O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Wilon  C.  Untroduction  the  N ew   Existentialism,  Ind,  1966



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet366/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   362   363   364   365   366   367   368   369   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Wilon  C.  Untroduction  the  N ew   Existentialism,  Ind,  1966.

2  Myrdocn  I.  Sartre  —  Romantic  Rationalst,  Ind,  1967.

371



turgan  kishi  uchun  ham  olam  bema’nilikdir.  Chunki  inson  ha- 

yotining  bir  chekkasida  o‘lim  fursat  kutib,  poylab  turibdi.  0 ‘lim 

arafasida  turgan  kishi  hayotining  mazmunini  o'rganish  XX  asr 

ekzistensializm  falsafasi  va  adabiyotida  katta  o‘rinni  egallay  bosh- 

ladi.  Afsuski,  sho‘ro  hokimiyati  yillarida  markscha-lenincha  fal­

safa  va  adabiyot  ushbu  muammoga  kalondimog‘lik  bilan  yon- 

dashdi,  bunday  muammolar  insonning  kundalik  tashvishlari 

doirasiga  kiritilmadi.

Yaqin  kishisining  o'limidan  qattiq  g‘am,  alam  chekib,  iz- 

tirobga  tushgan,  ayni  kuch-quwatga  to'lgan  paytda  o‘lim  bilan 

ro‘para  kelgan  har  qanday  odam  bolasi  ham  chuqur  o‘yga  toladi. 

Xayol  uni  qop-qorong‘u,  oxiri  ko'rinmaydigan  chuqur  jarlik 

tomon  boshqaradi.  Butun  hayotining  mazmuni  quvonch-u  shod- 

lik  bilan  limmo-lim  to ‘lib  turgan  inson  uchun  bunday  paytda 

hayot  birdaniga  mazmunsiz,  quruq  bir  bema’nilikka  aylanib 

qoladi.  0 ‘lim  eshik  qoqib  turganda  munosib  jon  berish,  yashab 

qolish  uchun  kichik  imkoniyat  bo‘lsa,  undan  ustalik  bilan 

foydalanish,  o‘limga  qarshi  kurash  olib  borish,  o‘zgalarning 

o ‘lim  changalidan  qutulib  qolishiga  ko‘maklashish  —  bularning 

hammasi  buyuk  va  har  bir  kishi  uchun  bajarilishi  zarur  bo‘lgan 

qoidalardir.  Shuning  uchun  inson  hayot-mamoti,  hayotining 

mazmuni  —  adabiyot,  san’at,  falsafaning  abadiy  mavzusi  bo‘lib 

qolaveradi.

Biroq  klassik  falsafada  ham,  noklassik  va  antiklassik  falsafada 

ham  o‘lim  mavzusining  o ‘rni  turlicha,  ya’ni  o‘limga  turlicha 

baho  beriladi,  o'lim   turlicha  sharhlanadi.  Xususan,  antik  falsa­

faning  buyuk  namoyandalaridan  biri  Epikur  «yovuzliklaming 

eng  dahshatlisi  bo'Igan  о‘limning  bizga  umuman  aloqasi  yo‘q, 

negaki  biz  bor  ekanmiz,  o ‘lim  yo‘q,  o ‘lim  bor  ekan  biz 

yo'qmiz»,  —  degan  edi1.  Hozirgi  zamon  ekzistensializm  falsafasi 

ham  inson  hayoti  abadiy  emasligi  va  o'limning  muqarrarligi 

haqida  fikr  yuritadi.  Jumladan,  Jan  Pol  Sartr  o‘zining  «Borliq 

va  yo'qlik»  asarida  ta’kidlaganidek,  inson  tirikligi,  ya’ni  hayoti 

«o'limga  olib  boruvchi  borliq»dir.  Shunday  ekan,  tiriklik  (mavjud- 

lik)  ham,  o ‘lim  ham  bir  xil  mavqedagi  bema’nilikdir  (absurd- 

dir).  Sartming  fikriga  asosan,  bizning  tug'ilishimiz  ham,  o'lishimiz 

ham  bema’nilikdan  iborat  bo‘lib,  hayot  muttasil  bilish  va  dunyoni


Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   362   363   364   365   366   367   368   369   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish