Namangan davlat universiteti madaniyatshunoslik

Obyekt (
lot.
 objectum - narsa) 
— falsafiy toifa doirasida haqiqatda mavjud bo'lgan, kuzatuv 
(o'rganish) jarayonining va subyektning (kuzatuvchining) e'tibori qaratilgan predmet, voqea, 
hodisadir. Dalil subyekt va obyektning faolligi natijasi sifatida Ilmiy ijod jarayoni subyekt(ega) 
va obyekt(narsa) 
faoliyatiga bog'liq. Subyekt 
va 
obyekt 
dalilning ikki qanotidir. Subyekt va obyekt ham falsafiy kategoriyalardir. 
Subyekt-
bu obyektiv olamdagi narsa va hodisalarning mohiyatini bilish va ularni nisbatan o‘zgartirishga 
ta’sir etadigan faoliyat egasidir. 
Obyekt bu 
subyektning 
izlanish 
manbai 
 bo‘Iib, 
subyektga 
bilim 
beradigan voqelikdir.
Subyekt deganda, ko‘proq shaxs, inson faoliyati tushuniladi. 
Shu 
bilan birga, ilmiy izlanishda ishtirok etadigan zamonaviy texnik vositalarni ham, insonning 
o‘zini ham subyekt qatoriga kiritish mumkin. Asosiy subyekt boshqa jonli mavjudotdan o‘zinig 
amaliy faoliyati bilan farq qiladi. 
Subyekt faoliyati haqida
I.Kant, I.G.Fixte, G.Gegellar to‘xtalib, uning 
faolligini 
ko‘p 
marotaba ta’kidlaganlar. Obyekt faoliyatini o‘zgartirish subyektga bog‘liqligini isbotlashga 
harakat 
qilganlar. 
Obyektni 
tadqiq 
qilish 
subyektning ongiga, 
tafakkuriga joiz, deb tushuntirganlar. Ongning faolligi obyektga nisbatan birlamchidir. 
Subyekt tadqiqot jarayonida
dalillar asosida ish yuritib obyektga nisbatan amaliy, hissiy, 
moddiy jihatdan ta’sir ko‘rsatadi, uni o'zgartiradi. Har bir obyektda dalillar alohida alohida 
bo‘lishi mumkin. Obyekt o‘z faoliyatida jiddiy e’tibor berishni talab etadi. Ta’kidlash lozimki, 
subyekt obyektning o‘rni, aloqalari, munosabatlari, qonuniyatlarib haqida tegishli bilimga ega 
bo‘lmasa dalil to‘play olmaydi.Shuni esdan chiqarmaslik kerakki, yakkalangan ayrim shaxs 
olamni bilish va o‘zgartirishga qaratilgan faoliyatning subyekti bo‘la olmaydi. Shaxs jamiyat 
yaratgan mehnat qurollaridan, tildan, jamg‘arilgan bilimlardan, manbalardan foydalanganligi 
uchun subyekt bo'lib qoladi. Binobarin, doimo ma’lum bir ishlab chiqarish usuliga, ma’naviy 
madaniy taraqqiyotning ma`lum subyekti sifatida maydonga chiqishi mumkin. Unutmaslik 
kerakki, dalillar egasi bo`lgan subyekt va obyekt qarama-qarshi tomonlarni tashkil etadi.