Марказий осиё давлатлари

Iqtisodiy rayonlari.
Tabiiy xo’jalik ixtisoslashuviga ko’ra 1) SHimoliy Tojikiston 
(So’g’d), 2) Janubi-G’arbiy va 3) Tog’li Badaxshon iqtisodiy rayoniga bo’linadi.
1. SHimoliy Tojikiston yoki So’g’d iqtisodiy rayoni
– garchi So’g’d viloyatini o’z 
tarkibiga olsada, bir-biridan ajralgan ikkita SHimoliy Farg’ona (Farg’ona vodiysi) va Zarafshon 
(Zarafshon vodiysi) kichik iqtisodiy rayonlariga bo’linadi, 

SHimoliy Farg’ona kichik iqtisodiy rayonida – sug’orma dehqonchilik (paxtachilik, 
bog’dorchilik-uzumchilik, sabzavot-polizlik), chorvachilik, (qoramolchilik va qo’ychilik), 
ipakchilik, tog’-kon sanoati (qo’rg’oshin, rux, neftь, ko’mir, osh tuzi va boshq.), qisman 
mashinasozlik, yengil va oziq-ovqat sanoati rivojlangan. Iqtisodiy markazlar – Xo’jand 

---

(shimoliy poytaxt), Konibodom, Neftobod, Isfara va boshq.

Zarafshon kichik iqtisodiy rayoniga – So’g’d viloyatining Zarafshon vodiysida 
joylashgan hududlari kiradi. Iqtisodiy rayonda qishloq xo’jaligi, ayniqsa, tamakichilik, 
bog’dorchilik, uzumchilik, sabzavotchilik va dorivor o’simliklar yetishtirish, chorvachilik 
(qoramolchilik, qo’ychilik, asalarichilik), pillachilik keng tarqalgan. Qishloq xo’jaligi 
mahsulotlarini qayta ishlash sanoati (tamaki-fermentatsiya), oziq-ovqat sanoati korxonalari 
mavjud. Iqtisodiy markazi – Panjkent. 
2. Janubi-G’arbiy iqtisodiy rayon
– mamlakatdagi bosh iqtisodiy hudud. Mamlakat 
poytaxti – Dushanbe va Xatlon viloyatlari kiradi. Rangli metallurgiya (alyuminiy), yengil, oziq-
ovqat sanoati va mashinasozlik korxonalari bor. Mamlakat aholisining 50% ga yaqini yashaydi. 
Qishloq xo’jaligida – paxtachilik (ingichka tolali), donli ekinlar, sabzavot-poliz-kartoshkachilik, 
gulchilik, chorvachilikda – qoramolchilik, qo’ychilik, asalarichilik, parrandachilik, pillachilik 
rivojlangan. Gidroresurslarga (Vaxsh) boy bo’lib, yirik GES kaskadlari (Norak, Rog’un va 
boshq.) barpo etilgan. Janubiy Tojikiston hududiy-ishlab chiqarish majmuasi muhim o’rin tutadi. 
Energotalab ishlab chiqarish (Tursunzoda shahridagi alyuminiy zavodi, Yovon shahridagi xlor, 
elektrokimyo, soda, Vaxsh azot-tuk zavodlari va qurilish industriyasi) asosiy o’rin tutadi (shuni 
alohida ta’kidlash lozimki, Tursunzoda shahridagi alyuminiy zavodi faoliyati O’zbekistonning 
takrorlanmas tabiatiga ega Sariosiyo tumani, uning aholisi salomatligiga juda katta zarar 
yetkazib, murakkab ekologik vaziyatni yuzaga keltiradi). Iqtisodiy rayonda mamlakat poytaxti 
Dushanbe, shuningdek, Ko’lob, Qo’rg’ontepa, Tursunzoda va boshqa shaharlar bor.