Учинчи бўлим иқтисодиёт соҳасидаги жиноятлар

3.14. Рангли металлар, уларнинг парча ва резги-
чиқитларини тайёрлаш, олиш, улардан фойдаланиш ҳамда уларни ўтказиш қоидаларини бузиш (ЖК 185¹-м.)

Мазкур жиноятнинг бевосита объекти рангли металлар, улар­нинг парча ва резги-чиқитларини тайёрлаш, олиш, фойдаланиш ва уларни ўтказишнинг қонун билан белгиланган тартиби ҳисобланади.

Жиноятнинг предмети ҳар қандай рангли металлар, уларнинг парча ва резги-чиқитларидир.
Жиноятнинг объектив томони қимматбаҳо металлар сирасига кирмайдиган рангли металлар, уларнинг парча ва резги-чиқитларини тайёрлаш, олиш, улардан фойдаланиш ҳамда уларни ўтказиш қоида­ларини бузишда ифодаланади.
Тайёрлаш деганда, рангли металлар, уларнинг парча ва резги-чиқитларини топишга қаратилган ҳар қандай ҳаракат (масалан, чиқинди буюмларидан, аҳолидан рангли металл парча ва резги чиқитларини йиғиб олиш, бошқа товарларга алмашиш ва ҳ.к.) тушунилиши лозим.
Олиш деганда, уларнинг сотиб олинишини, тўланмаган қарз эвазига олинишини ва ҳоказоларни тушуниш зарур.
Жиноят мазкур модда диспозициясида кўрсатилган ҳаракатлар­дан (тайёрлаш, олиш, улардан фойдаланиш ҳамда ўтказиш) биронта­си содир этилган пайтдан бошлаб тугалланган ҳисобланади.
Жиноят кодекси 185¹-моддаси биринчи қисми бўйича жиноий жавобгарликка тортиш шарти, кўрсатилган ҳаракатларни содир этган­лиги учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилганлиги ҳисобланади.
Субъектив томондан жиноят қасддан содир этилади. Жиноят­нинг мотив ва мақсадлари қилмишни квалификация қилишда аҳамият­га эга эмас.
Жиноят субъекти 16 ёшга тўлган ҳар қандай ақли расо жисмоний шахс бўлиши мумкин.
Ўша қилмишлар: а) такроран ёки хавфли рецидивист томонидан; б) кўп миқдорда; в) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб содир этилган бўлса, қилмиш Жиноят кодекси 185¹-мод­даси иккинчи қисмининг тегишли бандлари билан квалификация қилинади.
Агар ўша қилмишлар: а) жуда кўп миқдорда; б) уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб содир этилган бўлса, айбдорнинг қилмиши Жиноят кодекси 185¹-моддаси учинчи қисми­нинг тегишли бандлари билан квалификация қилинади.