Mavzu. Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirish

O’zbekiston Respublikasida mazkur soha taraqqiyoti uchun qator tashkiliy va xuquqiy 
chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda va bugungi kunga kelib qariyb ellikka yaqin qonun va 
qonunosti 
xujjatlari 
davlat 
va 
xususiy 
sektor 
faoliyatida 
axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalarini keng joriy qilish va ulardan foydalanishni tartibga solib kelmoqda. 
Ta’kidlash joizki, mamlakatimiz rivoji va islohotlarning muvaffaqiyatli kechishi ko‘p 
jixatdan davlat xokimiyati va boshqaruvi organlarining xalqqa sifatli va tezkorlik bilan xizmat 
ko‘rsatishi, bu borada o‘z faoliyatining ochiqligi, shaffofligi va o‘z navbatida bu jarayonlardan 
keng aholining xabardorligi, ularga daxldorligida namoyon bodadi. Zero, inson va 
fuqarolarning yuqori saviyadagi xuquqiy madaniyatga ega bodishlari demokratik jamiyat 
qurishning mustahkam poydevoridir. Mamlakatda amalga oshirilayotgan islohotlardan 
xabardorlik, qonun normalarini xurmat qilish va ularga qat’iy rioya qilish xuquqiy demokratik 
davlat qurishning, siyosiy va xuquqiy institutlar samarali faoliyat ko‘rsatishining asosiy 
omillaridan biri xisoblanadi. Bu borada O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom 
Karimov ta’kidlaganidek: «Birinchidan, xalqimiz Prezident, Oliy Majlis, xukumat qanday 
farmon, qonun, qaror qabul qilyapti, bundan toda xabardor bodishi kerak. Ikkinchidan, ayniqsa 
inson xuquqiga daxldor xujjatlarni xar bir odam yuragidan odkazishi, bu qonunlar uning 
xayotiga qanday ta’sir qilishini anglab yetmogd lozim. Uchinchidan, tayyorlanayotgan 
qonunlardan aholi ham xabardor bodishi, ya’ni ularning qanday ishlanayotgani jamiyat 
nazoratida turishi zarur». Shu bois, davlat xokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyati 
ochiqligini ta’minlash, fuqarolarning xuquqiy bilimi va ongini yuksaltirish, jamiyatdagi siyosiy 
faolligini oshirish ko‘p jixatdan ularning mamlakatda mavjud qonunchilikdan xabardorligiga, 
yani, axborot bilan ta’minlanganlik darajasiga bogdiq.
Davlat boshqaruvi sohasini erkinlashtirish bu boradagi amaliy faoliyatni faollashtirish bilan 
bir qatorda jiddiy ilmiy izlanishlar olib borishni, sohadagi muammolarning ilmiy-xuquqiy 
yechimlarini topishni taqozo etmoqda. Fikrimizcha, bu borada davlat organlari tizimida 
markazlashtirishdan chiqarish masalalari, boshqaruv idoralari funktsiyalari hamda vakolatlarini 
oqilona me’yorga solish, ularning funktsiyalarini qayta taqsimlash, ularni markazdan maxalliy 
bo‘gdnlarga odkazish muammolarini ilmiy tadqiq etish dolzarb vazifa. Tobora avj olayotgan 
ma’muriy islohatlar davlat boshqaruvini optimallashtirish, davlat apparatini ixcham va 
kamxarajat qilish, davlat xizmati, ma’muriy sudlov va ma’muriy-protsesual qonunchilikni 
shakllantirish hamda takomillashtirish muammolarini dolzarb mavzular qatoriga qo‘shmokda.
Harakatlar strategiyasini amalga oshirish davlat dasturida mamlakatimizda ma’muriy 
islohotlar kontseptsiyasi hamda bu islohotlarni odkazish bo‘yicha chora- tadbirlar Dasturini 
yaratish belgilangani e’tiborga molik. Ushbu masala bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti farmoni loyixasi tayyorlanishi ko‘zda tutilgan. Bunda davlat boshqaruvi 
organlarining faoliyati samaradorligini oshirish va tuzilmasini takomillashtirish, davlat 
boshqaruvini markazlashtiruvdan xoli qilish, takrorlanuvchi funktsiyalarni bajaradigan davlat 
organlarining turli

---

komissiyalarni bekor qilish yoki bir-biriga qo‘shish orqali davlat boshqaruvi va xizmatini 
tubdan isloh etish nazarda tutiladi.
Yana bir muxim vazifa bu davlat boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligini 
ta’minlashning usul va shakllarini ilmiy taxlil etish, amaliyotga taklif va tavsiyalar berishdan 
iborat.
Ikkinchidan, 
davlat 
boshqaruvi 
tizimida 
zamonaviy 
axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalarini joriy etish, «elektron xukumat»ni shakllantirish, umuman, «Axborot 
jamiyati»ni qaror toptirish muammolarini tadqiq etish, Interaktiv davlat xizmatlari ko‘rsatish 
yagona tizimi xarakatlanishining xuquqiy va metodologik bazasini yaratish ustida chuqur ilmiy 
izlanishlar olib borish lozim.
Albatta, bu borada axborot xavfsizligini ta’minlash, axborot almashinuvi munosabatlarining 
xuquqiy rejimini kafolatlash aloxida e’tiborni talab etadi.
O‘zbekistonda axborot erkinligini ta’minlash borasida quyidagi ustuvor yo‘nalishlarni 
aloxida ajratib ko‘rsatish mumkin: 
1) axborot tarmoqlarini
rivojlantirishda global hamkorlik; 2) elektron kutubxonalarni shakllantirish; 3) elektron 
muzeylar va galereyalarni yaratish; 4) atrof-muxit va tabiiy resurslar elektron bazasini yaratish; 
5) favqulodda xolatlarni elektron boshqarish; 6) sog‘liqini saqlashda informatsion 
texnologiyalarni qo‘llash; 7) elektron xukumatni shakllantirish; 8) kichik va o‘rta biznes uchun 
virtual bozorni yaratish.
Uchinchidan, 
davlat qurilishini 
erkinlashtirishda davlat boshqaruvi
organlarining xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar, tadbirkorlik sub’ektlari va fuqarolar xususiy 
faoliyatiga aralashuvini cheklash, uning me’yor va mezonlarini aniqlash ham jiddiy tahlil talab 
mavzudir.
To‘rtinchidan, 
Mamlakalakatimiz 
miqyosida «boshqaruv madaniyati»,
«ma’muriy madaniyat»ni shakllantirishga ham ustuvor ahamiyat berish kerak.
Beshinchidan, 
davlat boshqaruvi 
organlari bilan fuqarolik jamiyati
institutlarining hamkorligining usul va shakllarini takomillashtirish muximdir.
Oltinchidan, davlat boshqaruvi organlari tomonidan fuqarolarning va yuridik shaxslarning 
murojaatlarini ko‘rib chiqish tizimini takomillashtirish lozim.
Yettinchidan, davlat boshqaruvi organlari ustidan jamoatchilik nazoratini ta’minlashning 
tashkiliy-xuquqiy masalalarini o‘rganish zarur.
Sakkizinchidan, maxalliy davlat xokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatiga aholini keng 
jalb etishda umumiy muxokamalar va mahalliy referendum institutini ilmiy taxlil etish ham 
dolzarb masala xisoblanadi.
Xarakatlar strategiyasi «Xalq bilan muloqot va inson maifaatlari yili»da qabul qilingani 
bejiz emas. Chunki, unda xalqimizning yorug‘ kelajagi hamda istiqbolini belgilab bergan 
ustuvor yo‘nalishlar qamrab olingan.