Mustaqil ish mavzu: Ovqatlanish gigiyenasi toshkent 2022 Ovqatlanish gigiyenasi reja

Vitamin B15 - pangam kislotasi.
Bu vitaminni sintetik preparata energiya resurslarini to’pIanishiga
sabab boMadi, gipoksiyaga chidamlikni oshiradi va jismoniy mashq qilishni
yengillashtiradi. Undan bir kunda alpinistlarga, changM bilan shu-
g’ullanuvchilarga, velosipedchilarga, konkida yuguruvchilarga 100-150
mg tavsiya etiladi.
Vitamin A - retinol va karotinlar.
Retinol oksidlanish va qaytarilish reaksiyalarida qatnashadi, oqsil,
karbonsuv, mineral elementlar almashinishida qatnashadi. Lipidlar almashinishida
vitamin A ning ahamiyati juda katta. Terini va shilliq qavatlarni
muhofaza funksiyalarini oshirishda juda katta ahamiyatga ega. Suyak
skeletini tashkil bo’lishida ishtirok etadi. Vitamin A - ko’zning ko’-
rish pur-puri tarkibiga (rodopsin) kirib, m e’yorida ko’rishni boshqaradi.
Vitamin A ni kamligini birinchi belgisi qorong’u tushishi bilan yaxshi
ko’ra olmaslikdir, chunki qorong’ulikda rodopsin tiklana olmaydi. Rangli
to’g’ri ko’rish (sariq va havo ranglarni) buziladi. So’ngra ko’zning teri
va shilliq qavatlarini epiteliy to’qimalarini turg’unligi buziladi va bu holat
nafas yoMlariga ham tarqaladi, bu bilan har xil yuqumli kasallik mikroblarining
odam tanasiga kirishiga yo’1 ochiladi. Teri yaralari sekin bita
boshlaydi, terining har xil yiringli kasalliklariga va bronxitga moyillik
tugMladi.
Vitamin A - faol shaklda hayvon mahsulotlarida boladi, o ’simlik
mahsulotlarida provitamin qizil va to ’q sariq pigmentlar karatinoidlar
boMib, hayvon va odam tanasiga tushgandan so’ng vitamin A ga aylanadi.
Bu vitamin manbai boMib baliq yog’i, baliq jigari, tuxum sarigM,
yozgi sarig’ moy, sut, qaymoq, jigar, buyraklar xizmat qiladi. Sabzavot
va mevalar provitamin A ga boydir: sabzi, qovoq, ko’k no’xat, ko’k
garmdori, abrikos, shaftolilar, rangli olxo’ri, qora smorodina, na’matak.
Retinol va karotinlar havoda va yorugMikda parchalanadilar, shu
boisdan salatlar va vinegretlar tayyorlangan zahotiyoq iste’mol etilishi
lozim. YogMami qshib yuborish karotinni o’zlashtirilishini ko’paytiradi.
Normal balog’atga yetgan odamlarga sutkaga 1,5 mg norma hisoblanadi.
Mehnati ko’zni ko’rish va rang ajratish bilan bogMiq boMgan
odamlarga bir kunga 2-2,5 mg vitamin A berish lozim. Bu tav-siya
sportda: otuvchilar, mototsikl haydovchilar, qilichbozlar, nayzaboz-larga
taalluqlidir. Tekshirishlar natijasida mashq qiladigan sportchilarga
qo’shimcha 1-2 mg vitamin A berish kerakligi aniqlandi va bir kunda 4-
5 m gdan umumiy miqdori oshmasligi lozim.