J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

 
1.Tizimli tahlil etishning asosiy yondashuvlari 
Tizim bilan bog‘liq muammolarni echish ikkita yondashuvga asoslanadi: 
tizimni takomillashtirish va tizimni loyihalashtirish. Takomillashtirish deganda, 
tizimni standart yoki me’yoriy mehnat sharoitlariga almashtirish yoki 
o‘zgartirishni tushuniladi. Bu o‘rinda tizim allaqachon yaratilgan va uning ish 
tartibi o‘rnatilgan deb faraz qilinadi. Tizimli loyihalashtirish jarayoni shuningdek, 
almashtirish 
va 
o‘zgartirishni ham o‘z ichiga oladi, ammo ularni 
takomillashtirishdan iborat. Maqsad masshtab, metodologiya va natijalarni 
yaxshilash bilan keskin farq qiladi. Tizimli loyihalashtirish - bu eski shakllar 
asosida yotuvchi fikr-mulohazalarni shubha ostida qoldiruvchi ijodiy jarayon 
bo‘lib, u yangi echimlarga ega bo‘lish uchun yangicha yondashuvlarni talab qiladi. 
Tizimni takomillashtirishda ishlatiladigan uslublar analitik uslublarga asoslanadi 
va ular analitik paradigma deb ataladi. Tizimni loyihalashtirishda ishlatiladigan 

---

24 
uslublar tizim nazariyasining asosini tashkil etadi va ular tizimli paradigma deb 
ataladi. Ikkala uslubiyatni taqqoslanishi 1 - jadvalda keltirilgan. 
Tizimni takomillashtirish tizim ishini kutishga muvofiqligini ta’minlovchi 
jarayondir (tizim loyihasi aniqlangan va o‘rnatilgan). Takomillashtirish jarayonida 
quyidagi muammolar echiladi: 
- tizim qo‘yilgan maqsadga javob bermaydi; 
- tizim natijalarni oldindan aytib berishni ta’minlamaydi; 
- tizim boshida tahmin qilinganidek ishlamaydi. 
Tizimni takomillashtirish jarayoni quyidagi bosqichlarda xarakterlanadi: 
1) topshiriq aniqlanadi va tizim uni tashkil etuvchi tizimosti elementlari 
o‘rnatiladi; 
2) kuzatib borish mobaynida real vaziyat, ishning holati va tizimning qonun-
qoidalari aniqlanadi; 
3) aniqlik chegarasini aniqlash maqsadida tizimning real va kutilayotgan holati 
taqqoslanadi (bu mavjud standart va tasniflar asosida taxmin qilinadi); 
4) tizimosti chegarasida bu bekor qilinishning sabablariga nisbatan gipotezalar 
yaratiladi; 
5) deduksiya uslubining ma’lum bo‘lgan omillarga asoslangan holda xulosa 
qilinadi, katta muammo reduksiya jarayonida engillashadi. 
Ushbu bosqichlar analitik usulni qo‘llash natijalari bo‘lib xizmat qiladi. 
Funksiyalar, belgilangan tuzilmalar va boshqa tizimlar bilan o‘zaro aloqa bu 
o‘rinda shubha ostiga qo‘yilmaydi.Tizimni takomillashtirish uslubi cheklangan 
imkoniyatlarni taqdim etadi. Bunday yondashuvda murakkab
1- jadval