Кафедраси “ машиналар яратишнинг

13.7-расм. Бошқариш системасини тўғри ва нотўғри компановкалаш
Элементлар ва инструментлар шаклининг қулайлик талабларига мослиги муаммолари билан эргономиканинг янги йўналиши – хиротехника шуғулланади.

13.8-расм. Кнопка ҳамда тумблерларни конструктив қўллаш

13.9-расмда хиротехника талабларига мос шаклдаги дастаклар кўрсатилган. Индикация воситаларини конструкциялашда кўриш, эшитиш ва бошқа кўрсаткичлар ҳисобга олинади, қайсики бўларнинг сони техниканинг ривожланиши билан ортиб бормоқда.

13.9-расм. Хиротехника талабларига мос дастаклар

Меҳнат шароитининг энг яхши омиллари (санитария-гигиена, физиология, эстетика) шароитларнинг комфорти ва хавфсизлигини белгилайди.

Техник эстетика ва мехнатни илмий ташкил этиш инсон фаолияти учун энг яхши муҳитни шакллантиришнинг ва ишлаб чиқаришнинг юқори маданиятини яратишнинг иқтисодий – ижтимоий асосидир.
Ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишни мукаммаллаштиришнинг йўналишлари қуйидагилардан иборат:
Ишлаб чиқаришни ташкил этиш

1. 
   Технологияни, ишлаб чиқаришни ташкил этишни, жиҳозларни мукаммаллаштириш, механизация ва автоматизациялаш;
   
2. 
   Меҳнат қуроллари-инструментлар, мосламалар, кўтариш-ташиш воситалари, инвентарни мукаммаллаштириш;
   
3. 
   Меҳнат предметларини (унификация, янги материалларни қўллаш) мукаммаллаштириш;
   

Мехнатни ташкил этиш

1. 
   Меҳнат жараёнларини рационал ташкил қилиш, меҳнатни кооперациялаш ва бўлиш, меҳнатнинг илғор усулларини жорий қилиш;
   
2. 
   Меҳнатнинг қулай шароитларини таъминлаш;
   
3. 
   Ишлаб чиқариш маданиятини ошириш;
   
4. 
   Меҳнат ва дам олиш режимларини рационаллаш;
   
5. 
   Меҳнат нормаси ва ҳақ тўлашни яхшилаш;
   
6. 
   Ишчи жойларга хизмат кўрсатишни яхшилаш;
   
7. 
   Ишчилар малакасини ошириш;
   
8. 
   Ишчиларнинг ижодий активлигини ривожлантириш
   

Меҳнат шароити ва ишлаб чиқариш маданиятининг қуйидаги омиллари мавжуд:

Физиологик

1. 
   Ишнинг темпи, ритми ва монотонлиги;
   
2. 
   Мускул кучларини сарфлаш.
   

Санитария-гигиена

1. 
   Ҳавонинг газлашганлиги ва ҳидлар;
   
2. 
   Ишлаб чиқаришдан нурланишлар;
   
3. 
   Шовқин ва титраш;
   
4. 
   Табиий ва сунҳий ёритиш;
   
5. 
   Санитария – гигиена қурилмалари.
   

Эстетик

1. 
   Хона ва жихознинг ранглар билан безалиши;
   
2. 
   Кўрсатма ташвиқотларни безаш;
   
3. 
   Рационал ишчи кийим
   
4. 
   Кўкаламзорлаштириш;
   
5. 
   Функционал мусиқа.