Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
152
masjidlar qurdi. Qaytish oqimi, yangi vahhobiylarning yonib turgan ko‘zlari bitmas-
tuganmas pul mablag‘i bilan birgalikda unchalik qattiq bo‘lmagan qarshilikka duch keldi. 
Vahhobiylarning kuchaya borishiga faqat davlat jiddiy qarshilik ko‘rsatar, ularning 
kuchayib ketayotganidan va musulmonlar o‘rtasida bo‘linishlar vujudga kelayotganidan
xavotirlanar edi. Veberning kuzatishicha, har bir dindagi murosasiz muqaddas bitikka 
ishonishga da'vat qiluvchi harakatlar juda tez mayda-mayda bo‘laklarga bo‘linib ketish 
xususiyatiga ega. Britaniyaning o‘zida protestantizmning 3 mingdan oshiq diniy sektasi 
bor. Yosh vahhobiylar dinning ortodoksal va 4 ta fiqh maktabi aqidalarini rad etib, 
ularning muqaddas bitiklarni tafsir qilishini me'yordan keskin chetga chiqib ketish deb 
baholadi.
Bu arablarning xaroba uylari bilan bog‘liq sahnadir. Muhojirlarning qabila va tariqat 
nimaligini bilmaydigan ikkinchi avlodi o‘zining ijtimoiy hayot chekkasiga chiqib qolgani 
bilan bog‘liq noroziligini ifoda qilish vositasini vahhobiylik aqidasidan topadi. Kelib 
chiqishiga ko‘ra, sahroning oq va qora soddaliklariga moyil vahhobiylikning boshqa 
mazhablarni tan olmaslik tabiati insoniyatning ushbu yovvoyi sinfi izlayotgan ruhiy 
oziqdir.
Vahhobiylikning mashhur 
takfir 
printsipi eng jozibador edi. 
Takfir
biror kishini islomdan 
tashqarida deb e'lon qilishdir. Vahhobiylar talqiniga ko‘ra, bunday dindan chekingan 
kishi faqat o‘limga loyiq, ushbu shafqatsiz aqida xorijiylikdan olingan.
Takfir
aqidasining mujassam ifodasi "
al-vala' val-bara'
" ("sadoqat va oqlash") degan 
mashhur aqidaning mag‘zini tashkil etadi. Musulmonlarning klassik siyosiy nazariyasida 
musulmon dunyosidagi yosh bolalar ham biladigan kichik bir aqida bor. Unga ko‘ra, 
musulmon davlatining rahbariga qarshi, garchi u dinning ba'zi bir ruknlarini buzgan 
taqdirda ham, isyon ko‘tarishga ijozat berilmaydi.
Islom endi shakllanayotgan paytda xorijiylar vahshiylarcha qo‘zg‘olonlar ko‘targanda, 
ilohiyotshunoslar jamiyatni fuqarolar urushiga giriftor etgandan ko‘ra, yomon 
hukumatga chidash yaxshiroqdir, degan xulosaga kelgan edi. Hech kim muqaddas 
qonunni oyoqosti qiladigan hukumatga bo‘ysunmasligi lozim, ammo u qurol ko‘tarmasligi 
kerak, chunki bunday qilsa, oqibatda musulmonlar birligiga putur yetadi va dushmanga 
darvozalar ochib beriladi.
Sunniylikning ushbu tinchlantiruvchi pozitsiyasi - turimiga vahhobiylik nazariyotchilari 
toqat qila olmaydi. "