|
2-savol. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanining fundamental fanlar bilan bog’liqligi
Mexanizm va mashinalar
nazariyasi
Mexanizm va mashinalar nazariyasi fani fizika, matematika, chizmachilik, chizma geometriya, mexanika fanlariga asoslangan holda taraққiy etadi. Mexanizm va mashinalar nazariyasi fani texnikaviy fanlarga kiradi. Shuning uchun mexanika elektrotexnika, avtomatika fanlariga tayanadi.
Mexanizm va mashinalar nazariyasi "Аmaliy mexanika” nomi bilan XIX asr boshida shakllana boshladi; u vaqtda asosan mexanizmlarni struktura, kinematika dinamika nuqtai nazardan tahlil qilish usullari ishlab chiqilar edi. Faqat XIX asr o’rtalaridan e`tiboran mexanizm va mashinalar nazariyasida mexanizmlarni sintez qilishning umumiy usullari rivojlana boshladi.
2 -ilova.
Ma`ruza mashg’uloti bo`yicha xulosa:
1-savol. “Mexanizm va mashinalar nazariyasi” fanida o`rganiladigan masalalar
1-ilova.
Mexanizmlarning tuzilishi, kinematikasi, dinamikasi va sintezi
Fanning rivojlanish bosqichlari.
1.XVIII asrda dastlab Angliya, so`ngra Germaniya, Rossiya.
2.XIX asrdan boshlab jadal rivojlandi.(Angliya, AQSh, Rossiya)
2-savol: MMN fanining mazmuni, harakatlanuvchi mexanik sistemasi.
3a. –savol: Mashinalar va ularning klassifikatsiyasi.
1.1. MMN fanining rivojlanish bosqichlari.
1. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanining bosh masalasi – mexanizm va mashinalar mexanikasini struktura va dinamika jixatidan tahlil va sintez qilish usullarini o`rgatishdir. Bu vazifani echishda quyidagi muammolarni hal qilish kerak.
a) fizik va matematik modellashtirish yo`llarini o`rganish;
b) optimal strukturali mexanizmlarni yaratish yo`llarini o`rganish va tadbiq qilish;
v) talaba va mutaxassislarning chuqur bilimlarga ega bo`lishini ta`minlash.
2. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fani zamonaviy raqobatbardosh mashina va mexanizmlarni yaratishda umummuxandis fani bo`lib, insonlarning hayot faoliyatini engillashtiradi, ularni nazariy-uslubiy bilim bilan qurollantiradi.
«Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanidan ta`lim texnologiyasi «To`qimachilik sanoati texnologik mashina va jixozlari ta`limida ma`ruza va amaliy mashg’ulotlarini o`qitish texnologiyasi» o`quv qo`llanmasida bayon etilgan dars mashg’ulotlarida yangi texnologiyalarni qo`llash qonun-qoidalariga tayangan holda ishlab chiqilgan.
Talabalarga bilim berishda zamonaviy ta`lim texnologiyalarining ahamiyati to`g’risida so`z borganda Prezidentimiz I.A.Karimovning “O’quv jarayoniga yangi axborot va pedagogik texnologiyalarni keng joriy etish, bolalarimizni komil insonlar etib tarbiyalashda jonbozlik ko`rsatadigan o`qituvchilarga e`tiborini yanada oshirish, qisqacha aytganda, ta`lim-tarbiya tizimini sifat jihatidan butunlay yangi bosqichga ko`tarish diqqatimiz markazida bo`lishi darkor” degan so`zlarini ta`kidlash o`rinlidir. Bu masala “Barkamol avlod yili” Davlat dasturida ham asosiy yo`nalishlardan biri sifatida e`tirof etilgan.
Uslubiy qo`llanmada keltirilgan ta`lim texnologiyalarining har biri o`zida o`quv mashg’ulotini o`tkazish shart-sharoiti to`g’risida axborot materiallarini, pedagogik maqsad, vazifa va ko`zlangan natijalarni, o`quv mashg’ulotning rejasi, o`qitishning usul va vositalarini mujassamlashtirgan. Shuningdek, bu o`quv mashg’ulotining texnologik xaritasini, ya`ni o`qituvchi va o`quvchining mazkur o`quv mashg’ulotida erishadigan maqsadi bo`yicha hamkorlikdagi faoliyatning bosqichma-bosqich ta`riflanishini ham o`z ichiga oladi.
Ushbu qo`llanma tarkibi kirish, ta`lim texnologiyasining kontseptual asoslari, har bir mavzu bo`yicha ma`ruza va amaliy mashg’ulotlarini o`qitish texnologiyasidan iborat. Ma`lumotlar maksimal darajada umumlashtirilgan va tartibga solingan. Ularni o`zlashtirish va yodda saqlab qolishni kuchaytirish uchun turli rasmlardan, jadvallardan va chizmalardan foydalanilgan.
Qo`llanmaning kontseptual asoslari qismida dastlab «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanining dolzarbligi va ahamiyati, mazkur o`quv fanining tarkibiy tuzilishi, o`qitishning usul va vositalarini tanlashda tayanilgan kontseptual fikrlar, kommunikatsiyalar, axborotlar berilib, so`ngra loyihalashtirilgan o`qitish texnologiyalari taqdim qilingan.
O’n sakkizta turdagi ma`ruza mashg’ulotlari: kirish, tematik, muammoli, vizual–ma`ruza, binar ma`ruza, ma`ruza-munozara, hamkorlikdagi ma`ruza, avvaldan rejalashtirilgan xatoli ma`ruza, sharhlovchi ma`ruza berilgan.
Amaliy mashg’ulotlarida muammoli vazifalarni hal etish, bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirishga yo`naltirilgan usul, ishbilarmonlik o`yinlariga asoslangan, aniq holatlarning echimi bo`yicha amaliy mashg’ulotlarni o`tish texnologiyalari mavjud va h.k.
Hozirgi kunda jahon tajribasidan ko`rinib turibdiki, ta`lim jarayoniga o`qitishning yangi, zamonaviy usul va vositlari kirib kelmoqda va samarali foydalanilmoqda. Jumladan, Toshkent to`qimachilik va engil sanoat institutida innovatsion va zamonaviy pedagogik g’oyalar amalga oshirilmoqda: o`qituvchi bilim olishning yagona manbai bo`lib qolishi kerak emas, balki talabalar mustaqil ishlash jarayonining tashkilotchisi, maslahatchisi, o`quv jarayonining menejeri bo`lishi lozim. Ta`lim texnologiyasini ishlab chiqish asosida aynan shu g’oyalar yotadi.
Mualliflar, ushbu qo`llanmani tayyorlashda amaliy yordam ko`rsatgani va qo`llab-quvvatlagani uchun dots. T.A.Abdukarimovga o`z minnatdorchiliklarini bildiradi.
Umummutaxassislik fanlari ichida «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fani alohida o`rin tutadi. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fani “Mexanika” fanining bir qismi hisoblanadi. Chunki, bu fan har doim insonning hayoti bilan chambarchas bog’liq bo`lib, mashinasozlikning rivojlanishi ta`minlab kelingan. Shuningdek, mashinasozlik rivojlanishining muhimligi shundaki, u insonning eng zarur moddiy sharoitini ta`minlaydi, yashash uchun sharoit yaratadi. Iqtisodiy jihatdan har tomonlama rivojlanayotgan jamiyatda tinchlik, tartib va barqarorlik xukm suradi. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanini chuqur o`zlashtirib bilish esa insonlarda o`ziga ishonch uyg’otadi, eng qiyin bo`lgan mashina mexanizmlari muammolarini tahlil qilish va baholashga, shuningdek aniq va to`g’ri qarorlar qabul qilishga imkon beradi.
«Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanini o`rganishda insonning ilmiy dunyoqarashi o`zgaradi, uning intellektual rivojlanishini rag’batlantiradi, eng qiziqarli mashg’ulotiga aylanadi. Mexanizm va mashinalar nazariyasi vazifasi fanining – mexanizmlarning tuzilishini, kinematikasini va dinamikasini hamda ularni loyihalash usullarini o`rgatishdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
