Darsning blok chizmasi:
№
|
Dars bosqichlari:
|
Vaqti:
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 minut
|
2
|
O`tilganlarni takrorlash
|
10 minut
|
3
|
Yangi mavzuni bayoni
|
25 minut
|
4
|
Darsni mustahkamlash
|
5 minut
|
5
|
Uyga vazifa
|
2 minut
|
Darsni o`tish metodi: joriy, baxs munozara, savol- javoblar.
Darsni borishi:
Tashkiliy qism: O`quvchilar bilan salomlashish, davomatini aniqlash, navbatchilikni nazorat qilish.
O`tilgan darsni takrorlash: uyga vazifani tekshirish orqali o`tilganlarni takrorlash.
Yangi mavzu bayoni:
1-masala: o`tkazgich halqa orqali o`tgan magnit oqimi 0,2 s davomida 5 mWb ga o`zgargan. Halqa 0,25 Ω elektr qarshiligiga ega bo`lsa, halqada qanday induksion tok yuzaga keladi?
Berilgan:
∆t=0,2s
∆Ф=5mWb=5*10-3Wb
R=0,25 Ω
|
Formulasi :
Ɛ= -∆Ф/∆t
I= Ɛ/R= -∆Ф/R*∆t
[I]=WB/ Ω*s=A
|
Yechilishi :
I=5*10-3/0.26*0,2A=0,1A
Javob : A=0,1A
|
Topish kerak :
I=?
|
2-masala: g`altakdagi tok 0,2 s davomida 0 dan 3 Agacha tekis o`zgarganda 1,5 V o`zindusiya EyuK hosil bo`lsa, g`altakning induktivligi qaanchagateng?
Berilgan:
∆t=0,2s
∆I=3 A
Ɛind =1,5 V
|
Formulasi :
Ɛind= -L(∆I /∆t)
[L]= Ɛind *∆t/∆I
|
Yechilishi :
L=1,5V*0,2s/3A=0,1H
Javobi: L=0,1H
|
Topish kerak :
L=?
|
3-masala: Magnit maydon induksiyasi 0,50T bo`lgan o`zaksiz g`altakka magnit singdiruvchanligi 60 ga teng bo`lgan ferromgnit kiritildi. G`altak ichida magnit maydon induksiyasi qanchaga o`zgaradi?
Berilgan:
B0=0,50T
µ=60
|
Formulasi :
B= B0*µ
∆B= B0*µ-B0
|
Yechilishi :
∆B=(60*0,5-0,5)
T=(30-0,5)T=29,5 T
Javob : ∆B=29,5 T
|
Topish kerak :
∆B=?
|
Mustahkamlash:
1-masala : konturni kesib o`tuvchi magnit oqimi 0,4 s ichida 5Wb dan 13Wb gacha tekis o`zgardi. Konturda hosil bo`lgan induksiya EyuKni toping.( javobi : 20V)
2-masala : magnit oqimining o`zgarish tezligi0,15 Wb/s bo`lganda, g`altakda 120V (EYuK) hosil bo`lsa, g`altakdagi o`ramlar soni nechta bo`lgan? ( javobi : 800 ta)
3-masala : induktivligi 0,8 H va ko`ndalangkesim yuzi 200 cm2 bo`lgan g`altak orqali 2ª tok o`tmoqda. Agar g`altak 50 ta o`ramdan tashkil topgan bo`lsa, uning ichidagi magnit maydon induksiyasi qanday ? (javobi : 1,6 T)
Uyga vazifa: 37- betdagi 2- va 4- masalalarni yechib kelish.
Baholash: dars davomida baholab jurnalga qayd qilish.
Ko`rildi:O`IBDO`: _______________ /___________________________/
Fizika fani, sinf: 11- __, ___, ___. Vaqti____ __________ 201__y.
14- Mavzu: Magnit maydon energiyasi.
Darsning maqsadi:
Ta`limiy: O`quvchilarga magnit maydon energiyasi haqidagi bilimlarni boyitish va mustahkamlash.
Tarbiyaviy: O`quvchilarni vatanga muhabbat ruhida tayyorlash.
Rivojlaniruvchi: Mavzuni ko`rgazmali qurollar va qo`shimcha adabiyotlardan foydalanib o`quvchilarni bilim, ko`nikma va malakalarini oshirish.
Darsga oid kometensiya:
Tayanch va fanga oid kompetensiya: Fizika fani va qonunlari kompentensiyasi, fizik kattaliklar kompentensiyasi...
Fanlararo aloqadorlik: Matematika, astronomiya, biologiya, kimyo.
Darsning jihozlari: darslik, qo`shimcha adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Asosiy tushuncha va atamalar: Tok, magnit maydon energiyas, magnit maydon, g`altak, Magnit induksiyasi, Magnit oqimi, Amper kuchi
Darsning blok chizmasi:
№
|
Dars bosqichlari:
|
Vaqti:
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 minut
|
2
|
O`tilganlarni takrorlash
|
10 minut
|
3
|
Yangi mavzuni bayoni
|
25 minut
|
4
|
Darsni mustahkamlash
|
5 minut
|
5
|
Uyga vazifa
|
2 minut
|
Darsni o`tish metodi: joriy, baxs munozara, savol- javoblar.
Darsni borishi:
Tashkiliy qism: O`quvchilar bilan salomlashish, davomatini aniqlash, navbatchilikni nazorat qilish.
O`tilgan darsni takrorlash: uyga vazifani tekshirish orqali o`tilganlarni takrorlash.
Yangi mavzu bayoni:
Magnit maydonidagi tokli o`tkazgichga ta’sir qiluvchi kuchlarni aniqlash masalasini francuz olimi Amper xal qilgan.
12.7 – rasm.
Magnit maydonning tokli o’tkazgich ta’sir qiluvchi kuchini quyidagi qurilma yordamida kuzatish mumkin. (12.7-rasm). uzunlikdagi tokli o’tkazgichni bir jinsli magnit maydonida (V=const) erkin ko’cha oladigan qilib o’rnataylik. Rasmda tasvirlanganidek ikkita metall sterjenlar ustiga ko’ndalang qilib joylashtirilgan o’tkazgichdan tok o’tkazaylik. Bu tokli o’tkazgichga chizma tekisligiga perpendikulyar ravishda yo’nalgan magnit maydonining ta’sir etuvchi Amper kuchini qiymati
(12.12)
ifoda bilan, uning moduli esa
(12.13)
tenglama bilan aniqlanadi. Bunda a - dl bilan V vektor orasidagi burchak (12.12) va (12.13) munosabatlar Amper kuchini ifodalaydi. Bu kuchning yo’nalish dl elementning ko’chish yo’nalishi bilan mos tushganligi uchun bajarilgan ish
(12.14)
dl×b=dS deb olsak (12.14) quyidagi ko’rinishni oladi:
(12.15)
bunda dF - kontur yuzi dS ni kesib o’tayotgan magnit oqimidir.
Amper kuchi d A o’tkazgich va magnit maydon indukciya vektori yotgan tekislikka perendikulyar yo’nalgan bo’lib, uning yo’nalishni quyidagi chap qo’l qoidasi bilan aniqlanadi.
Agar chap qo’lning ochiq kaftiga indukciya vektorining o’tkazgich uzunligi ga perpendikulyar tashkil etuvchisi tushayotganda, to’rt barmoq tokning yo’nalish bilan mos tushsa, bosh barmoq o’tkazgichga ta’sir qiluvchi dFA Amper kuchining yo’nalishini ko’rsatadi.
Tokli g’altakning magnit maydoni. Magnit induksiyasi.
Ersted elektr toki yordamida magnit maydon olinishini tajribada ko’rsatdi. Ersted tajribalari haqida habar topgan ingliz fizigi M.Faradey aytilgan bog’lanishining ikkinchi tomonini - magnit hodisalari bilan elektr hodisalari orasida bog’lanishni axtarishga kirishdi. Faradey izlanishlari 10 yil davom etdi. U sabot-matonat va tirishqoqlik bilan juda ko’p mehnat qildi, tinmay izlandi va nihoyat, magnit maydon yordamida elektr toki olishga muyassar bo’ldi. Faradey bu tokni indukcion tok deb atadi. Faradey tajribalari bilan tanishaylik.
Mustahkamlash:
G`altakdan o`tayotgan tok energiyasi sarfini tushuntiring.
G`altakda hosil bo`lgan magnit oqimi qanday kattaliklarga bog`liq?
Magnet maydon energiyasini izohlang.
Magnet maydon energiyasi hisobiga ishlaydigan qanday qurilmalarni bilasiz?
Uyga vazifa: 36- betdagi savollarga javob yozish.
Baholash: dars davomida baholab jurnalga qayd qilish.
Do'stlaringiz bilan baham: |