I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

aylanma harakat deyiladi.
Moddiy nuqtaning aylana bo‘ylab harakati deganda, aylanma harakat 
qilayotgan jismning biror nuqtasi ko‘zda tutiladi. Masalan, soat milining ma’lum 
bir  nuqtasini,  aytaylik,  uchini  moddiy  nuqta  deb  qarash  mumkin.  Velosiрed 
yoki avtomobil g‘ildiragining o‘qidan ma’lum bir uzoqlikdagi nuqtasini ham 
moddiy nuqta deb olsa bo‘ladi. Bunda g‘ildirakning aylanma harakati yerga 
nisbatan  emas,  balki  velosiрed  yoki  avtomobil  korpusiga  nisbatan  qaraladi.

---

57
III bob. Tekis aylanma harakat
46-rasm. Turli nuqtalarning 
bosib otgan yo‘li
A
1
Δs
2
Δs
1
Δs
A
2
O B
2
B
1
A
B
˘
˘
˘
47-rasm. Burilish 
burchagining hosil bo‘lishi
Δφ
O
R
A
B
48-rasm. Burchakning 
radian o‘lchovi
R
O
3,14 rad
3 rad
1 rad
2 rad
Δs
˘