2-mavzu. Ochiq boshqarish printsipi, kompensatsiyalash (g`alayon bo`yicha boshqarish) printsipi. Teskari aloqa printsipi. Og`ish bo`yicha rostlash



Download 498,74 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana31.12.2021
Hajmi498,74 Kb.
#268769
1   2   3   4   5
Bog'liq
2-Maruza

1.1. Ochiq  boshqarish  printsipi 

 

Boshqarish    ob’ekti    (BO)  talab    etilgan  algoritm  bo`yicha  faoliyat 



ko`rsatishi  kerak.  Buning    uchun    BO    ga  boshqarish  algoritmi    bilan    ta’sir 

ko`rsatiladi.      Ochiq    boshqarish    printsipining    mohiyati    shundan    iboratki, 

boshqarish    algoritmi    BO    faoliyatining    berilgan  (talab    etilgan)    algoritmi  

asosida    yaratiladi    va    boshqa    faktorlar  –  g`layonlar    yoki  jarayonning    chiqish 

koordinatalari  nazorat    qilinmaydi.  Ochiq    boshqarish    printsipi  asosida    tuzilgan  

sistemaning  umumiy    funktsional    sxemasi    2.1-rasmda    ko`rsatilgan.  Bu  sxema 

ochiq  zanjir    ko`rinishiga  ega    bo`lib,  asosiy    ta’sir  (boshqarish  algoritmi)    TBQ 

dan  BQ ga , undan  (BO  ning  faoliyat algoritmi)   esa BO ga strelkalar   bilan  

ko`rsatilganday    uzatiladi.  Ochiq  boshqarish  printsipli  sistemada  TBQ    dan  

chiqqan    signal    bilan    BO    dan    chiqqan    signalning    bir-biriga    yaqinligi 

elementlarning    konstruktsiasi  bilan    va    shu    elementlarda    sodir    bo`luvchi  

fizikaviy qonuniyatlarni tanlash  bilan  erishiladi. 

 

2.1-rasm. Ochiq boshqarish printsipi asosida  tuzilgan sistemaning  



 funktsional sxemasi 

Keltirilgan 3.1-rasmda quyidagi belgilashlar qabul qilingan: 

TBQ – topshiriq beruvchi qurilma, boshqaruvchi ta’sir x(t) ni ishlab chiqaradi; 

BQ – boshqaruvchi  qurilma,rostlovchi ta’sir r(t) ni ishlab chiqaradi; 

BO – boshqarish ob’ekti; 



 

y(t) – boshqarish ob’ektining rostlanuvchi parametri; 



f(t) – BO ga ta’sir etuvchi tashqi g`alayonlantiruvchi ta’sir. 

1.2.Boshqarishning kompensatsiyali  printsipi (g`alayon bo`yicha boshqarish)  

Agar  g`alayon  shunchalik  katta  bo`lib, bunda ochiq sistemada faoliyatning  

algoritmini bajarilishini talab  etilgan  aniqligi ta’minlanmasa, faoliyat algoritmini  

aniqligini  oshirish    uchun  ba’zan,  mumkinki,  galayonni    olchab,  o`lchash  

natijalariga  ko`ra boshqarish  algoritmiga korrektivalar  kiritib  borib, g`alayonlar    

keltirib    chiqaradigan  og`dirishlarni    kompensatsiyalanadi.  Boshqarishning 

kompensatsiyali    printsipi  (g`alayon  bo`yicha  boshqarish)    asosida  tuzilgan 

sistemaning    funktsional    sistemasi    2-rasmda    ko`rsatilgan.  Bunday    sistemada 

TBQ dan  chiqqan  signal  bilan BO  dan signalni bir-biriga tengligi  va  o`zgarmas 

bo`lishi ta’minlahadi. 

 

3.2-rasm.  Boshqarishning kompensatsiyali  printsipi (g`alayon bo`yicha 



boshqarish) asosida  tuzilgan  sistemaning  funktsional sxemasi. 

 

1.3. Boshqarishning teskari aloqali  printsipi  (og`ish  bo`yicha  rostlash) 



 

Sistemani    shunday    tuzish    mumkinki,  faoliyat    algoritmini      bajarish  

aniqligini  ta’minlashda  g`alayonlarni    o`lchashga  ehtiyoj  bo`lmasin.  3.2-rasmda 

boshqarish    algoritmiga  korrektivalarni  sistemdagi  koordinatalarning  faktli  

qiymatlariga    qarab    kiritiladigan    sistema    ko`rsatilgan.    Buning    uchun 

sistemaning  konstruktsiyasiga qo`shimcha  aloqa kiritiladi, bunga  nazorat-o`lchov  

qurilmalari kiritiladi. Sxema  yopiq zanjir  ko`rinishiga ega, shuning  uchun  unda  

amalga  oshirilgan    printsipni  yopiq    kontur    bo`yicha    boshqarish    printsipi    deb  

atalgan.  Kiritilgan    qo`shimcha  zanjirni  teskari      aloqa    zanjiri  deb    ataladi,  bu  



 

teskari    aloqa    zanjirida    (signal)    ta’sirning    yo`nalishi    BO  ga    beriladigan  



ta’sirning    yo`nalishiga    qarama-qarshi  yo`nalgan,  shuning    uchunham  teskari  

aloqa  deb  yuritilgan. 

 

3.3-rasm. Teskari aloqa printsipi   asosida 



tuzilgan  sistemaning funktsional sxemasi 

 

 



3.3-rasmda    tasvirlangan    sxema    yopiq    sistemalarning    eng    umumiy  

ko`rinishlaridan      hisoblanadi.    Bunday    sxemalar    bo`yicha  ko`pgina   

aylantirgichlar    va    hisoblash-  yechish    qurilmalari  yasaladi.    Boshqarishda    esa 

yopiq    sistemalarning    xususiy    ko`rinishi    keng    tarqalgan  bo`lib,  ularda  

boshqarish    algoritmini      korrektsiyalash    bevosita    x    (y)    koordinataning  

qiymatlarini    og`ishi      bo`yicha  emas,    balki,    faoliyat    algoritmini    aniqlovci  

qiymatlar  

𝑥

0



  dan  og`ishi  bo`yicha   amalga   oshiriladi,  yani  

∆𝑥 = 𝑥


0

− 𝑥.  


 

Teskari   bog`lanishli boshqarishning  bu  turini  amalga  oshiruvchi  sxema  

3.4-rasmda      tasvirlangan.                      Unda    element  1  faoliyat    algoritmini  beradi  

(TBQ),     

 

 

3.4-rasm. Og`ish  bo`yicha  rostlash. 



 


 

 solishtirish    elementi  -    summator    Σ    esa   



𝑥  dan      𝑥

0

    ni    ayirishni      amalga   



oshiradi,   yani  

∆𝑥 ni aniqlab  beradi, bu  ∆𝑥 ni  og`ish  yoki   boshqarish  xatoligi   

deyiladi.    Ko`pincha    boshqaruvchi    ta’sirni    faqat   

∆𝑥  ning    funktsiyasi    qilib  

emas,  balki,  uning   vaqt  bo`yicha   hosilalari  va  integrallarining   funktsiyasi  

qilib   olish   maqsadga   muvofiq  bo`lib  chiqadi: 

𝑢 = 𝑓 (∆𝑥, ∆𝑥

, … ∫ ∆𝑥𝑑𝑡, …



𝑡

0

) , ∆𝑥 = 𝑥



0

− 𝑥                             (3.1) 

 

Funktsiya 



𝑓    ∆𝑥    ning    kamaymaydigan  funktsiyasi  va    u  bilan    bir    xil  

ishorali        bo`lishi    kerak.  Boshqa    argumentlarga    nisbatan    uning    ishorasini  

tahlildan  aniqlanadi. 

 

Funktsiya 



𝑓 ga  yuqoridagi  talablar  qo`yilgandagi  og`ish   funktsiyasidagi  

boshqarishni   rostlash   deyiladi.  Bu  holdgi  boshqaruvchi  qurilmani avtomatik   




Download 498,74 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish