J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

 
 
1.Qarorning mazmun mohiyati, turlari.
 
Qaror
– bu boshqaruv sub’ekti tamonidan o‘z imkoniyat darajasidan kelib 
chiqqan xolda, mavjud ma’lumot taxlili asosida boshqaruv ob’ekti qilishi kerak 
bo‘lgan va shu soxadagi muammoni xal qilishga qaratilgan xarakat. Qaror 
kelajakda qilinishi kerak bo‘lgan xarakatni ko‘rsatib,“nima qilish kerak?” degan 
savolga javob beradi. Qarorning mazmunida qilinishikerak bo‘lgan ishning 
maqsadi va predmeti birlashadi.
Qaror tushunchasi o‘z manosi jixatidan “chora-tadbirlar” tushunchasi bilan 
chambarchas bog‘liq. Pedagogning faoliyati ta’lim sohasi bilan bog‘liqligini 
inobatga oladigan bo‘lsak, ushbu sohadagi qaror qabul qilish shu soxaga ta’sir 
ko‘rsatishni anglatadi. Agar qaror to‘g‘ri bo‘lsa, u ijobiy natijalarga olib keladi. 
Noto‘g‘ri qaror aksincha, salbiy natijalarga olib kelishi mumkin. 
Ayrim paytlarda “qaror qabul qilish”, “qaror ishlab chiqish” degan degan 
iboralar o‘rniga, “qarorni shakllantirish” dagan ibora ham qo‘llaniladi. 
Ushbu mavzuni, ko‘pgina magistirlarnig kelgusida uchraydigan pedagogik 
faoliyat buyicha (misolida) kurib chikamiz, lekin mavzudagi kuriladigan masalalr 
albatta xizmat ko‘rsatish mutaxassilar faoliyatiga ham prinsip jixatdan to‘g‘ri 
keladi. 
So‘nggi yillarda respublikamizda fan, madaniyat, ishlab chiqarish, ta’lim 
sohasida jadal rivojlanishlar sur’ati yaqqol ko‘zga tashlanmoqda.
Xususan, ta’lim tizimida amalga oshirilgan tub islohotlar tizimga yangi 
axborot va pedagogik texnologiyalarning kirib kelishiga asos bo‘ldi. Oliy ta’lim 
tizimini yanada rivojlantirish, uning sifatini yangi pog‘onalarga ko‘tarishda tizimni 
boshqarishdagi qaror qabul qilish texnologiyalarining o‘rni katta ekanligi 
barchamizga ma’lum. 
Oliy ta’lim tiziminini boshqarishda qaror qabul qilish texnologiyalari, ta’lim 

---

266 
tizimining xalqaro miqyosdagi sifat me’yorlarini takomillashuv tendensiyasi va 
ularning ilg‘or yutuqlarini mamlakatimiz oliy ta’lim muassasalari tizimida qo‘llash 
imkoniyatini berishga qaratilgan bo‘lib, ushbu soha bo‘yicha professor-
o‘qituvchilar kompetentligini oshirishga xizmat qiladi:

oliy ta’lim muassasalarining rahbar va profesor-o‘qituvchilarida qaror qabul 
qilish texnologiyalari bo‘yicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalar hosil qilish, 
ularningkasbiy kompetentligini shakllantirish va rivojlantirish, hamda ularda 
ta’lim-tarbiya jarayonini samarali boshqarish evaziga o‘quv jarayoni sifatini 
oshirish. 

ta’lim jarayonini boshqarishda qaror qabul qilishga tizimli yondashuv, 
boshqaruvning ilmiy nazariyasi bo‘yicha oliy ta’lim muassasalari rivojlanishi va 
ta’lim-tarbiya masalalari bo‘yicha ilgari surilgan ilmiy-nazariy konsepsiyalar 
to‘g‘risida qiyosiy, tahliliy ma’lumotlar berish, zamonaviy pedtexnologiyalardan 
foydalanib, tinglovchilarning boshqaruv masalasidagi malakasini oshirishga 
ko‘maklashish; oliy ta’limni boshqarishda qaror qabul qilish texnologiyalarining 
mazmun-mohiyatini yoritish, ularni ta’lim jarayonida qo‘llashning afzalliklarini 
ko‘rsatish va tinglovchilarda ularni tahlil qilish va xolis baholash ko‘nikmalarini 
vujudga keltirishga erishish lozim. 

boshqaruv nazariyasining rivojlantirish konsepsiyasi, uning asosiy 
yo‘nalishlari hamda oliy ta’limdagi sifat o‘zgarishlar va yangilanishlarni ilmiy 
nazariy tahlil etish va o‘ziga xos xususiyatlari, maqsad-vazifalarini tinglovchilarga 
etkazish. 

qaror qabul qilish texnologiyalarining psixologik va ta’lim-tarbiya bilan 
bog‘liq bo‘lgan nazariy-konseptual masalalarini, bu jarayonda ta’lim-tarbiya 
rolining oshib borishi, yuksak malakali mutaxassis kadrlar tayyorlash borasidagi 
islohotlar, erishilgan yutuqlarni oliy ta’lim tizimi bilan bog‘liq holda tahlil etish, 
ta’lim-tarbiyaning uzluksizligini ta’minlashning shart-sharoiti va omillarini 
O‘zbekiston Prezidenti asarlariga tayangan holda o‘rganishdan iborat. 
Oliy 
ta’limni boshqarishda qaror qabul qilish texnologiyalari 
moduliniyoritishda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi professor-o‘qituvchilari 

---

267 
malakasini oshirishga qo‘yiladigan davlat talablari va tayyorgarlik yo‘nalishlari 
bo‘yicha namunaviy dasturlar hamda Oliy ta’lim sifatini ta’minlovchi bilimlar, 
ko‘nikmalar asos qilib olingan.