani referat shaklida tayyorlash va
himoya qilish.

90
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
TASVIRIY SAN'AT FANIDAN
DAVLAT TA'LIM STANDARTI
O'quvchilar tasviriy san'at faniga oid quyidagi bilim, ko'nikma va
malakalarni egallashlari shart:
- tasviriy san'atning kishilar hayotidagi ahamiyatini tasavvur qilish;
- tasviriy, amaliy-bezak san'ati, me'morlik san'atida ishlatiladigan
asosiy atama va tushunchalarni hamda ularning ma'nosini bilish;
- miniatyura san'ati haqida umumiy ma'lumotga ega bo'lish;
- tasviriy san'atning nazariy asoslarini bilish va ularga amaliy tasviriy
faoliyatda rioya qila olish;
- tasviriy san'at asarlarining ifodalilik vositalari (chiziq, siluet, rang,
ritm, simmetriya, assimetriya, kompozitsiya)ni bilish va ularni amalda
qo'llay olish;
- tasviriy san'atning asosiy tur va janrlarini bilish;
- o'zbek xalq amaliy bezak san'atining turlari va uning mashhur
ustalari va ularning asarlarini bilish;
- tasviriy san'atda ijod qiluvchi eng mashhur o'zbek va chet el
rassomlarining hayoti va ijodini, ularning ayrim asarlarini bilish;
- O'zbekiston va chet el mamlakatlarining eng mashhur me'morchilik
obidalarini bilish;
- 15-20 rang nomlarini bilish va ularni amaliy faoliyatda to'g'ri
qo'llay olish;
-  tasviriy va amaliy san'at asarlarini badiiy idrok eta olish;
-  badiiy bezak ishlarini erkin bajara olish;
-  qush, hayvon, odamni asliga qarab rasmi va haykalini tasvirlay
olish;
- tasviriy faoliyatda turli material va uslublardan foydalana olish;
- afsonaviy mavzularda rasm va haykallar ishlaganda ularni fantaziya
asosida tasvirlay olish;
- tasvirlar ishlaganda o'zbek san'atining milliy badiiy an'analarida
maqsadga muvofiq foydalana olish;
- tasviriy faoliyat jarayonida texnika xavfsizligi va gigiyena qoidalariga
rioya qila olish.

91
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
I.  Davlat ta'lim standartiga sharh
Tasviriy san'at ta'limining maqsad va vazifalari:
Tasviriy san'at o'quv fanining maqsadi o'quvchilarda ma'naviy
madaniyatning ajralmas qismi hisoblangan badiiy-estetik madaniyatni,
tasviriy savodxonlikni shakllantirishdan iborat.
 Tasviriy san'at o'quv fani o'quvchilarda badiiy va axloqiy madaniyatni
shakllantirishga xizmat qiladi. U mazmunan tasviriy, dekorativ-amaliy,
me'morlik kabi san'at turlarini o'z ichiga oladi:
- borliqdagi va san'atdagi go'zalliklarni ko'ra bilish,  idrok etish va
qadrlashga o'rgatish;
- badiiy - ijodiy qobiliyatni o'stirish;
- tasviriy san'atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini
o'rgatish;
- tasviriy malaka (rasm ishlash,  haykal yasash v.b.)larni rivojlantirish;
- estetik va badiiy didni o'stirish;
- o'quvchilarning badiiy fikr doirasini kengaytirish;
- tasviriy,  amaliy va me'morlik san'ati yuzasidan asosiy tushunchalar
berish (san'atning turlari,  janrlari,  oqimlar,  atama va iboralar v. b.).
- san'atga qiziqishni o'stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash;
- tasviriy, amaliy san'at asarlarini badiiy idrok etishni va estetik
zavqlanish hissini tarbiyalash;
- badiiy kasb-hunarlar haqida tasavvurlarni shakllantirish.
II.  O'quvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo'yiladigan
zaruriy talablar
1 - sinf
Borliqni idrok etish:
- tabiat va uning go'zalligi, fasllarning o'ziga xosligi;
- yil fasllari (kuz, qish, bahor va yoz) va ularning o'ziga xos holatlari
(yomg'ir, qor, shamol, tong, oqshom, shafaq)ning ko'rinishida rang
tuslarining ahamiyati;
- har bir faslda o'ziga xos go'zallikni anglash va idrok etish;
- tasviriy san'at asarlarida shu kabi holatlarni taqqoslash va unga
nisbatan estetik munosabat bildirish.
Naturaga qarab tasvirlash:
- tasviriy san'at darslarida qo'llaniladigan o'quv qurollari  (qalam,

92
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
rangli qalamlar,   moybo'yoqlar, haykaltaroshlik steklari)dan foydalanish,
ular yordamida tasviriy vositalar, turli ko'rinishdagi chiziq (shtrix)lar,
rang dog'lari va qoplamalar (barg, gul, daraxt, bulut va shu kabi
tasvirlar)ni hosil qilish;
- naturaning holati, buyumlarning tuzilishi va nisbatlari.
Kompozitsion faoliyat:
-berilgan mavzu asosida elementar kompozitsion tasvirlar hosil qilish,
uni qog'oz sathida to'g'ri joylashtirish (kompanovka), odamlar,
hayvonlarning ko'rinishlarini turli holatlarda tasvirlash;
- mustaqil kompozitsiya tuzish va bu jarayonda ijodiy izlanish
metodidan foydalanish. Xalq ertaklari, sevimli multfilmlar syujetlari
bo'yicha illyustrativ rasm ishlash;
- naqqoshlik namunalaridan elementar kompozitsiyalar hosil qilish.
- unda ranglardan maqsadga muvofiq ravishda foydalana olish.
Bo'yoqlarni o'zaro aralashtirish usuli bilan yangi rang tuslarini hosil
qilish.
O'quvchilar quyidagi bilimlarga ega bo'lishlari kerak:
- tasviriy san'at darslarida qo'llaniladigan ish jihozlari va o'quv
qurollarining nomlari va ular bilan ishlashni;
- tabiiy materiallar va ularning nomlarini;
- tuzilishi jihatidan sodda bo'lgan o'yinchoqlarni rasmga, chizmaga
ko'ra haykalini ishlash;
- asosiy (qizil, sariq va zangori) va hosila (zarg'aldoq, ko'k, binafsha
va yashil) ranglarni, shuningdek, oq, qora, kul rang kabi rang
nomlarini;
- ranglar haqida (issiq va sovuq) tasavvurga ega bo'lish;
- qalam, qog'oz, bo'yoq va mo'yqalamdan to'g'ri foydalanish usullarini
bilish;
- tasvir mazmuniga ko'ra qog'oz o'lchami va holati (gorizontal,
vertikal)ni  to'g'ri belgilay olish;
- rasm chizish va haykal yasash tartibini bilish;
- tasviriy san'atning "natyurmort", "manzara", "portret" janrlarida
ijod qilgan 5 ta rassomning ismi va familiyasi hamda ular yaratgan
tasviriy san'at asarlarining nomlarini ayta olish.

93
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
Quyidagi ko'nikmalarni egallashlari zarur:
- tasviriy san'at darslarida qo'llaniladigan ish jihozlari va o'quv
qurollaridan foydalana olish;
- tabiiy materiallardan foydalanish tartib qoidalariga amal qila olish;
- tuzilishi jihatidan sodda bo'lgan o'yinchoqlarni rasmga, chizmaga
ko'ra haykalini ishlash;
- asosiy (qizil, sariq va zangori) va hosila (zarg'aldoq, ko'k, binafsha
va yashil) ranglarni, shuningdek, oq, qora, kul rang kabi ranglar
bilan ishlashni;
- ranglar haqida (issiq va sovuq) tasavvurga ega bo'lish;
-  qalam, qog'oz, bo'yoq va mo'yqalamdan to'g'ri foydalanish;
- tasvir mazmuniga ko'ra qog'oz o'lchami va holatini (gorizontal,
vertikal)  to'g'ri belgilay olish;
- rasm chizish va haykal yasash tartibini.
Quyidagi malakalarga ega bo'lishlari lozim:
- qalam va mo'yqalamda to'g'ri va egri chiziqlar chizish;
- mo'yqalamning mo'yna qismini bosish orqali turli shakllar hosil
qilish;
- narsaning o'ziga qarab tasvirlashda ular shaklidagi xarakterli xususiyat
va o'lchovlarni to'g'ri olish (keng, tor);
- mavzu asosida rasm ishlashda narsaning kuzatuvchiga nisbatan turlicha
uzoqlikda joylashganligini hisobga olib, olisdagi narsalarni kichikroq
o'lchamda qog'ozning teparoq qismiga, yaqinda joylashgan narsalarni esa
qog'ozning pastrog'iga kattaroq o'lchamda chizish orqali bo'shliqni
ifodalash;
- ishlanayotgan rasmning mazmuniga ko'ra qog'oz holatini  (gorizontal,