Iqtisodiyot nazariyasi, tarix va huquq

I-BOB. QURILISH MAHSULOTLARINI SOTISH

1.1 Tovarlarni tarqatish tarmoqlari xususiyatlari va ularning tuzilishi

Marketingning eng muhim va ajralmas tarkibiy qismi mahsulotni sotish va taqsimlash hisoblanadi. Bu jarayonda tashkiliy nuqtai nazardan eng murakkab vazifa - ishlab chiqarilgan mahsulotni iste’molchiga etkazish hal etiladi.

Sotish siyosati iste’mol tovarlarini etkazib berishning ehtimol qilingan variantlari tahlili va uning mahsulot taqsimotining hamma shahobchalarida eng yuksak xoʻjalik samarasiga erishishini ta’minlaydigan maqbul variantni ishlab chiqish bilan shugʻullanadi. Firma tanlangan taqsimot yoki marketing boʻyicha qolgan jami boshqa yechimlarga ta’sir koʻrsatadi - narxlar, transport tashkilotlari bilan shartnoma tuzish, reklama xizmati, oʻz savdo nuqtalarini ochish va hokazolar shu jumladandir. Shu sababli rahbariyat taqsimot yoʻlini tanlashga bugungina emas, balki ertangi tijorat muhitini ham koʻzlab ish tutishi zarur. Hozirgi davrda taqsimot jarayoni mahsulot tayyorlashning tabiiy ravishda davomiga aylanib ketgan.

Faqat bozorga ixtisoslashgan vositachi (taqsimot)ning kirib kelishi ayriboshlash jarayonini tubdan oʻzgartirib yuboradi. Ilgarigi ishlab chiqaruvchilar endi zarur tovarlarni bir joyda sotishlari va ayni paytda oʻzlariga zarur tovarlarni xarid qilishlari mumkin edi. Ayriboshlash harakatlari soni kamaydi. Vositachilar oʻzlarining aloqalari, tajribasi, ixtisolashuvi hamda faoliyatining koʻlami bilan ishlab chiqaruvchi firmaga uning yolgʻiz oʻzi qila olishi mumkin boʻlganidan koʻra koʻproq narsa taklif etadi. Shu sababli koʻpchilik ishlab chiqaruvchilar oʻz tovarlarini bozorga vositachilar orqali taklif etadilar.