M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Mezenterial tomirlar trombozida
Qorinda  muttasil  og‘riq  bo‘ladi,  qorin  birmuncha  shishib 
chiqadi, ich to‘xtashi qayd qilinadi.
Ichak  tutilishi  tashxisida  rentgenologik  tekshiruv  muhim 
ahamiyatga  ega.  Obzorli  rentgenoskopiyada  ichak  qovuzloqla- 
ri da,  gorizontal  suyuqlik  sathi  bilan  ayrim  suyuqlik  sohalari  – 
Klоуberg kosachalari aniqlanadi.
Davosi.  Ichak  tutilishining  dinamik  turida,  birinchi  nav-
batda,  uni  keltirib  chiqargan  sababni  bartaraf  etish  zarur.  Ichak 
shilliq mushaklarining ishini muvofiqlashtirish uchun paranevral 
novokain  blokadasi  qilinadi.  Falajlanib  ichak  tutilishida  u  ichak 

---

138
silliq  mushak larining  tonusi  oshiriladi,  spastik  turida  esa  –  to-
nus pasaytiriladi. Ichak tutilishining paralitik turida blokada qil-
ishdan  tashqari,  venaga  10–20  ml  10%  li  natriy  xlorid  eritmasi, 
teri  ostiga  1  ml  prozerin  yoki  pituitrin  yuborish  tavsiya  etiladi. 
Gipertonik  huqna  (20–30  ml  10%  li  natriy  xlorid  eritmasi)  yoki 
Ognev huqnasi (20 ml dan natriy xloridning gipertonik eritmasi, 
glitserin  va  vodorod  peroksid)  qilinadi.  Obturatsion  ichak  tutil-
ishida,  ayniqsa  bu  koprostaz  sababli  kelib  chiqqanda,  tozalay-
digan yoki sifonli huqna qilinadi. Ichak tutilishining hamma tur-
larida, intoksikatsiya bo‘lganda dezintoksikatsion terapiya (5% li 
glukoza eritmasi va fiziologik eritmani sutkasiga 3000 ml gacha) 
olib boriladi.
Konservativ tadbirlar naf bermaganda operatsion davo qilina-
di  – ichak tutilishining sababi bartaraf etiladi. Ichak tutilishi sa-
bab bo‘lgan bitishmalarda ular kesiladi va deserozlangan bo‘laklar 
peritonizatsiya  qilinadi  (bitishmalar  qaytadan  hosil  bo‘lishining 
oldini olish).
Ichak  bo‘shlig‘i  tiqilib  qolishi  natijasida  yuz  bergan  obturat-
sion ichak tutilishida ichaklar qisman ko‘ndalang kesiladi (entero-
tomiya), bunda to‘siqlar olib tashlanib, ichakning butunligi tikla-
nadi.
Strongulatsiya  uni  keltirib  chiqargan  sababni  bartaraf  qilishi 
zarur.  Ichak  bo‘lagi  yashab  ketmaydigan  bo‘lgan  taqdirda  uni 
sog‘lom to‘qimalar chegarasiga rezeksiya qilinadi. Ichak tutilishi-
ni  o‘z  vaqtida  operatsion  davo  qilmaslik  bemorni  peritonitga  va 
o‘limga olib keladi.