Jismoniy tarbiya va sport

Ma’ruza mashg‘ulotlari

№	Mavzular	Soat
	1-semestr
1.	Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari	2
2.	Irsiyat va irsiy kasalliklari.	2
3.	Nerv tizimining ahamiyati va gigiyenasi.	2
4.	Oliy nerv faoliyatining ti’lari.	2
5.	Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish.	2
6.	Uyqu, tush ko‘rish va gipnoz, uyqu gigiyenasi.	2
7.	Talim-tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni oʻz ichiga oladi?	2
8.	Kun tartibi va uning ahamiyati.	1
	Jami	15

3. Semenar mashg‘ulotlar

№	Mavzular	Soat
	1-semestr
1.	Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari	2
2.	Irsiyat va irsiy kasalliklari.	2
3.	Nerv tizimining ahamiyati va gigiyenasi.	2
4.	Oliy nerv faoliyatining ti’lari.	2
5.	Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish.	2
6.	Uyqu, tush ko‘rish va gipnoz, uyqu gigiyenasi.	2
7.	Talim-tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni oʻz ichiga oladi?	2
8	Kun tartibi va uning ahamiyati.	1
	Jami	15
	Mavzular
	2-semestr
	Jismoniy tarbiya va gigiyena fani tushunchasi, uning vazifalari. Mavzuning metodologik asoslari va fan sifatida.
2.	Talabalarning jismoniy tayyorgarliklarini aniqlash. Turgan joydan uzunlikka sakrash (sm), 60 metr masofaga yugurish (soniya), tayanib yotgan holatda qo‘lni bukib yozish(marta).	2
3.	Turgan joyidan uzunlikka sakrash, o‘yin texnikasi va taktikasi (basketbol, voleybol, futbol). Turgan joydan uzunlikka sakrash.	2
	Past start texnikasi, maxsus yugurish mashqlari, sport o‘yinlarini texnika va taktikasi (basketbol, futbol, voleybol). 60 metr masofaga yugurish (soniya).	2
	Baland start texnikasi. Jismoniy sifatlar (kuchlilik, chidamlilik)ni rivojlantirish uchun maxsus mashqlar. Sport o‘yinlarini texnika va texnikasi (basketbol, futbol, voleybol).	2
	Kuchlilikni, chidamlikni rivojlantirish uchun mashqlar. Harakatli o‘yinlar. Kross (daqiqa, soniya).	2
	Kuchlilikni rivojlantirish uchun mashqlar. Harakatli o‘yinlar gimnastik elementlari bilan. Tayanib yotgan holatdan qo‘lni bukish.	2
	Tayanib yotgan holatdan qo‘lni bukish.	2
	Kuchlilikni rivojlantirish uchun maxsus mashqlar. Sport o‘yinlari texnika va texnikasi (basketbol, futbol, voleybol).	2
	Yotgan holda gavda ko‘tarish. Ertalabki gigiyenik badan tarbiya mashqlarini bajarish.	2
	Ertalabki gigiyenik badan tarbiya mashqlarini bajarish. MAJT	2
	Talabalarning jismoniy tayyorgarliklarini aniqlash.	2
	Turgan joydan uzunlikka sakrash (sm).	2
	60 metr masofaga yugurish (soniya).	2
	Tayanib yotgan holatda qo‘lni bukish (marta).	2
Jami		30
Umumiy soat		60

Ma’ruza mashg’ulotlari multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada akadem guruhlar oqimi uchun o’tiladi. O’quv mashg’ulotlarining sifatli va samarali tashkil etilishiga ta’sir etuvchi interfaol usullardan; aqliy hujum, guruhli fikrlash, hamkorlikda ishlash, Venn-diagramma, keys-stadi kabilardan keng foydalaniladi.

Amaliy mashg’ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o’tiladi. “Keys stadi” texnologiyasi ishlatiladi, keyslar professor-o’qituvchi tomonidan belgilanadi. Ko’rgazmali materiallar va axborotlar multimedia qurilmalari yordamida uzatiladi.

3. Mustaqil ta’lim

№	Mustaqil ta’lim mavzulari	Dars soatlari
1-2-semestr
1	Tezkorlik sifatlarini rivojlantirish va uning xususiyatlari . Har kuni maxsus yugurish mashqlarini bajarish.	4
2	Chidamlilik sifatlarini tarbiyalash va uning xususiyatlari. Har kuni mashq bajarish.	4
3	Jismoniy sifatlarini rivojlantirish va uning xususiyatlari.	6
4	Kuchlilik sifatlarini rivojlantirish va uning xususiyatlari. Mustaqil jismoniy tayyorgarlik uchun maxsus kompleks mashqlarni tanlash.	4
5	Ertalabki badantarbiya mashqlari bilan tanishtirish va uning xususiyatlari.	6
6	Davlatimizning yosh avlodni tarbiyalash va sog`lig`ini himoya qilish yo`lida olib borayotgan ishlari.	2
7	Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari	2
8	Irsiyat va irsiy kasalliklari.	2
9	Nerv tizimining ahamiyati va gigiyenasi.	2
10	Oliy nerv faoliyatining tiplari.	2
11	Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish.	2
12	Uyqu, tush korish va gipnoz, uyqu gigiyenasi.	2
13	Talim-tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni oʻz ichiga oladi?	2
14	Kun tartibi va uning ahamiyati.	2
15	Korish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasi. Yaqindan korish va uni oldini olish.	2
16	Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyati va endokrin kasalliklar.	2
17	Organizmdagi suyaklarning tuzilishi, ularning yosh xususiyatlari va xillari.	2
18	Bolalarda qaddi-qomatning shakllanishi va kamchiliklari. Yuqumsiz va yuqumli kasalliklar.	2
19	Qad-qomat va undagi buzilishlar.	2
20	Shartli reflekslar.	2
21	Qonning ahamiyati.	2
22	Nafas organlarining yosh xususiyatlari.	2
26	Nutqning fiziologik asoslari.	2
	Jami	60 soat
	Umumiy	120 soat

Mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

- darslik va o`quv qo`llanmalarning boblari va mavzularini o`rganish;

- tarqatma materiallar bo`yicha ma`ruza qismlarini o`zlashtirish;

- o`qitish va nazorat qilishning avtomatlashtrilgan tizimlari bilan ishlash;

- o`z-o`zini baxolash orqali bilimni uzluksiz nazorat qilish;

- fanning boblari va mavzulari ustida ishlash;

- fanlar bo`yicha adabiyotlarni o`rganish va tahlil qilish, qo`shimcha adabiyotlar ustida ishlash hamda ularni o`rganish;

- yangi texnikalarni, apparaturalarni, jarayonlar va texnologiyalarni o`rganish;

- talabalarning ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog`liq holda fanning muayyan boblari va mavzularini chuqur o`rganish;

- faol o`qitish metodidan foydalaniladigan o`quv mashg`ulotlari;

- masofaviy (distantsion ) ta`lim.
Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish mezonlari

1.Nazorat oʻtkazish muddatlari:

Oraliq nazorat:

ON: 07.12.2020yildan -12.12.2020yilgacha

Yakuniy nazorat:

YaN: 21.12. 2020yildan 26.01.2020yilgacha

2.Nazoratlarni amalga oshirish tartibi:

Joriy nazorat: amaliy topshiriqlar savol-javob asosida test, yozma shaklda o‘tkaziladi.

Oraliq nazorat: o‘tilgan mavzular bo‘yicha test, yozma shaklida o‘tkaziladi.

Yakuniy nazorat: Fan bo‘yicha semestr davomida o‘tilgan mavzular bo‘yicha test, yozma shaklda o‘tkaziladi.

3.Talabalarning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichini nazorat qilishda quyidagilarga amal qilinadi:

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 2018 yil 9 avgustdagi 19-2018 sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan, O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligidan 2018 yil 26 sentyabrdagi 3069-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan “Oliy ta'lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholash tizimi to’grisidagi” nizomga muvofiq ishlab chiqildi.

“5” baho (a’lo) uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim: Jismoniy tarbiya va gigiyena fan sifatida shakllanishi, rivojlanish tarixi, darslikka kiritilgan atamalar va ularning tavsifi, yosh organizm tuzilishining o`ziga xos xususiyatlari, yosh organizm a`zolari tizimining tuzilishi va funksiyasi, yosh organizm a`zolari tizimining o`zaro bog`langanligi, yosh organizmga tashqi muhit salbiy omillari ta`siri, ko`p tanlov javobli test topshiriqlari yordamida mustaqil ishlash, o`z-o`zini baholash va bilimini nazorat qilish texnologiyasidan foydalanishni, . Jismoniy tarbiya va gigiyena fanidan olgan bilimlarni ta`lim tarbiya jarayonida va shaxsiy hayotida foydalanishni bilsa qo`yiladi.

“4” baho (yaxshi) uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim: Jismoniy tarbiya va gigiyena fanining qisqacha rivojlanish tarixi, fan atamalari va ularning nomlarini, yosh organizm organlarining tuzilishi hamda ularning funksiyasini, yosh organizm organlar sistemasi tuzilishi va o`zaro bog`liqligini, o`z fikri va bilimini ifodalay olishni, bolalar tanasining tuzilishi va organlari funksiyalarining yoshga oid xususiyatlari, olgan bilimlarini amalda qo`llay olish, mohiyatini tushunish, bilish, aytib berish, tasavvurga ega bo`lish.

“3” baho (qoniqarli) uchun talabaning eshitganlari, ularga berilgan namunalar, jismoniy tarbiya va gigiyena fanining shakllanishi va rivojlanishida hissa qo`shgan olimlar xizmatlarini, eng muhim atamalarning lug‘aviy ma`nosini, yosh organizm organlari sistemasi tuzilishining asosiy xususiyatlarini, o`z-o`zini baholash texnologiyasidan foydalanishni.

“2” baho (qoniqarsiz) dasturni o‘zlashtirmaganlik; fanning mohiyatini bilmaslik; aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik; mustaqil fikrlay olmaslik.

4. Yakuniy va oraliq baholashda quyidagi mezonlarga amal qilinadi:

Fan bo‘yicha talabaning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 5 baholik tizimda butun sonlar bilan baholanadi.

Ushbu 5 baho nazorat turlari bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:

oraliq nazoratlarga – 5 -3- baho;

yakuniy nazoratga – 5 -3-baho.

YAKUNIY NAZORAT VA UMUMIY BAHOLASH BOʻYICHA:

ON		YAN			Baholash
Max	Min	Max	Min	30 ta test savoli bahosi	a’lo	yaxshi	qoniqarli
5	3	5	3	5	5	4	3

Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati

Asosiy adabiyotlar

1. AbdullaevA, Xankeldiev SH. Jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyati. Darslik. –Toshkent: “O‘zDJTI-nashriyoti matbaa bo‘limi”, 2005.

2. Qudratov R. Engil atletika. Darslik. – Toshkent: “Noshir” nashriyoti, 2012.

3. Isroilov SH.X, Nurimov Z.R. Sport va harakatli o‘yinlar. Darslik. –Toshkent: “Sano-standart” nashriyoti, 2017.

4. Tўxtaboev N.T, SHokirjonova K., Soliev I.R. Qisqa masofalarga yugurish usuliyati. O‘quv qo‘llanma. Toshkent: “Barkamol faiz media”-nashriyoti, 2017.

5. Aripova S.X. Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi. O’quv qo’llanma. –Toshkent: “Fan va texnologiyalar” nashriyoti, 2010.

6. Almatov K. Ulg‘ayish fiziologiyasi. O’quv qo’llanma. –Toshkent: “M.Ulug‘bek nomidagi bosmaxona” nashriyoti, 2004.

7. Sodiqov.Q, Aripova.S.X, Shaxmurova G.A. Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi. O’quv qo’llanma. –Toshkent: “Yangi asr avlodi” nashriyoti, 2009.

8. Ahmedov A.G. Odam anatomiyasi. (to‘g ‘rilangan va qayta ishlangan II nashr). Darslik. –Toshkent: “Iqtisod-moliya” nashriyoti, 2007.
Qo‘shimcha adabiyotlar:

1. Eshnazarov J. Jismoniy tarbiya tarixi va boshqarish. Darslik.- Toshkent: 2008

2..Maxkamdjonov K.M. Sport bayramlarini tashkil qilish va o‘tkazish metodikasi. Darslik.- Toshkent: 2008.

3. Qosimova R.A. Turizm va uni o‘qitish metodikasi. O‘quv qo’llanma. - Toshkent: 2008

4.Active schools. Kori ki te Kura. Games s’ort New Zealand 2012 year.

5.Edwards M.A. Gimnastics, London, The Royal Navy, 1999.

6.Teri Clemens, Jenny McDowell. Volleyball. Human Kinetics – 2012.

7.Brad McStravick. Athletics. London, The Royal Navy, 1999.

8.F.Miraxmedov, Q. Arzibayev. Basketbol. Uslubiy qo’llanma. - Toshkent: “NAVRO’Z” nashriyoti, 2017.

9.F.Miraxmedov, A.Ibragimov. Voleybol. Uslubiy qo’llanma. -Toshkent: “TDPU”- nashriyoti, 2017.

10.U.Radja’ov, Q. Arzibayev. Qo’l topi. Uslubiy qo’llanma. -Toshkent:”NAVRO’Z” nashriyoti, 2017.

11.U.Radjapov, J. Eshpulatov. Futbol. Uslubiy qo’llanma. -Toshkent: “TDPU”- nashriyoti, 2017.

12.M.N.Ismoilov. “Bolalar va o‘smirlar gigienasi”, 1994 y. “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” davlat ilmiy nashriyoti.T. (INV-9201)

13.Q.Sodiqov. Sog`lom turmush tarzini shakllantirish. O`quv qo`llanma. -Toshkent: “Iqtisod-moliya” nashriyoti, 2007.

14.E.Maxmudov.O‘smirlar fiziologiyasi va maktab gigienasi. O`quv qo`llanma. -Toshkent: “O‘qituvchi”- nashriyoti, 1994.

15.David Pattison “The Right Start to a Healthy Life” Belgium 2012.

16.Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” Thieme Stuttgart · New York http: //www.bestmedbook.com/2004

Internet ma’lumotlari

1. 
   www.tdpu.uz
   
2. 
   www.pedagog.uz
   
3. 
   www.physiology.ru/handbooks.html
   
4. 
   www.curator.ru/e-books/b22.html
   
5. 
   www.ziyonet.uz
   
6. 
   www.edu.uz
   

7. www.sport.uz