Microsoft Word Ko‚chmas mulkka investitsiyalash doc

Ipoteka krediti. «Ipoteka» deganda ko‘chmas mulk garovini – maj-
buriyatlarni ta’minlovchi usul tushuniladi. Ipoteka krediti tizimining 
mavjudligi – har qanday rivojlangan shaxsiy huquqning ajralmas tarki-
biy qismidir. Iqtisodiyotning holati qoniqtirilmagan bo‘lsa, ipotekaning 
Uzoq muddatli moliyalash
Ichki manbalar 
Tashqi manbalar 
Ulush kapitali 
(xususiy) 
Qarz 
kapitali 
Foydani 
reinvest-
titsiyalash 
Aktivlarni 
sotish 

---

 
94
roli kuchayadi, chunki o‘ylab chiqilgan va samarali ipotekaviy tizim, bir 
tomondan, inqirozning pasayishiga olib keladi, o‘ziga fuqaro va korxona-
larning vaqtinchlik erkin pul vositalarini jalb qiladi, boshqa tomondan – 
ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni hal qilishga yordam beradi. 
«Ipoteka (ko‘chmas mulk garovi) to‘g‘risida»gi qonunda, ko‘ch-
mas mulk garovi shartnomasi bo‘yicha bir tomon – garovga pul bergan 
kishi – ipoteka bilan ta’minlangan majburiyat bo‘yicha, kreditor hisobla-
nuvchi tomon o‘zining pul ehtiyojlarini qondirish huquqiga ega, ikkinchi 
tomon – garov beruvchi esa, boshqa garovga beruvchi kreditorlar oldida 
vakolatliroqdir, qonunda keltirilgan istisnolar bundan mustasno. Garov-
ga beruvchi bo‘lib, ipoteka bilan ta’minlangan, majburiyat bo‘yicha qarz 
oluvchini o‘zi bo‘lishi yoki majburiyatda qatnashmayotgan (uchunchi 
shaxs) bo‘lishi ham mumkin. Ipoteka o‘rnatilgan mulk, garovga qo‘yuv-
chida egalik yoki foydalanishga qoladi. 
Ipoteka ko‘chmas mulkka joylashuvi bo‘yicha Yagona davlat 
reestrida Adliya muassasalari tomonidan davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi 
lozim, bu esa ipoteka predmeti hisoblanib, garov oluvchiga qarzni asosiy 
qismini to‘lash yoki kredit shartnomasiga muvofiq yoki boshqa ipoteka 
majburiyatini ta’minlovchi to‘lovni o‘tkazishni ta’minlaydi. 
«Ko‘chmas mulk garovi to‘g‘risida»gi Qonunni joriy etish bilan 
bozorda erkin qimmatli qog‘oz sifatida aylanuvchi «garov to‘lovi» pay-
do bo‘ldi. Garov qimmatli qog‘oz bo‘lib, uning sohibini ipoteka mulki 
bilan ta’minlangan, pul majburiyatini bajarilishiga erishish huquqini 
tasdiqlovchi qog‘oz hisoblanadi. Davlat ipoteka ro‘yxatidan o‘tganidan 
so‘ng, garov birlamchi garov oluvchiga beriladi va o‘tkaziladigan 
yozishmani bajarish ko‘rinishida beriladi. Garov to‘lovi bankka ipoteka 
bo‘yicha huquqni o‘tkazishni osonlashtiradi – bu to‘lov davlat ro‘yxati-
da bo‘ladigan, navbatdagi o‘tkazish yozishmasi orqali sodir bo‘ladi. Ga-
rov to‘lovining yana bir ijobiy xislati, bu to‘lovning o‘zi garov predmeti 
bo‘lib ham kelishi mumkin.