O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, L. U. Maxmudov



Download 2,17 Mb.
bet58/66
Sana01.02.2023
Hajmi2,17 Mb.
#906290
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   66
Bog'liq
2 5336991744296748851

M=152–40=112. 40 – Ca; 112 – Cd.
M=152–88=64, 88 – Sr; 64 – Cu.
M=152–137=15. 137 – Ba; 15 – bunday metall yo‘q.
M=152–52=100. 52 – Cr; 100 – bunday metall yo‘q.
Demak, masalaning shartini kalsiy va kadmiy, hamda stronsiy va mis karbonatlari qanoatlantiradi.
Tekshirish:
C aCO3=CaO+CO2;
CdCO3=CdO+CO2.
CuCO3= CuO+CO2.
SrCO3= SrO+CO2
.
Har ikkala holda ham ajralib chiqayotgan gazning miqdorlari teng, karbonatlarning molyar massalari yig‘indilari ham teng.
14.5. Birikmalarida +2 va +3 oksidlanish darajalariga ega bo‘lgan ikkita metall aralashmasining 11,9 g massasi mo‘l xlorid kislotada eritilganda 8,96 l gaz ajralgan. Agar metallardan birining atom massasi ikkinchisinikidan 2,4 marta katta va aralashmadagi ular atomlari soni nisbati 2:1 bo‘lsa, aralashma tarkibidagi metallarni aniqlang.
Yechish: Metallarni va ularning molekulyar massalarini M(M2+) va M(Me3+) deb belgilab, v=m/M formula va reaksiya tanglamalarini hisobga olib, quyidagi tenglamalar sistemalarini tuzamiz:
M+2HCl=MCl2+H2; 2M+6HCl=2MCl3+3H2.
m1+m2=11,9. M1: 22,4=v1M1:a; a=22,4v1.
v1M+v2Me=11,9. M2: 67,2=v2M2:b; b=33,6·v2. a+b=8,96 yoki
v1M+v2Me=11,9
22,4v1+33,6v2=8,96.
Masalaning shartiga ko‘ra berilgan qo‘shimcha ma’lumotlar asosida quyidagi to‘rtta tenglamalar sistemalarini tuzish mumkin.
v1M1+v2M2=11,9 v1M1+v2M2=11,9
a 22,4v1+33,6v2=8,96 b 22,4v1+33,6v2=8,96
M1=2,4M2 2,4M1=M2
v1=2v2. v1=2v2.
v1M1+ v2M2=11,9 v1M1+v2M2=11,9
c 22,4v1+33,6v2=8,96 d 22,4v1+33,6v2=8,96
M1=2,4M2 2,4M1=M2
2v1=v2. 2v1=v2.
Mazkur tenglamalar sistemalarini yechishni masala shartini qanoatlantiradigan c sistema misolida qarab chiqamiz:
22,4v1+33,6v2=8,96
tenglamaga 2v1=v2 tenglamadagi qiymatni qo‘ysak:
22,4v1+33,62v1=8,96; v1=0,1 mol, v2=0,2 mol
bo‘ladi.
v1M1+v2M2=11,9 tenglamaga M1=2,4M2 tenglamadagi va hisoblangan qiymatlar qo‘yilsa: 0,1·2,4M2+0,2M2=11,9; M2=27, M1=65 kelib chiqadi. Demak, reaksiyaga rux (65) va alyuminiy (27) olingan ekan.
a sistema yechilganda M2=27,4 va M1=65,75; b sistema yechilganda M1=23,66 (bunday ikki va uch valentli metall yo‘q) va M2=56,8; d sistema yechilganda M1=20,5 va M2=10,2 kelib chiqadi. Demak, bu uch sistema masala shartini qanoatlantirmaydi.
14.6. Tarkibida 31,58 % kislorod bo‘lgan 50 g metall oksidi vodorod atmosferasida qizdirilganda 38 g qoldiq qolgan. Reaksiya uchun qaysi metall oksidi olingan? Qoldiqning tarkibi qanday?
Yechish: MexOy+yH2xMe+yH2O. Modda tarkibida 31,58 % kislorod bo‘lsa, undagi ikkinchi tarkibiy qism  metallning massa ulushi: Me=10031,58=68,42 %.
Ar=17,33·2=34,66 bunday metall yo‘q. Ar=17,33·3=52 bu – xrom. Demak, Cr2O3 haqida gap bormoqda.
Reaksiya tenglamasini tuzsak va qoldiq massasi qiymatidan foydalansak: Cr2O3+3H22Cr+3H2O. M=50–38=12 g
kelib chiqadi. Dastlabki moddaning massasi 12 g ga kamaygan va bu kamayish kislorodning suv bug‘lariga bog‘lanib chiqib ketishi bilan bog‘liq. Qoldiqning tarkibi haqida xulosa qilishdan oldin, reaksiya tenglamasi asosidagi qoldiqning massasini topamiz:
152:104=50:x; x=32,24 g.
Bu qiymat masala shartidagi qoldiq bilan mos emas, demak, qoldiq tarkibida parchalanmay qolgan oksid bor. Uning massasi: 104:3·16=x:12; x=26 g. Demak, qoldiq tarkibida 26 g xrom va m=38–26=12 g Cr2O3 bor ekan.
14.7. Kristall holdagi mineral tarkibida 52,684 % alyuminiy, 46,786 % kislorod, 0,419 % xrom, 0,079 % kremniy, 0,009 % kalsiy, 0,0043 % natriy; 1,1·10-4 % berilliy, 7,4·10-5 % temir va juda oz miqdorlarda boshqa elementlar bo‘lsa, mineralning eng oddiy formulasi qanday bo‘ladi?
Yechish: Masala shartida berilgan qiymatlar asosida mineralning oddiy formulasi tarkibi quyidagicha bo‘ladi deb taxmin qilinishi mumkin: AlmOnCroSipCasNaxBeyFez. Masala shartiga ko‘ra o,r,s,x,y,z larga to‘g‘ri keladigan elementlarning massa ulushlari kichik bo‘lib, Al+O=99,466 % ni tashkil etadi. Demak, mineralning asosiy tarkibiy qismini Al va O tashkil etgan, deyish mumkin.

Qolgan elementlar shu mineralga aralashgan kirishmalar, deb qaraladi.


Download 2,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish