Kimyoviy texnologiya

9.Mehnatni va atrof-muhitni muhofaza qilish

Atmosfera havosining maksimal azot (II) oksidi REK 0,085mg\m³ ammiak 0,2mg\m ³, ammoniyli selitra 0,3 mg\m³ tashkil etadi.

Nitrat kislota ishlab chiqarish eski sxemada ko‘p miqdorda ammiak, nitrat kislota , nitroza gazlari va boshqa moddalar yo‘qotilishi ko‘p bo‘lgan . Qurilmalarni tamirga tayyorlashda yuvilgan suvlar tarkibida kislota aralashgan . Ko’p miqdordagi zararli moddalar suyultirilgan nitrat kislota ishlab chiqarishning chiqindi gazlarida mavjud kislota tutgan oqava suvlarni zararsizlantirish uchun uni ohak bilan neytrallanadi, tindiriladi va tindirgichdan o‘tkazilib, suv havzalariga ishlatilgan suvlar bilan aralashtiriladi. U chiqindi gazlarni ta‘sirini kamaytirish uchun ishqoriy absorbsiya sistemalarini o‘rnatish mumkin. Buning natijasida gazlardagi NO va NO₂ miqdorining 0,05 – 0,07 gacha kamaytiriladi. Shuningdek, chiqindi gazlar yaxshi sarflaydigan silikogelto‘ldirilgan minoralardan o‘tkazilib, so‘ngra isitish natijasida ajralib, ularning toza holida jarayonga qaytarilishi mumkin. AK – 72M sxemasi bo‘yicha ishlab chiqarishdagi chiqindilar atrof – muhitga zararli ta‘sir xavfini tug‘dirmaydi. Qattiq holatdagi chiqindilar asosan katalizator qayta ishlash uchun ma‘lum korxonalarga jo‘natiladi. Ishlab chiqarishning gazsimon chiqindilari, suv bug‘i va ammiak korxona ichida foydalanishga beriladi, chiqindi nitroza gazlarining konsentratsiyasini kamaytirish uchun esa katalik tozalash qurilmasi mavjud. Pudash va naydash qurilmasida ishlatiladigan suvlar shartli toza oqavalarni tashkil etadi va kanalizatsiyaga tashlanadi. Tipdagi aylanma suvlar utilizator qozoni va nasoslarni sovutishda to‘planadi. Nitroza gazlarini sovutish va yuvish qurilmalari, absorbsiya, tayyor mahsulot ombori uzellari maxsus kislotaga chidamli g‘ishtlardan tayyorlanadi.

Suyultirilgan nitrat kislota ishlab chiqarishda xom – ashyo va materiallar sifatida ishlatiladigan, shuningdek, ishlab chiqarishda texnologik jarayonlarni buzilishi natijasida shunday moddalar hosil bo‘ladiki, ular zaharlanish, bo‘g‘ilish, kimyoviy kasb kasalliklariga sabab bo‘lishi mumkin. Bunday moddalarga ammiak, ammiakli suv, azot oksidlari, nitrat kislota, bug‘, issiq suv, nitritva nitratlarni tuzlari kiradi. Shuning ishlab chiqarish binolarini isitish va tortma vetilyatsion qurilmalar bilan ishchi persional andividual himoya vositalari bilan ta‘minlanadi. Bunda ventilyatsiya tabiiy, mexanik va aralash bo‘lishi mumkin. Bitta ishlovchi 20’40m ³ gacha to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish xonalarida ventilyatsiya bir ishchiga jami 20 m ³/soat havo almashinuvini taminlashi kerak.Ventilyatsion ustanovkalardan haydab chiqarilayotgan havo atmosferaga chiqarilishidan oldin chang hamda zarali moddalardan tozalanishi lozim. Isitish sistemasi xona turiga va alangalanadigan gazlar chang, bug‘ borligiga qarab tanlanadi.

Avariya portlash, yong‘in va baxtsiz hodisalarni oldini olish uchun texnologik parametrlar belgilangan normadan ortib ketganda, butun agregat yoki uning ma‘lum qismini to‘xtatuvchi blokirovkalar bilan ta‘minlangan. Blokirovkasiz agregatni eksplutatsiya qilishta‘qiqlanadi.Agregatni yoki uning ayrim qismlarini avtomatik to‘xtish uchun avariya holatidagi to‘xtatish tugmasini, shuningdek tabiiy gazni BNG172 va ammiakni kotekt qurilmalariga kelishini to‘xtatuvchi tugmachalar bo‘lib, ular N. B. P. da joylashgan. Qurilma trubaprovodlarda bosimni yo‘qolishidan saqlovchi tugmalar bor.

Deatorda bosimni saqlovchi H = 5500 mm li gidrozatvoro‘rnatilgan.

Ammoniyli xavfli konsentratsiyalarni hosil bo‘lishini oldini olish uchun ammiak miqdori ortib ketganda signal beruvchi havoni avtomatik nazorat qilish qurilmasi va ventilyatsiya qurilmasini avtomatik ishga tushirish moslamasi mavjud.

Kimyolash uchun yerga ulash shundan iboratki, yerga ulanadigan qismlari elektr o‘tkazish vositasida yerga bevosita yetib turgan metall buyumga yoki shunday buyumlar guruhiga biriktiriladi. Bunda yerga ulangan qismga tekkan odamga ta‘sir qilishi mumkin bo‘lgan kuchlanish ancha kamayadi. Chiqarish trubasi va absorbsion minorani yerga ulash orqali agregatni chaqmoq urushidan saqlash amalga oshiriladi. Chaqmoqdan himoya qilish bo‘yicha sex II kategoriyaga mansubdir. Elektr uskunalarini himoya qilish uchun umumiy yerga ulash konturidan foydalaniladi.Portlash xavfiga ega sexlarda elektr uskunalar portlashdan saqlovchi vositalar bilan ta‘minlanadi.