Maxsus pedagogika

Aqli zaif bolalar bilan ish olib
boradigan o ‘qituvchi-defektolog, tarbiyachilar barcha ta ’lim -tarbiya
jarayonlarida umumiy k am olotida biror nuqsoni bor bolalar bilan
ishlayotganligini hech qachon unutmasligi kerak. Shundagina ular amalda
uchrab turadigan har xil ko6ngilsiz, noxush holatlami to ‘g‘ri tushunadilar
va ularning oldini ola biladilar. Aks holda, aqli zaif bolalarning nuqsonlari
sababli yuz beradigan turli noxush holatlami tushunib yetmaydilar. Demak,
bunday bolalar bilan yakkama-yakka tarbiyaviy ish olib borilmaydi.
Tarbiya usullari 
deganda har tomonlam a barkamol shaxsni shakllantirish 
m aqsadida b o lan in g o n g i, h is-tu y g ‘u lari, iro d a si, x u lq -a tv o ri va 
munosabatlari tizimiga ta ’sir ko‘rsatish usulini tushunish kerak (3-chizma).
3-chizma
135

---

Tarbiya usullari, ta ’limda bo‘lganidek, ayrim elementlarga bo‘linib, ular 
tarbiya yo‘llari deb ataladi. Yordamchi maktab o ‘qituvchisi yoki tarbiyachisi 
birinchi bor sinfni tozalash bo‘yicha shanbalik tashkil qiladi. U bolalaming 
ishini muayyan qismlarga taqsimlashdan awal qanday yuvish, qanday artish, 
polni yuvish oson bo lish i uchun partalarni qanday surish kerakligini 
tushuntiradi va ko‘rsatadi. 0 ‘qituvchining ana shunday tushuntirishi mazkur 
holda bir usul sifatida namoyon bo‘ladi Tarbiya usullari bolalarga ta’sir 
ko‘rsatishdangina iborat emas. Tarbiya ikki tom onlam a jarayon bo‘lib, 
o ‘qituvchi, tarbiyachi faoliyati bilan o kquvchi faoliyatini birlashtiradi. Bolaning 
tarbiyaviy ta’siiga faol tayyor bo‘lishiga erishish uchun uni muayyan sharoitga 
qo‘yish, uning faol harakatini tashkil etish kerak. Shu sababli pedagogika 
fanida tarbiyaning tashkiliy shakllari o ‘quvchilaming jam oa va individual 
faoliyatini pedagogik nuqtai nazardan muvofiq ravishda tashkil etish 
usullari
deb hisoblanadi. Sinf majlislarini, ertaliklar, suhbatlar, bolalar bilan 
turaijoylarda olib boriladigan ishlami tarbiyaning