«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

Yordamchi-texnik  personal  -  rahbarlar  va  mutaxassislar  faoliyatiga  xizmat 

ko’rsatuvchi hodimlar. Ularni qoida bo’yicha, alohida boshqaruv operatsiyalariga 

qarab  tasniflanadi.  Bunday  hodimlarga  kotiblar,  mashinistlar,  texniklar  va 

boshqalar kiradi. Texnik hodimlar tor va aniq kasbiy tayyorgarlikka ega, rahbarlar 

va  boshqaruv  mutaxassislariga  texnik  yordamni  ta’minlash,  xususan,  boshqaruv 

qarorlarini qayta ishlash va amalga oshirish yordamida ta’minlashga chaqirilgan. 

Boshqaruv kadrlarini bunday tasniflash har bir hodimga aniq talablar qo’yish 

va  bunday  hodimlarni  tanlash,  tayyorlash  va  ishlatish  tizimini  tashkil  etishga 

imkon beradi. 

---

100 

 

Bevosita  menejerning  qo’l  ostida  bo’lgan  odamlar  soni  boshqaruv  me’yori 

yoki nazorat sohasi deyiladi. Agar bevosita menejerning qo’l ostidagi odamlar soni 

ko’p  bo’lsa,  u  yuqori  boshqaruv  me’yoriga  ega  bo’ladi,  bu  son  kichik  bo’lsa, 

menejerning  boshqaruv  me’yori  pas  bo’ladi.  Tabiiyki  qo’yilgan  maqsadlarga 

erishish  uchun  qancha  kam  menejer  talab  qilinsa,  ular  shuncha  yuqori  boshqaruv 

me’yoriga ega bo’ladi.  

Boshqaruv me’yorining shakllanishiga qator omillar ta’sir etadi. Ular orasida 

boshqaruvchining  individual  psixologik  qobiliyatlari  kasb  darajasi  va  hodimlar 

madaniyati,  ularni  rag’batlantirish  turlari  va  kasbiy  faoliyati  bor.  Odatda  yuqori 

malakali  hodimlar  kichik  malakali  hodimlarga  nisbatan  kamroq  boshqaruvga 

muxtoj.  Shuning  uchun,  deyarli  olim  bulgan  tashkilot  menejeri  yuqori  boshqaruv 

me’yoriga ega bo’lishi mumkin.  

Boshqaruv  me’yori  tashkilotdagi  ierarxik  darajalar  soni  bilan,  ya’ni  uni 

vertikal  tuzilmasi  yuqori  yoki  tekisligi  bilan  aniqlanadi.  Yuqori  tuzilma  past 

boshqaruv  me’yori  va  ko’p  ierarxik  darajalarga  ega  bo’ladi,  tekkisi  esa  yuqori 

boshqaruv  me’yori  va  kam  ierarxik  darajalariga  ega  bo’ladi.  Yuqori  tuzilmalar 

ko’p mablag’ talab qiladi, ish muomalasi va qarorlar qabul qilishni sekinlashtiradi, 

majburiyat va mas’uliyat aniqligini qiyinlashtiradi. Har qanday ijtimoiy tashkilotda 

rasmiy  tuzilmalardan  tashqari  o’zaro  munosabatlar  tizimi  mavjud.  Ular  norasmiy 

guruhlarda  shaxslararo  darajada  hodimlar  o’rtasida  paydo  bo’luvchi  o’zaro 

aloqalar tarmog’idan iborat norasmiy tashkiliy tuzilma sifatida xarakterlanadi. Bu 

ijtimoiy  loyihalashtirish,  rasmiy  va  norasmiy  tuzilmalarning  maqbul  variantini 

yaratish  sohasining  mutaxassislari  bo’lgan  ijtimoiy  menejerlarining  diqqat 

markazidagi obyektdir. 

Boshqaruv  tuzilmasi  shunday  bo’g’inlarni  o’z  ichiga  oladi:  umumiy 

boshqaruv  tuzilmasi,  aniq  boshqaruv  organlari  tizimi,  boshqaruv  kadrlari  va 

boshqaruvning texnik vositalari. Bazaviy boshqaruv tuzilmasi - chiziqli funktsional 

boshqaruv 

kombi-natsiyasi 

asosida 

shakllanadi. 

Boshqaruv 

organlari 

boshqaruvning  eng  asosiy  elementi  hisoblangan  boshqaruv  kadrlaridan 

shakllanadi. 

Boshqaruv  tuzilmasining  keyingi  tarkibiy  qismi  -  boshqaruv  mehnati 

samaradorligini oshirishni ta’minlovchi texnik boshqaruv vositalaridir. 

Qisqa xulosalar 

Ijtimoiy  menejment  tizimi  elementlari,  ularning  ijtimoiy  aloqadorligi. 

Ijtimoiy  menejment  tizimining  asosiy  elementlari.  Ijtimoiy  menejmentning 

tashkiliy tuzilmasi. Ijtimoiy menejment funktsiyalari. Ijtimoiy menejment kadrlari 

va me’yorlari. Ijtimoiy menejment tizimini takomillashtirish yo’llari.