Mezolit (o’rta tosh) davri

2. Al Xorazmiy va Ahmad Farg’oniylarning ilm fanga qo’shgan hissalari.Buyuk matematik, astronom va geograf olim Muhammad Muso al-Xorazmiy (783-850) nomi fan tarixida alohida o’rin tutadi. Olim o’zining «Hisob aljabr val Muqobala», «Hind arifmetikasi haqida kitob», «Quyosh soatlari haqida risola», «Astronomik jadvallar» singari asarlari bilan «Algebra» faniga asos soldi. Uning arifmetika risolasi hind raqamlariga asoslangan bo’lib, hozirgi paytda biz foydalanayotgan o’nlik hisoblash sistemasining Evropada tarqalishiga sabab bo’ldi. Allomaning «al- Xorazmiy» nomi «algoritm» shaklida fanda abadiy muhrlanib qoldi. Olimning «Kitob surat al-arz» nomli geografiyaga doir asari shu qadar fundamental ahamiyatga egaki, u arab tilida ko’plab geografik asarlarning yaratilishiga zamin yaratdi. Uning Sharq geografiyasining otasi deb nomlanishi ham shundan. Xorazmiy yaratgan «Zij» Ovro’pada ham, Sharqda ham astronomiya fanining rivojlanishi yo’llarini belgilab berdi. Alloma qalamiga mansub «Kitob at-tarix» («Tarix kitobi») asari Movarounnahr, Xuroson va Kichik Osiyo halqlarining VIII-IX asrlarga oid tarixini to’laqonli yoritishda muhim qo’llanmadir. Al-Xorazmiyning arab ilmiy dunyosining yirik markazi - Bag’doddagi Ma’mun akademiyasida ishlagan davrlari uning iste’dodining eng barq urgan paytlari bo’ldi. U shu akademiyaning rahbari sifatida ilm ahliga ibrat ko’rsatdi. O’rta Osiyolik buyuk allomalar orasida Ahmad al-Farg’oniy (797-865) nomi alohida ko’zga tashlanib turadi. Olimning to’liq ismi Abul Abbos Ahmad ibn Muhammad ibn Kasir al-Farg’oniy bo’lib, aslida Farg’onaning Quva shahrida tavallud topgan. Ilm yo’lida zahmat chekib ko’p yurtlarni kezgan. Umrining ko’p qismini xorijiy ellarda, xalifalik markazlarida o’tkazgan. Uning butun ongli hayoti va faoliyati fan yo’liga bag’ishlangan. Ahmad al-Farg’oniy etuk astronom, matematik va geograf olim sifatida shuhrat topgan. Juda ko’plab fundamental asarlarning muallifi, Bag’doddagi Baytul Hikma (akademiya)ning nomdor namoyandalaridan biridir. Al-Farg’oniy ilmiy salohiyatining mahsuli bo’lgan «Astronomiya asoslari haqida kitob», «Asturlub yasash haqida kitob», «Al-Farg’oniy jadvallari», «Oyning Er ostida va ustida bo’lish vaqtlarini aniqlash haqida risola», «Etti iqlimni hisoblash haqida», «Al-Xorazmiy «Zij»ining nazariy qarashlarini asoslash» nomli kitoblari haqli ravishda jahon fani xazinasining noyob durdonalari sanaladi. U G’arb olimlari orasida «Alfraganus» nomi bilan mashhur.

3. Podsho Rossiyasi tomonidan Toshkentning bosib olinishi, o‟lkada mustamlakachilik boshqaruvining shakllana boshlashi (1865-yil, general Chernyayev, Mulla Alimqul- “Turkiston viloyatini boshqarish haqidagi Muvaqqat Nizom”). 1864-yil 1-oktabrda general Chernyayev tayyorgarlik ko`rmay Toshkentni bosib olmoqchi bo`ldi. Biroq shaharni birdaniga bosib olishning uddasidan chiqa olmadi va bu podsho armiyasi askarlariga qimmatgatushdi. 1865-yil boshida Sirdaryo va Yangi Qo`qon chiziqlari orasida Turkiston viloyati tuzildi, Chernyayev uning harbiy gubernatori etib tayinlandi. Turkiston viloyati tasarrufida butun bir viloyat bo`lib, uning zaxiralaridan istilochilik maqsadlarida foydalanishi mumkin edi. Podsho Rossiyasi mustamlaka bosqinchiligining birinchi bosqichi shu bilan yakunlandi.Mustamlaka bosqinchiligining ikkinchi bosqichida Rossiya imperiyasi rejasining bosh maqsadi Toshkentni zabt etish edi. 1865-yil aprel oyi oxirida podsho qo`shinlari Toshkent yaqinida jamlandi. Qo`shinning asosiy zarba kuchini 12 ta to`pdan iborat artilleriya tashkil etardi. Shaharga hujum qilishda shu artilleriya hal qiluvchi rol o`ynashi darkor edi. Podsho qo`shinlarining dastlabki qismlari Toshkentdan 25 km masofada, Chirchiq daryosining chap sohilida joylashgan Niyozbek qal'asi yonida paydo bo`ldi. Qal'a himoyachilariga taslim bo`lishni taklif qilgan MLChernyayev rad javobini oldi. 29-aprelda jang boshlanib, ikki kun davom etdi. Podsho qo`shinlari harbiy qurollar borasida katta ustunlikka ega bo`lib, bir necha soat tinmay to`pdan o`qqa tutib, qal'a devorini teshdilar. Shu teshik orqali askarlar qal'aga kirib olishdi. Toshkent darvozasi deb ataladigan Niyozbek qo`rg`oni shu tariqa bosib olindi. Shundan so`ng general Chernyayev Toshkentga suv borishini to`xtatish, ya'ni aholini ichimlik suvisiz qoldirish uchun Chirchiq daryosi ustidagi to`g`onni buzishni buyurdi.1865-yil 8-mayda u qo`shinini Toshkent ustiga jo`natdi. Biroq podsho qo`shinlari ro`parasida kutilmaganda Olimqulxon boshchiligida Qo`qon qo`shinlari paydo bo`ldi. Shiddatli jang boshlanib, u Qo`qon qo`shinining chekinishi bilan yakunlandi. Shu jangda Olimqulxon yarador bo`ldi va vafot etdi. Buxoro qo`shini Qo`qon qo`shiniga ko`mak uchun keldi, biroq yordam kechikkan edi. 14-iyun kuni Chernyayev Kamolon va Qo`qon darvozalar qarshisiga to`plarni joylashtirib, so`nggi tayyorgarlikni ko`rib bo`lgandi. Podsho qo`shinlari shahar ustiga shiddat bilan o`q yog`dirdi. Kamolon darvozasi yaqinidagi devor vayron qilindi, podsho qo`shini askarlari o`sha joydan shaharga yorib kirishdi, lekin ularni toshkentlik sarbozlarning o`qi to`xtatdi. Hujum to`xtatildi. Go`yo shaharning barcha aholisi jonajon shahrini himoyalash uchun oyoqqa qalqqanday edi. Ko`chalarda kesilgan daraxtlar va aravalardan barrikadalar qilindi (band solindi). Bunday barrikadalar barcha ko`chalarda hamda chorrahalarda qurildi. Shaharda ko`cha janglari boshlanib ketdi, podsho qo`shinlari o`rtasidagi aloqa uzildi, natijada ularning har biri o`zicha jang olib bordi.1865-yil 17-iyun kuni tongda Chernyayev to`rttala daha — Beshyog`och, Ko`kcha, Sebzor va Shayxontohur dahalari oqsoqollarini o`z huzuriga chaqirib kelishlarini buyurdi. Oqsoqollar general qarorgohiga kelib, muzokaralar olib borishdi va shaharni podsho armiyasiga ixtiyoriy topshirish to`g`risida awaldan tayyorlab qo`yilgan petitsiyani imzolashga majbur bo`lishdi. Shu vaqtdan boshlab, Toshkent Rossiya imperiyasining o`rta Osiyodagi harbiy-siyosiy markaziga aylandi

4. O'zbekistonda sanoatlashtirishi siyosati. 20-ynlshming oxiri va30-yillarning boshlarida mamlakat partiya raxbariyatn va xususan uning yulboshchisi Stalinning siyosiy yulida industrlashtirish sur'atlarinn tezlatish tendensiyasi ruy-rost ma'lum bulib koldi. Industrial tarakkiet muammolari, uning yunalishlari va shakllari partiya ichidagn munozaralarda va dastlabki bssh yilliklar rejalarini muxokama kilishda Markaziy urnnda turgan. Respublika iktisodiyoti tabiatan afar tusga ega edi. Uzbekiston xalk xujaligida kishlok xujaligining salmogi 1927-1928 y.da 60 foizdan kuproginn, sanoat salmogi esa 40 foizdan kamrokni tashkil etdi, shu bilan birga sanoat ishlab chikarishning 90 foiziga ya kip i kishlok xu"jalik xom ashyosini ishlashga asoslanar edi. Ogir industriyaning metall ishlash va mashinasozlik snngari soxalari 20- yillarda endigina rivqjlanib kelayotgan edi. Industrlashtirish siyosatining amalga oshirish natijasida Uzbekiston markazni rangli va nodir metallar, oltingugurt, ozokerit, volfram, molibden, paxta tolasi, xom ipak bilan ta'minlaydigan va mamlkatni xom ashyo karamligidan xalos etishga erdam beradigan yirik xom ashyo mintakasiga aylandi. Birok Uzbekiston Respublikasi mamlakatni industrlashtirish va uning iktisodiy mustakillngini mustaxkamlashga katta xissa kushgan bulsa xam, xom ashyo olib chikib ketiladigan ulka bulib kolaverdi. U axoli jon boshiga sanoat maxsuloti ishlab chikarishda mamlakatning rivojlangan mintakatardan ancha orkada kolib ketdi.

5. 2018 yil 28 dekabrda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga murojatnomasida davlat va jamiyat qurilishidagi tub islohotlar to'g'risida. Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirishning ustuvor yo'nalishlari Hurmatli xalq noiblari! Bugungi kunda jamiyat hayotidagi mavjud muammolami samarali yechish, keng ko'lamli islohotlami izchil davom ettirish zarurati davlat boshqanivi sohasida mutlaqo yangi tizim yaratishni taqozo etmoqda. O'ylaymanki, buning uchun "Davlat xizmati to'g'risida"gi qonunni ishlab chiqish va qabul qilish vaqti keldi. Bu borada boshqa muhim masalalar qatorida davlat xizmatchilari mehnatiga haq to'lash va ularning munosib ijtimoiy ta'minot lizimini yaratish, ayni vaqtda mansabdor shaxslar javobgarligini oshirishni ham ko'zda tutish maqsadga muvofiqdir. Biz boshqaruv sohasida birinchi navbatda ijro hokimiyati organlari faoliyatini takomillashtirish, kadrlar, moddiy resurslardan oqilona foydalanish bo'yicha aniq mezon va tartiblami joriy etishimiz zarur. Ikkinchidan, ijro hokimiyati organlari zimmasidagi vazifalarni amalga oshirish tartibini, ulaming mas'uliyat doirasini aniq belgilash lozim. Uchinchidan, iqtisodiyot tannoqlariga ma'muriy ta'sirlarni qtsqartirish va bozor mexanizmlaridan keng foydalanish kerak. Ya"ni davlat ishtirokidagi biznes tuzilmalarini tashkil etishni cheklash, bu borada bozorga xos mexanizmlami ishlab chiqish, davlatning ayrim funksiyalarini xususiy sektorga o'tkazish darkor. To'rtinchidan, hokimiyatning vakillik organlari va ijro hokimiyati idoralari o'rtasida yaqin hamkorlilmi ta'minlaydigan usul va uslublarni takomillashtirib, o'ta markazlashgan boshqaruvdan bosqichma-bosqich vozkechish lozim. Davlat xizmatlarini bevosita quyi bo'g'inlarda ko'rsatish, mahalliy hokimiyat idoralari uchun moliyaviy va boshqa imkoniyatlami kengaytirish zarur. Bu borada mavjud tartib-taomillarni optimallashtirish va soddalashtirish, boshqaruvnirtg innovatsion shakllarini joriy etish lozim. Beshinchidan, davlat xizmati institutini isloh qilish, korrupsiyaga qarshi ta'sirchan kurash mexanizmlarini joriy etish kerak. Bugun hayotning o'zi bizdan professional, tezkor va samarali davlat xizmati tizimini shakllantirish, yangicha fikrlaydigan, tashabbuskor. el-yurtga sadoqatli kadrlarga keng yo'l ochish bo'yicha samarali tizim ishiab chiqishni talab etmoqda. Yuqorida zikr ctilgan vazifalarni bajarish uchun O'zbekiston Respublikasida Ma'muriy islohotlar konsepsiyasini og'ishmay amalga oshirishimizdarkor. Ma'lumki, mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi samarali kurash olib borish maqsadida ushbu yo'nalishda alohida qonun qabul qilindi. Shu asosda aniq maqsadlarga qaratilgan chora-tadbirlami o'z ichiga olgan davlat dasturi izchillik bilan amalga oshirilmoqda. Ana shunday ishlarimiz natijasida shu yilning 9 oyida korrupsiya bilan bog'liq jinoyatlar o'tgan yilga nisbatan 33 foizga kamaydi. Biz bunday natijalami korrupsiyaga qarshi kurash borasidagi uzoq va davomli faoliyatiniizning dastlabki samarasi, deb qabul qilishimiz, bu yo'lda yanada qafiy ish olib borishimiz shart. Qadrli do'stlar! Islohotlarimiz samarasini oshirishda parlament, deputat va senatorlarning o'rni va roliga alohida to'xtalishni joiz, deb hisoblayman. Shu yil 12 iyulda Oliy Majlis a'zolari bilan bo'lib o'tgan uchrashuvda parlamentimiz haqiqiy demokratiya maktabiga, islohotlarning tashabbuskori va asosiy ijrochisiga aylanishi zarurligini alohida ta'kidlab, amaliy chora-tadbirlar dasturini tasdiqlagan edik. Lekin bu dastur ijrosidan xalqimiz qanday naf ko'rdi, qaysi deputat yoki senator odamlarimizning og'irini yengil qilishga, sogiiqni saqlash, ekologiya, kommunal xo'jalik, ta'lim yoki boshqa sohalarda ularni qiynayotgan muammolami hal qilishga qanday hissa qo'shdi? Bu boradagi aniq misollarni xalqimiz hayotda ham, matbuot va televideniyeda ham ko'rayotgani yo'q. Bu - haqiqat. Afsuski, deputatlar, senatorlarimiz uyg'onishi kerak, bu - hayot talabi, degan gaplar gapligicha qolib ketdi. Yana bir bor aytaman, kutilgan amaliy natija yo'q. Yil davomida bildirilgan 136 ta qonunchilik tashabbusidan bor-yo'g'i 27 tasi deputatlarga tegishli bo'lib, ular ham asosan amaldagi qonunlarga Prezidentning farmon va qarorlaridan kelib chiqadigan o'zgartish va qo'shimchalardir. Shuning o'zi parlamentimiz faoliyati samarasi yetarli emasligini ko'rsatmaydimi? Nima. islohotlami amalga oshirish uchun faqat Prezident farmon va qarorlar qabul qilishi kerakmi? Qachon parlamcnt. mavli. ko'pemas. hcch bo'lmasa bitta sohani tubdan vaxshilashga qaratilgan qarorvoki qonun ishlab chiqadi? Qachon bo'ladi bu ish? El-vurtimiz sizlardan. muhtaram xalq noiblaridan bu borada javob kutmoqda. Deputat yoki senator bo'Iib savlandik. endi o'zimiz xohlagancha vuramiz. degan gaplar o'tmishda qolib ketdi. Yana bir bor aytaman. uvg'onish kcrak. Afsuski, parlamentimiz faoliyati ko'p hollarda shunchaki rasmiy yig'ilishlardan iborat bo'Iib qolmoqda. Nima uchun aniqlangan muammolar yoki saylovchilar ko'tarayotgan masalalar tegishli qonunlar qabul qilish yo'li bilan yoki ijro hokimiyati oldiga masaiani qafiy qo'yish bilan hal etilmayapti? Samarasiz nazorat, quruq majlislarning, aytinglar, kimga keragi bor? Parlamentimiz sog'liqni saqlash tizimi, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish hamda mahalliy Kengashlarda ishchanlik, o'z-o'zini tanqid ruhini yaratishga bosh-qosh bo'lishi zanirligi taklif qilingan edi. Biroq bu sohalarda parlament va deputatlaming o'rni vetarlicha sezilmavapti. Bugungi kunda bironta ham hududda sog'liqni saqlash tizimi aholi uchun munosib xizmat qifadigan darajada tashkil etilgan, deb aytolmaymiz. Qonunchilik palatasi (N.Ismoilov) o'z ish faoliyatida asosiy e'tibomi tizimdagi ana shu muhim muammolami, ayniqsa, joylarda ha! etishga qaratsa, maqsadga muvofiq bo'lar edi. Kerak bo'lsa, Qonunchilik palatasida sog'liqni saqlash masalalari bo'yicha alohida qo'mita tashkil etib, uning a'zolari asosan hududlarda faoliyat ko'rsatsa, nur ustiga nur bo'lardi. Hisobotlarga e'tiborbersak, mahalliy Kengashlar faoliyatida go'yoki ijobiy o'zgarishlaryuzberayotgandek tuyuladi, lekin ular faqat raqamlarda aks etmoqda, xolos. Bizga raqamlar emas, aniq natija kerak. Qachonki, hududlardagi vaziyat ijobiy tomonga o'zgarsa, byudjet ijrosi to'liq ta'minlansa, jinoyatchilik kamaysa, yangi ish o'rinlari yaratilsa, eng muhimi, xalqimizning turmush darajasi yaxshilansa, mahalliy Kengashlar faoliyatiga ijobiy baho bersa bo'ladi. Afsuski, bironta tumanda xalq deputatlari Kengashining faoliyati namunali asosda tashkil etilgani yo'q. Senat rahbariyati (N.Yo'idoshev) yuqori palataning bu yo'nalishdagi ishini tanqidiy ko'rib chiqishi, aholining fikr va mulohazalarini e'tiborga olgan holda, vakillik organlari faoliyatini tubdan o'zgattirish bo'yicha zarur choralami ko'rishi maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, hududlarda huquqbuzarliklar profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurashish samaradorligini oshirish borasidagi ishlami ham susaytirmaslik lozim. Parlamentimizning eng muhim faoliyati - qonun ijodkorligini ham kamchilik va nuqsonlardan xoli, deb bo'lmaydi. Ochiq tan olish kerak, aksariyat hollarda biron-bir masaiani aniq hal etmaydigan, bir-biriga to'g'ri kelmaydigan qonun va qonunosti hujjatlarini qabul qilish amalda ko'plab muammolar tug'dirmoqda. O'zingiz ayting, samarasiz tshchi guruhlar tashkil etish, huquqni qo'llash amaliyotiga ta'sir ko'rsatmaydigan, ijro mexanizmlariga ega bo'lmagan, ta'birjoiz bo'lsa, "o'lik" qonunlar kimga kerak? Ana shunday salbiy holatlami bartaraf etish maqsadida Qonunchilik va normativ hujjatlar ijodkorligini takomillashtirishga doir konsepsiya ishlab chiqib. amalga oshirishimiz lozim. Bundan buyon turli dasturlar ijrosi doirasida qonun qabul qilish amaliyotini qayta ko'rib chiqamiz. Barchamiz bir haqiqatni unutmasligimiz kerak: qonunning birdan-bir man bai va muallifi torn ma'noda xalq bo'lishi shart. Har bir qonun loyihasi yuzasidan fikr va taklifiarni quyidan - fuqarolardan, joylardagi xalq deputatlari Kengashlaridan olish tartibini kengjoriy etish zarur. Qonunlami qabul qilish jarayonida ularni aholi o'rtasida har tomonlama muhokama qilish tizimidan samarali foydalanishimiz kerak. Oliy Majlis rahbariyati qonunlar muhokamasiga keng xalq ommasini jalb qilish, buninguchun zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, jumladan, Internet tarmog'ida maxsus "maydon"lar yaratishi zamr, Shu munosabat bilan mamlakatimiz fuqarolari davlat va jamiyat hayotiga daxldor muhim masalalar bo'yicha o'z fikrlarini bildirishlari uchun Internet tarmog'ida "Mening fikrim" deb nomlangan maxsus veb-sahifa tashkil etish maqsadga muvofiq. Xususan, demokratiyaning ilg'or mexanizmi sifatida jamoa bo'Iib elektron murojaat kiritish tartibini tatbiq qilish zarur. Ya'ni bir guruh fuqarolar tomonidan ilgari surilgan tashabbuslarni Oliy Majlis yoki xalq deputatlari Kengashlari ko'rib chiqishi majburiy ekani qonunda belgilab qo'yilishi lozim.

2145762

1. Hozirgi ko’rinishdagi aql-idrokli odamlar (kromanonlar)ning shakllanishi Hozirgi ko’rinishdagi aql-idrokli odamlar yani kromanonlar (L.Larte tomonidan Fransiyaning Dordon departamentidagi Kromanon g‘oridan topilgan, bundan 40-12 ming yillar avval yashagan odamlarga berilgan nom) so’ngi paliolit davrida shakillangan, Fanda kromanon odamni "homo-sapiens"-"aql idrokli odam" deb nomlashadi. Ularning miya hajmi ilk paleolit davri odaminikidan 2 barobar katta bbolib, bo‘yi baland, qomati tik bbolgan, nutqi rivojlanib, oddiy gap tuuza olgan. Ularning tana tuzulishi , bosh chanoqlari hozirgi odam ko’rinishida bo’lgan. Ular ov qilishni bilishgan va o’zlari uchun boshpanalar qurishgan. Ularning tanalari anchagina chaqqon bo’lgan. Kromanonlar olov yoqishniham bilishganlar.

2. Islom dini ta’limotini rivojlantirishda O’rta Osiyolik olimlarining hissasi.Ismoil al Buxoriy (810-870) 16 yoshida 825-826 yillarda onasi va aksi bilan xaj safariga ravona buladilar. U jami 600 ming xadislarni tuplaganlar. Shulardan 10O’ ming saxiyx xadislar xadislarni va 200 ming «gayri-saxiyx» xadislarni yoddas bilganlar. Asarlarni «Al-Jomi as saxiyx», «Al adab va Mufrat», «Kitob al-Kuna», «Asomi us Saxobi», «At-Ta’rix as - Sagir» va boshkalar.At Termiziy (824-894).asarlari «Al-Jomi as saxiyx», «Al — Shamoyil an nabaviya». Birinchi asarida taxorat va namoz, zakot ruza, janoza, nikox, sado-sotik kabi boblar bor. Ikkinchi asarida paygambar Muxammad alayxnesalomning shaxsey xayotlari, uzotning suvrat va siyratlari, ajoyib fazilat va odatlariga oid 400 dan ortik xadis bor

3. Kaufmanning Buxoroga yurishi Samarqandning zabt etilishi. Bizga ma'Iumki CHor Rossiyasi Toshkent, Xujand, Jizzaxni bosib olgach asosiy yurishni Samarkandga boshladi. Bu yurish 1868 yil I CHuponota tepaligida bulib ugadi. Bu joyda Amir Muzaffar bilan Fon Kaufman uchrashadi. 1868 yili 1 - mayda Samarkand olinadi. SHundan keyin, 1864 y. 22 sentyabrida CHimkent, 1865 y, Toshkent, 1866 y. Xujand va Jizzax -bosib olinib, barcha bosib olingan erlar birlashtirilib, 1867 y. Turkiston general- gubernatorligi va xarbiy okrugi tashkil kilindi. 1868 y. general-gubemator kilib tayinlangan Kaufman Buxoro amirligiga karshi uruslini davom ettirib, shu yili Samarkand va Kattakurgonni egaliadi, amir kushinlarini Zirabulok dashtlarida maglubiyatta uchratdi. 1868 y.ning 23 iyunida Buxoro va Rossiya urtasida sulx shartnomasi tuzilib, Rossiya kushinlari tomonidan bosib olingan erlar Turkiston general-gubernatorligining Zarafshon okrugiga kiritildi.

4. Paxta mustaqilligiga erishish uchun kuiash va uning oqibatlari. Kollektivlashtirish paxtachilikka yomon ta'sir kildi. Ma'muriy buyrakbozlik tizimining mustaxkamlanishi fakat paxta etishtirishni kulaytirib, respublika iktisodiyotinn xom ashu tayyorlashga olib keldi. Uzbekiston kishlok xujalignni umumi nlashtirkladigan yirik ishlab chikarish yuliga utkazish mamoakatning paxta mustakiiligini kiskamuddatlargakul ga kiritisli masalalarini xal etish bilanchambarchasboglandi. 1929-1932 yillarda guza ekiladigan er maydonlarini 550 ming ga dan 928 mnng ga gacha kengaytirildi, yalpi paxta xosili esa 652 tonnadan 752 ming tonnaga etkazildi. 1932 yili respublika endi sovet ittifoki paxta xosilining 60 foizini berdi- Mana shu paytdan boshlab xorijdan paxta olib kelish tkuxtatildi. Birok paxta ishlab chikgarishni kupay tir ish eknn maydonlarini kengaytirish asosidagina amalga oshirnldi. 1939 yilda yalpi paxta xosili deyarli 1 mln 583 ming tonnaga etdi. Paxta xosildorligi esagektariga 17,8 sentnemn tashkil etdi. 1948 yili "Tashselmash" zavodi paxta terish mashinalarini chikara boshladi. Birok butun texnikaning MTSda buiishi salbiy okibatlarga olib keldi. Kushib yozish xollari keng raem bulib ketdi.

5. 2018 yil 28 dekabrda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga murojatnomasida iqtisodiyotning asosiy tarmoqlari va uni liberallashtirish to'g'risida. iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirishga yo'naltirilgan makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o'sish sur'atlarini saqlab qolish, milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish, qishloq xo'jaligini modemizatsiya qilish va jadai rivojlantirish, iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish bo'yicha institutsional va tarkibiy islohotiami davom ettirish, xususiy mulk huquqini himoya qilish va uning ustuvor mavqeini yanada kuchaytirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini rag'batlantirish, hududlar, tuman va shaharlami kompleks va mutanosib holda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiy ettirish, investitsiyaviy muhitni yaxshilash orqali mamlakatimiz iqtisodiyoti tarmoqlari va hududiariga xorijiy sarmoyalami faol jalb etish; 294. 2018 yil 28 dekabrda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga murojatnomasida ijtimoiy hayotni rivojlantirish masalalari to'g'risida. Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari

4.1. Aholi bandligi va real daromadlarini izchil oshirish:

• 
  aholining real piil daromadlarini va xarid qobiliyatini oshirish, kam ta'minlangan oilalar sonini va aholining daromadlari bo'yicha farqianish darajasini yanada kamaytirish;
  
• 
  budjet muassasalari xodimlarining ish haqi, pensiya, stipendiya va ijtimoiy nafaqalar hajmini inflyatsiya sur'atlaridan yuqori miqdorda bosqichma-bosqich oshirish;
  
• 
  yangi ish o'rinlari yaratish hamda aholining, eng avvalo, o'rta maxsus va oliy o'quv muassasalari bitiruvchilari bandligini ta'minlash, mehnat bozori infratuzilmasinmg mutanosib rivojlanishini ta'minlash, ishsizlik darajasini kamaytirish;
  
• 
  mehnatga layoqatli aholining mehnat va tadbirkorlik faolligini to'liq amalga uchun sharoitlar yaratish, ishchi kuchi sifatini yuksaltirish, ishga joylashtirisliga muhtoj sliaxslarni kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini kengaytirish.
  

4.2. Aholini ijtimoiy himoya qilish va sog'Iiqni saqlash tizimini takomillashtirish, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish

aholiga majburiy ijtimoiy kafolatlarni ta'minlash, aholining ehtiyojmand qatlamlarini ijtimoiy himoyalashni kuchaytirish hamda keksalar va imkoniyati cheklangan shaxslarni davlat tomonidan qoMlab-quvvatlash, ijtimoiy xizmat ko'rsatishni yaxshilash, aholiga ijtimoiy xizmatlar ko'rsatishda davlat-xususiy sherikligini rivojlantirish;

sog'Iiqni saqlash sohasini, eng awalo, uning aholiga tibbiy va ijtimoiy-tibbiy xizmat ko'rsatish qulayligi hamda sifatini oshirishga qaratilgan dastlabki bo'g'inini, tez va shoshilinch tibbiy yordam tizimini yanada isloh qilish, aholi o'rtasida sog'lom turmush tarzini shakllantirish, tibbiyot muassasalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash;

oila salomatligini mustahkamlash, onalik va bolalikni muhofaza qilish, onalar va bolalarning sifatli tibbiy xizmatdan foydalanishni kengaytirish, ularga ixtisoslaslitirilgan va yuqori texnologiyalarga asoslangan tibbiy yordam ko'rsatish, chaqaloqlar va bolalar o'limini kamaytirish bo'yicha kompleks chora-tadbirlarni yanada keng amalga oshirish;

xottn-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish, ularni davlat va jamiyat boshqaruvidagi o'mini kuchaytirish, xotin-qizlar, kasb-hunarkolleji bitiruvchi qizlarining bandligini ta'minlash, ularni tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish, oila asoslarini yanada mustahkamlash;

pensionerlar, nogiron, yolg'iz keksalar, aholining boshqa ehtiyojmand toifalarining toiaqonli hayot faoliyatini ta'minlash uchun ularga tibbiy-ijtimoiy yordam ko'rsatish tizimini yanada rivojlantirish va takomillashtirish;

farmatsevtika sanoatini yanada rivojlantirish, aholi va tibbiyot muassasalarining arzon, sifatli dori vositalari va tibbiyot buyumlari bilan ta'minlanishini yaxshilash, dori-darmonlar narxlarining asossiz o'sishiga yo'I qo'ymaslik bo'yicha chora-tadbirlami amalga oshirish;

aholi o'rtasida kasallanish ko'rsatkichlari pasayishini va umr uzayishini ta'minlash.