Asosiy tushuncha va atamalar: moddalarning magnet hossalari, Elektromagnit induksiya, Induksion E.Yu.K, Lens qoidasi...
Darsning blok chizmasi:
№
|
Dars bosqichlari:
|
Vaqti:
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 minut
|
2
|
O`tilganlarni takrorlash
|
10 minut
|
3
|
Yangi mavzuni bayoni
|
25 minut
|
4
|
Darsni mustahkamlash
|
5 minut
|
5
|
Uyga vazifa
|
2 minut
|
Darsni o`tish metodi: joriy, baxs munozara, savol- javoblar.
Darsni borishi:
Tashkiliy qism: O`quvchilar bilan salomlashish, davomatini aniqlash, navbatchilikni nazorat qilish.
O`tilgan darsni takrorlash: uyga vazifani tekshirish orqali o`tilganlarni takrorlash.
Yangi mavzu bayoni:
Magnetiklarning turlari. Magnitlanish vektori J va magnit maydon kuchlanganligi N orasida quyidagicha bog’lanish bor:
(13.36)
ikkinchi tomondan
(13.37)
bu erda cm - magnetikning magnit xususiyatlarini ifodalovchi kattalik bo’lib, magnit qabul qiluvchanlik deyiladi.
J va N larning o’lchov birliklari bir xil bo’lgani uchun cm o’lchamsiz kattalikdir.
cm musbat va manfiy qiymatlarga ega bo’la oladi.
J ning (13.37) ifodasini (13.36) ga qo’ysak:
yoki
(13.38)
bundan
(13.39)
muhitning magnit singdiruvchanligi deyiladi. (13.39) belgilash asosida (13.38) ifodani quyidagicha yozish mumkin:
(13.40)
Demak, izotrop muhitda magnit maydon kuchlanganlik vektori magnit indukciya vektori bilan bir xil yo’nalishga ega va modul jihatdan undan m0m marta kichik bo’ladi. Magnetikning magnit singdiruvchanligi m o’lchamsiz kattalik u magnetikdagi magnit maydonni vakuumdagiga qaraganda necha marta farqlanishini ifodalaydi.
Barcha magnetiklar o’zlarining magnit qabul qiluvchanliklarining ishorasi va qiymatlariga qarab uch sinfga bo’lingan:
1) diamagnetiklarda cm < 0 bo’ladi. Bu sinfga oid bo’lgan moddalarda, masalan, fosfor, oltingugurt, surma, uglerod, simob, oltin, kumush, mis kabi elementlar, shuningdek suv va ko’pgina organik birikmalarda magnit maydon bir oz susayadi (m = 1 +cm <1);
2) paramagnetiklarda cm>0 bo’ladi. Bu sinfga kiruvchi kislorod azot, alyuminiy, platina, volfram kabi elementlarda magnit maydon bir oz kuchayadi (m = 1 + cm >1);
3) ferromagnetiklarda cm>>1 bo’ladi. Bu sinfga kiruvchi temir, nikel, kobalt kabi metallarda va ularning qotishmalarida magnit maydon juda zo’rayib ketadi.
Shunday qilib, magnitlanish vektori j yo’nalish jihatidan N ga mos kelishi (para va ferromagnetiklarda) va qarama-qarshi tomonga yo’nalgan bo’lishi mumkin (diamagnetiklarda).
Mustahkamlash:
Magnetiklar deb niaga aytiladi ?
Magnet singdiruvchanlikning fizik manosini tushuntiring.
Tabiatdagi moddalar magnet singdiruvchanligiga ko`ra qanday turlarga bo`linadi?
Ferromagnetiklarning texnikada qo`llanishiga doir misollar keltiring.
Uyga vazifa: 34- betdagi savollarga javob yozish.
Baholash: dars davomida baholab jurnalga qayd qilish.
Do'stlaringiz bilan baham: |