Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti televizion texnologiyalari fakulteti fizika kafedrasi

3-masala.
Jism 12 m balandlikdan gorizontga 30^o burchak ostida 12 m/s boshlang‘ich tezlik bilan yuqoriga otildi. Maksimal ko‘tarilish balandligini va uchish uzoqligini toping? Havoning qarshiligi e’tiborga olinmasin.
Berilgan:
H=12 m;
φ = 30^o;
υ_o = 12 m/s.
H_maks=?
S=?
Yechish.
2-rasmda ko‘rsatilgan koordinatalar sistemasida tezlikni tashkil etuvchilari
, (1)
, (2)
jismning koordinatalari vaqt o‘tishi bilan tekis o‘zgaruvchan harakat tenglamasiga binoan o‘zgaradi:
, (3)
. (4)

2-rasm
Eng yuqori nuqtada jismning tezligi υ_y=0 shartidan uning ko‘tarilish vaqtini aniqlash mumkin (2) dan:
. (5)
Jismni C nuqtadan A nuqtagacha tushish vaqti uning 0 nuqtadan C nuqtagacha ko‘tarilish vaqtiga teng bo‘ladi. Shu sababli jismni 0 nuqtadan A nuqtagacha uchishga ketgan vaqt
. (6)
(5) tenglamadan ko‘tarilish vaqtini (3) tenglamaga qo‘yib, undan maksimal balandlikni aniqlash mumkin:
. (7)
(3) tenglamadan y koordinatasini nolga tenglab (y = 0), jismning B nuqtagacha uchish vaqtini topish mumkin:
. (8)
(8) tenglamadan harakat vaqtini (4) ifodaga qo‘yib, undan uchish masofasini aniqlaymiz:
,
shunday qilib
s,
s,
m,
m.


Variantlar jadvali

Variant raqami