Mavzu: xufyona iqtisodiyotni o‘lchash va uning miqyoslari 1

3.
 
Xufyona iqtisodiyot miqyoslari 
Xufyona iqtisodiyotning miqyosi ko‘pincha iqtisodiy tizim turiga 
bog‘liq bo‘lib, bu bog‘liqlik bir xil xarakterga ega emas. Shu narsa 
ayonki, to‘liq davlatlashtirilgan (davlat tasarrufiga o‘tgan) va mutlaq 
davlat tasarrufidan chiqarilgan iqtisodiyotda yashirin iqtisodiyot 
bo‘lmaydi: birinchi holatda davlat har qanday yashirin faoliyatni 
taqiqlaydi, ikkinchi holatda esa hech qanday nazorat bo‘lmaydi va 
“soyada yashirinish”ga ehtiyoj ham qolmaydi. Xufyona faoliyat 
markazlashtirilgan va demarkazlashtirilgan xo‘jaliklar orasidagi 
“chegara hududlari”da kengayib boradi: bir tomondan, kuchsizlanib 
borayotgan markazdan boshqariladigan iqtisodiyotda nazorat qilish 
imkoniyatlari 
kamayib 
boradi; 
ikkinchi 
tomondan, 
davlatlashtirilayotgan bozor xo‘jaligida doimo ham samarali 
bo‘lmagan nazorat choralari ko‘payib boradi. 
jadval
Xufyona iqtisodiyot miqyosi yuqori bo‘lgan mamlakatlar 
(2017 yil, YaIMga nisbatan %da) 
Mamlakatlar 
Xufyona iqtisodiyot ko‘lami 
YaIMga nisbatan % 
Ozarbayjon 
67 
Nigeriya 
48 
Ukraina 
46 
Rossiya 
39 
Shri-Lanka 
38 
Braziliya 
35 
Pokiston 
32 
Bolgariya 
30 
Estoniya 
28 
Keniya 
27 
 
Aytish lozimki, Rossiya Federatsiyasi statistika organlari 
tomonidan milliy hisob-kitoblarga ko‘ra, mamlakatda keyingi yillarda

---

xufyona iqtisodiyot darajasi pasayib bormoqda. Chunonchi, xufyona 
iqtisodiyot miqdori YaIMga nisbatan 2015 yildagi 28,1%dan 2018 
yilda 20%gacha pasaydi, Norasmiy ish bilan bandlarning ularning 
umumiy sonigva nisbatan ulushi 2015-2017 yillarda 20,5%dan 
18,7%gacha kamaydi. Xufyona ish haqining umumiy ish haqi va 
YaIMdagi ulushi ham bir muncha.