J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

Tizimlilik tamoyili
- funksiya elementlarini o‘zaro aloqasi jamlanmasini 
taqdim qiladi, kutilayotgan natijaga erishishni oz muddat ichida, kam mehnat bilan 
moliyaviy va iqtisodiy sarf - harajatni, atrof -muhitga kam miqdorda zarar
keltirishini ta’minlaydi, kompleksli obekt kabi yangi texnikaga yaqinlashishni 
ko‘zlaydi. U ob’ekt tadqiqotini bir butun deb, boshqa tarafdan esa kattaroq 
tizimning qismi, qilinayotgan belgilangan munosabatdagi qolgan tizimlar 
o‘rtasidagi joylashgan tahlil qilinayotgan o‘bekt sifatida talqin qilinadi. Bu holatda, 
tizimlilik prinspi ob’ekt va predmetni har taraflama qamrab oladi. 
Tizimli tahlilning foydaliligi resurslarni yuqori samaradorlik bilan 
taqsimlashida, nostandart echimlarini aniqlovchi qobilyatga egaligida, maqsadni 
yuqori aniqlikda shakllantirishida, o‘zaro aloqalarni ko‘rsata olishida, muammolar 
mohiyatiga so‘zsiz chuqur kirib borishidadir.
Tizimli 
tahlilning 
chegaralanganligi 
sababi 
tahlilning 
to‘laqonlik 
emasligidan qochib qutulolmasligi (anglanmaganlik tamoyili), samaradorlik 
bahosiga yaqinlashish istiqbolining aniq bashorat qilish usullarining yo‘qligi 
tizimli tahlil jarayoni to‘liq shakllanmagan bo‘ladi, ammo tajribada tekshirilgan 
ayrim ko‘p takrorlangan qonunlarni tavsiya qilish mumkin. 
Bizning oldimizda turgan ko‘p xilli va o‘sib boruvchi xajmga ega xo‘jalik 
qurilishi topshiriqlari ularning o‘zaro bog‘liqligi va umumiy maqsadga 
yo‘naltirilganlikni ta’minlashni talab qiladi. Lekin, mamlakatdagi alohida rayonlar 
o‘rtasidagi, xalq xo‘jaligi sohalaridagi, mamlakatdagi jamiyat sohalarining barcha 
yo‘nalishlari orasidagi murakkab bog‘liqlikni e’tiborga olmasdan buni amalga 
oshirib bo‘lmaydi. 
Aniqrog‘i, mutaxassis 40% axborot aralash sohalardan o‘ziga kerakligini 
ajratib olish, alohida ajratilganlardan tanlab olishi kerak bo‘ladi. Bugungi kunda 
tizimli yondashuv ilm-fanning barcha sohalarida qo‘llanilmoqda, shunga qaramay, 
u har xil sohalarda har xil namoyon bo‘lmoqda.
Demak, gap texnika fanlarida-tizimli texnika haqida, kibernetikada - 
boshqaruv tizimi haqida, biologiyada – biotizimlar va ularning tuzilmali darajalari 
haqida, sotsiologiyada – funksional-tuzilmali yondashuv imkoniyatlari haqida, 

---

45 
tibbiyotda ko‘p tarmoqli terapevtlar (tizimshunos-vrachlar) og‘ir kasalliklar 
(kollagenozlar, Tizimili vaskulitlar va x.k)ni tizimli davolash haqida ketmoqda.