Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

1. Oltingugurt birikmalarning biologik sikli.

 Oltingugurt ozuqa 

elementlaridan zaruriysidir. Tuproqda oltingugurt asosan sulfat (kaliy sulfat, 

kalsiy sulfat, natriy sulfat, ammoniy sulfat) va sulfid (temir, natriy, rux va 

boshqa elementlar sulfidlari) holatida uchraydi. Oltingugurt oqsil tarkibiga 

---

kiruvchi metionin, sistin, sistein aminokislotalari tarkibiga kiradi va oqsil 

sintezida sulfgidrid boglari yordamida aminokislotalar, birikishini vujudga 

keladi. Bu oqsillar o‘simlik, hayvon va mikroorganizmlar hujayralarida 

mavjuddir. Oltingugurtning organik va anorganik shakllari tuproqda 

mikroorganizmlar ta’sirida turli o‘zgarishlarga uchraydi, bunga tashqi muhit 

ta’siri ham bo‘ladi. Bularning aylanishida asosan aerob Tiobakteriyalar va 

anaerob Disulfovibrio bakteriyalari ishtirok etadilar. O‘simliklar sulfatni 

o‘zlashtiradi va uni organik birikma tarkibiga o‘tkazadi. Hayvonlar va 

bakteriyalar uni vodorod sulfidga aylantiradilar, oltingugurt  bakteriyalari yana 

sulfat holatga aylantiradilar.