Konfransinin

SƏNAYE MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ İNVESTİSİYA VƏ RİSK 

AMİLLƏRİNİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ 

 

Magistr:                                               Elmi rəhbər: 

Əfəndiyeva Zəhra Fazil qızı               dos. A.M.İmranzadə 

I kurs, qrup A7218 

 

Azad  rəqabət  və  bazar  iqtisadiyyatı  şəraitində  davamlı 

inkişafı  təmin  etmək  üçün  hər  bir  müəssisə  mütəmadi  olaraq 

istehsal-təsərrüfat  fəaliyyətinə  lazım  olan  qədər  investisiya 

resursları  cəlb  etməlidir.  Bu  bir  tərəfdən  müəssisəyə  dinamik 

xarici  mühitə  uyğunlaşmağa  imkan  verir,  digər  tərəfdən  isə 

müəssisənin 

təsərrüfat 

fəailyyətinin 

səmərəliliyinin 

yüksəldilməsinə şərait yaradır.  

Xüsusilə,  istehsal  texnologiyalarının    digər  sahələrlə 

müqayisədə  çox böyük sürətlə dəyişdiyi neft–kimya sahəsində 

fəaliyyət  göstərən müəssisələr üçün investisiyaların yatırılması  

çox  böyük    əhəmiyyətə  malikdir.    Çünki,  bu  sahədə  rəqabətə 

davam  gətirən  hər  hansı  istehsal  tenologiyasından  faydalı 

istifadə müddəti  ən yaxşı halda 5-10 ildən artıq olmur.  Buna 

görə  də,  bu  sferaya  aid  olan  müəssisələr  daim  istehsal 

texnologiyalarını  təkmilləşdirmək və ya tamamilə dəyişdirmək 

üçün  investisiya  resursları  cəlb  etməli  və  bu  investisiyaların 

həyata  keçirilməsi  ilə  əlaqədar  olan  təsərrüfat  risklərini  aşağı 

salaraq,  müəssisənin  fəaliyyətinin  maliyyə  nəticələrinin 

yüksəlməsinə nail olmalıdırlar.    

İnvestisiya  layihələrinin    makroiqtisadi    səviyyədə  

əhəmiyyətini  nəzərə  alaraq    ölkəmizdə  sənaye  sahələrinin 

inkişafına  yönəldilən  irimiqyaslı    investisiya  layihələri 

reallaşdırılır.  Belə  layihələrin  reallaşdırılması  sahəsində 

Azərbaycan  Respublikasının  Dövlət  Neft  Şirkətinin  böyük 

təcrübəsi  vardır.  Həmin  təcrübədən  istifadə  edərək  başqa 

sahələrin  də  inkişafında  dönüş  əldə  etmək  olar.  Lakin  buna 

baxmayaraq    neft-kimya  sənaye  sahəsinin  müəssisələrinin 

---

368 

 

investisiya  fəallığı  lazımi  səviyyədə  təşkil  olunmamışdır. 

Halbuki, neft sektoru ilə neft-kimya sahəsinin birbaşa istehsal-

təsərrüfat  əlaqələri  vardır  və  onların  xammala  olan  təlabatını 

dolğun  ödəməklə  neft-kimya  məhsullarının  istehsalını 

genişləndirmək  olar.  Gec  də  olsa  artıq  neft-kimya  sahəsinin 

yenidən  qurulması  məsələsi  gündəmdədir  və  bu  məqsədlə 

irimiqyaslı  investisiya  layihəsinin  həyata  keçirilməsi  üçün 

dövlət səviyyəsində qərar qəbul edilmişdir. 

 Belə bir vacib məsələnin həll edilməsi layihələrin həyata 

keçirilməsi  ilə  bilavasitə  əlaqəli  olan  təsərrüfat  risklərinin 

dairəsinin  müəyyən  edilməsini  və  onların  son  nəticəyə  mənfi 

təsirinin azaldılmasını tələb edir. Bildiyimiz kimi müəssisələrin 

təsərrüfat  fəaliyyəti  birbaşa  risklə  bağlı  olduğundan 

müəssisələr  uğursuzluğa  düçar  olmamaq  üçün  belə  riskləri 

mütləq  nəzərə  almalı    və  mümkün  olduqda,  risklərin  istehsal-

təsərrüfat  fəaliyyətinə  təsirinin  azaldılması  yolu  ilə  öz 

fəaliyyətinin səmərəliliyinin artırılmasını təmin etməlidirlər.   

 Riskli vəziyyətlər yarada bilən daxili və xarici  amillərin 

təsiri  nəticəsində    investisiya  fəaliyyətinin    rentabelliyi  xeyli 

aşağı  düşür,  bu  isə  sonda  özünü  müəssisənin  maliyyə 

nəticələrində  mənfi  istiqamətdən  daha  qabarıq  göstərir.  

Müəssisə  investisiya faəliyyətinin  nəticələrinə mənfi təsir edə 

biləcək  risk amillərini  daim nəzarətdə saxlamalı, bu risklərin 

idarə  olunması  nəticəsində      maddi  itkilərin  minumuma 

endirilməsi  yolu  ilə    investisiyların    səmərli  təşkilinə  nail 

olmalıdır.